لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 4
مسجد جامع اصفهان نگین مساجد ایرانی اسلامی
مدتی پس از ورود اسلام به ایران، مردم به ساختن محل هایی برای عبادت یا به بیان دیگر به ساختن مسجد روی آوردند، ولی نه مسجد با فرم و شکل امروزی آن؛ بیشتر این مساجد نیز روی آتشکده ها و یا با تغییراتی روی آنها ساخته می شد. مسجد جامع اصفهان به همراه مسجد جامع فهرج یزد، تاریخانه دامغان و جامع زواره جزو اولین مساجد ساخته شده در ایران است؛ اما نه یک مسجد ساده! مدتی پس از ورود اسلام به ایران، مردم به ساختن محل هایی برای عبادت یا به بیان دیگر به ساختن مسجد روی آوردند، ولی نه مسجد با فرم و شکل امروزی آن؛ بیشتر این مساجد نیز روی آتشکده ها و یا با تغییراتی روی آنها ساخته می شد. مسجد جامع اصفهان به همراه مسجد جامع فهرج یزد، تاریخانه دامغان و جامع زواره جزو اولین مساجد ساخته شده در ایران است؛ اما نه یک مسجد ساده! مسجد جامع اصفهان گنجینه هنر ایران و در شمار شاهکارهای معماری است و جزو افتخارات این سرزمین محسوب می شود. این مسجد، مجموعه کاملی از بیان تاریخ، فرهنگ و هنر این سرزمین است که با معماری، کاربرد مصالح و تکنیک های مختلف ساخت به عرصه ظهور رسیده است. نکته جالب در ساخت مسجد جامع اصفهان سیر تاریخی ساخت آن است که ساخت این مسجد را به یک دوره و سبک معماری محدود نکرده و اجازه مشارکت سبک های معماری ایرانی و حتی اکثر اقوام حکمران این سرزمین را در ساخت این مسجد داده است که البته این مورد را به عنوان یکی از محاسن این بنا می توان منظور کرد. وقتی از میان بازار، گذرگاه هایی نه چندان بزرگ ما را به مسجد می رساند، نمی دانیم که چه گنجینه ارزشمندی در پایان این گذرگاه در انتظارمان است و وقتی وارد حیاط مسجد می شویم، در می یابیم که در کجا هستیم؛ بله! در مکانی با وسعتی نه چندان گسترده ولی با ارزش غیر قابل تصور. ما در مسجد جامع اصفهان هستیم؛ مجموعه ای از تاریخ، فرهنگ، هنر، معماری و عشق ایرانی. به هر کجا می نگریم هنر است و عشق که با تاریخ در آمیخته. باید جلوتر برویم و بیشتر دریابیم. کدام انسان هنردوست و عاشق را می توان یافت که با دیدن این مسجد مجذوب آن نشود و با قرار گرفتن در زیر این گنبدها، ایوان ها و در کنار ستون ها با نگاه به آجرها و کاشی کاری ها چه کسی می تواند زبان به تحسین نگشاید و کدام ایرانی است که غرور، تمام وجودش را فرا نگیرد. آری در وسیع ترین مسجد ایران هستیم؛ مسجدی که نشان از سیزده قرن تحول در فرهنگ و هنر این سرزمین دارد.قدیمی ترین آثار به دست آمده در این مسجد نشان از ساخت این بنا روی یک آتشکده ساسانی دارد. بنای اولیه مسجد در قرن دوم هجری ساخته شده که به صورت شبستان بوده وحدود ۲۰ درجه از جهت اصلی قبله انحراف داشته است. در قرن سوم، مسجد اولیه به کلی ویران شده و مسجدی جدید به جای آن احداث می شود، ولی تغییرات اساسی در قرن پنجم و ششم در مسجد رخ می دهد. افزودن دو گنبد در شمال و جنوب مسجد؛ ابتدا گنبد نظام الملک یا گنبد شمالی که در سال ۴۷۳ هجری قمری به دستور خواجه نظام الملک ساخته می شود و دوم گنبد تاج الملک که در سال ۴۸۱ هجری قمری ساخته شده که به گنبد خاکی معروف است و از شاهکارهای گنبدسازی محسوب می شود. پس از ساخت این گنبدها، مسجد شبستانی به مسجدی با چهار ایوان تبدیل می شود؛ چهار ایوان در چهار جهت اصلی؛ ایوان جنوبی یا صفه صاحب، ایوان شمالی یا صفه درویش، ایوان غربی یا صفه استاد و ایوان شرقی یا صفه شاگرد که هر یک خود بتنهایی شاهکاری در معماری ایران پس از اسلام هستند؛ بویژه ایوان استاد که دیدن آن موجب حیرت است. پس از عبور از صفه درویش و با ورود به شبستان اصلی مسجد، ستون های آجری اولین چیزهایی هستند که خودنمایی می کنند و تابش رشته هایی از اشعه آفتاب به داخل فضا را به سوی معنویت سوق می دهند. آجرکاری های به کار رفته در ستون و سقف، بسیار زیباست و یادگاری از عصر سلجوقیان و سبک معماری رازی ست. برای تماشای زیبایی ها باید بیشتر جلو برویم؛ گنبدی با ارزش های هنری بالا، که حدود ۵/۱۹ متر ارتفاع دارد و قطر آن ۵/۱۰ متر است. تزئینات آجرکاری زیر گنبد که با گچ کاری ترکیب شده، این گنبد را بسیار با شکوه جلوه می دهد. از شمال مسجد به جنوب آن می رویم؛ به ایوان جنوبی یا صفه صاحب که دلیل نامگذاری آن را برگزاری مجالس وعظ صاحب بن عباد در این محل ذکر کرده اند. از ایوان، وارد گنبدخانه جنوبی می شویم؛ گنبد خواجه نظام الملک که در زمان ملکشاه سلجوقی و به دستور وزیرش خواجه نظام الملک ساخته شده است. از بین ایوان های شرقی و غربی، ایوان شرقی به نام صفه شاگرد مشهور است که قاب پیرامونی این ایوان با کاشیکاری های اصیل دوره سلجوقی تزئین شده است. ایوان غربی هم به صفه استاد مشهور بوده و از تزئینات آجری این دوره برخوردار است. شبستان های مختلفی در مسجد جامع عتیق اصفهان ساخته شده، اما چند شبستان این مسجد دارای اهمیت بیشتری است؛ مثل شبستان چهل ستون شاه عباس که در دوره شاه عباس اول صفوی به ضلع جنوب شرقی مسجد افزوده شده و ستون های فراوان از ویژگی های این شبستان است. یکی دیگر از فضاهای دارای اهمیت در این مسجد، شبستان طاقداری است که در ضلع غربی مسجد قرار دارد و به نام شبستان بیت الشتاء عماد معروف بوده و برای ادای فریضه نماز در زمستان بنا شده است؛ فضایی با ابعاد ۲۵*۵۰ متر با طاق های خیمه ای و ستون های کم ارتفاع با نورگیری هایی در سقف از مرمر سفید که نور را به طرز زیبایی به شبستان باز می تابد. این شبستان یادگار دوران تیموری است. شبستان دیگر این مسجد شبستانی است که به وسیله اولجایتو، فرمانروای ایلخانی ساخته شده و در قسمت شمال غربی مسجد قرار دارد؛ این شبستان در قرن هشتم هجری به بنای مسجد ملحق شده است. بر خلاف مساجد دیگر که دارای یک محراب هستند، مسجد جامع اصفهان دارای ۹ محراب است که در مکان های مختلف قرار دارند و مهمترین این محراب ها، محراب اولجایتو است که به عنوان یک شاهکار هنری در شبستان اولجایتو قرار داشته و کار استادی به نام استاد حیدر معمار است؛ این محراب نمونه نفیسی از تزئین گچبری است. لازم به ذکر است که این مسجد دارای دومناره زیبا است که در طرفین ایوان جنوبی قرار دارند و روی آنها مقرنس کاری، همراه با کتیبه هایی از آجر و کاشی خودنمایی می کند. همچنین در داخل مسجد، تزئینات فراوان و اسباب و اثاثیه ای مانند منبر ها و کتاب ها و موارد دیگر وجود دارد که متعلق به مسجد هستند. این مسجد در دوران جنگ تحمیلی عراق مورد اصابت بمب قرار گرفته و آسیب دید که البته این آسیب مختصر بازسازی و مرمت شد. این مسجد با فضاهای متعدد مثل گنبدها و ایوان ها و مناره ها و شبستان ها و ۴۷۷ طاق و قوس، تاریخ خلاصه شده ای از هنر این سرزمین است. اکنون باید سعی کنیم مسجد جامع عتیق اصفهان یا هر بنای تاریخی دیگر را ببینیم، بهتر بشناسیم و به دیگران و نسل های آینده معرفی نموده و با حفظ این بناها از تاریخ و فرهنگ کشورمان حفاظت کنیم تا به ارزش واقعی این بنا ها به عنوان شناسنامه های فرهنگی بیشتر پی ببریم. منابع: سبک شناسی معماری ایرانی کریم پیرنیا معماری ایرانی دوره اسلامی محمدیوسف کیایی بررسی اقلیم و ابنیه سنتی ایران وحید قبادیان تجسم ۱۳ قرن معنویت کدام انسان هنردوست و عاشق را می توان یافت که با دیدن این مسجد مجذوب آن نشود و با قرار گرفتن در زیر این گنبدها، ایوان ها و در کنار ستون ها با نگاه به آجرها و کاشی کاری ها چه کسی می تواند زبان به تحسین نگشاید و کدام ایرانی است که غرور، تمام وجودش را فرا نگیرد؟ آری، در وسیع ترین مسجد ایران هستیم؛ مسجدی که نشان از سیزده قرن تحول در فرهنگ و هنر این سرزمین دارد.
دانلود تحقیق مسجد جامع اصفهان
