مقدمه:
حجاب ، شانی از شئون انسان است وپدیده ای است که تقریبا"به اندازه طول تاریخ بشر سابقه وبقدر پهنه جغرافیای امروزی ، گسترش وتنوع دارد .
این پدیده با خصوصیات فردی واجتماعی انسان در ارتباط است و لذا میتوان آنرا از دیدگاههای مختلفی از قبیل فرهنگی ، اخلاقی ، جامعه شناسی ، مذهب و قانون مورد مطالعه قرار داد.
سلامت انسان و توسعه اجتماعی رابطه ای جدائی ناپذیر دارند وسلامت انسان نعمتی است که از مجموعه عوامل زیستی ، روانی و اجتماعی و حیات معنوی او تاثیر می گیرد.
جهان در قرن بیستم و بخصوص بدنبال دو جنگ ویرانگر بین المللی تغییرات زیادی را تجربه کرده است . انقلاب صنعتی ، پیشرفت فناوری تغییرات کمی و کیفی در نحوه زندگی انسانها ، ارزشها و نگرشهای آدمیان را نیز دگرگون ساخته است ، بسیاری از نهادهای اجتماعی تضعیف گردیده اند و روابط بین فردی و تعامل آدمیان با یکدیگر نیز تغییرات کمی و کییفی زیادی را تجربه کرده است. یکی از نهادهای اساسی که تغییرات زیادی را متحمل شده ، نهاد خانواده است . در گذشته ای نه چندان دور ، نهادهایی مانند خانواده گسترده ، خویشاوندان قومیت ونژاد ، مذهب و فرهنگ را احاطه کرده واو را تحت حمایت خود قرار میدادند و بنابر این نوجوانان و جوانان زمان طولانی را صرف کسب استقلال نکرده و به سرعت از بحران هویت گذر میکردند وبرای گذر از بحران ، از حمایت بیدریغ تمامی افراد خانواده نیز بر خوردار بودند.
با کوچکتر شدن خانواده های گسترده و تبدیل آن به خانواده زن و شوهری یا خانواده هسته ای تغییرات زیادی در اهمیت و کارکرد نهاد خانواده نیز آشکار گشت ، مها جرت و شهر نشینی و گستردگی زندگی شهری ، میزان حضور والدین در خانواده را کاهش داده و نحوه تعامل آنان را با سایر اعضاء خانواد ه بخصوص جوانان تغییر داده است حلقه روابط اجتماعی روز بروز نا پایدارتر واستمرار روابط انسانی بین افراد مختلف از جمله افراد خانواده ضعیف تر گردید و نوعی بی تفاوتی اخلاقی نسبت به یکدیگر در بعضی از افراد شکل گرفته است خانواده های امروز نسبت به خانواده های گسترده با مشکلات بیشتری روبرو هستند و حل این مشکلات توان بیشتری رااز والدین طلب میکند واین در شرایطی است که تغییرات زیادی در تعریف کارکردهای خنواده نیز صورت گرفته است . در بسیاری از کشورهای آفریقایی ، آسیای مرکزی ، آمریکای جنوبی ، خاور میانه و نیز ایران توسعه شهر نشینی به شدت در حال گسترش است و به دنبال آن تعداد بزهکاران اجتماعی رو به فزونی نهاده است.
تحولات نظام سیاسی ایران در سالیان اخیر ،همراه با تغییرو تحول در ساختار طبقاتی جامعه موجب افزایش اختلاف طبقاتی ، ورشد اقشار کم در آمد گشته است . تعدادی از مردم از دریافت خدمات حمایتی ، آموزشی و بهداشتی مناسب محروم مانده اند و جوانان و نو جوانان در این میان نخستین گروهی هستند که بشدت تحت تاثیر این محرومیتها قرار گرفته اند . رشد غیر متعادل جمعیت در طول سالیان نخستین انقلاب و مشکلات ناشی از جنگ برای گروهی عظیم از جوانان این ارمغان را به همراه آورد که برای تامین زندگی واستفاده از مزایای شهر نشینی به شهرها روی آور شدند ، با توجه به هرم سنی جمعیت ایران ونرخ رشد آن ،اگر برای مشکل جوانان (دختر وپسر)چاره اندیشی نشود بزودی تبدیل به یک معضل انسانی _ اجتماعی خواهد گردید . زیرا با توجه به اینکه جرم بیشترین قربانیان خودرا از میان اقشار آسیب پذیر می گزیند، انتظار افزایش جرم وبزه بدنبال افزایش آماری جوانان بزهکار امری اجتناب ناپذیر بنظر میرسد. بنابراین بنظر میرسد عوامل بوجود آورنده بزهکاری در جوانان ویا بطور کل در سطح اجتماع از جمله معضل بد حجابی را باید هم در سطح کلان و هم در سطح خرد جستجو نمود . سطح کلان آن مربوط به نابرابریها و تضادهای اجتماعی و رو به گسترش جامعه امروز ایران است که اختلاف طبقاتی را بشدت دامن زده است و سطح خود آن مربوط به تغییر ساختار و بهسازی روانی محیط خانواده هاست که آسیبهای رونی و اجتماعی زیادی آنان را تهدید می کند.
عدم طرح و تبیین درست و جذاب الگوها و اسوه های دینی از طرف دولتمردان و سیاستهای فرهنگی کشور در طول بعد از انقلاب ،متناسب با مقتضیات و تحول نیازهای نسل حاضر ، الگو پذیری تعدادی از جوانان و نو جوانان از ماهواره ها ، اینتر نت ، فیلمها ،هنر پیشه ها خواننده ها و ورزشکاران باعث گردیده که نحوه رفتار و حضور جوانان در جامعه به شکل تقلید از پوشش ،گفتار و آرایش آنان باشد . متاسفانه در این بین باید ضعف و عمق نداشتن باورها و اعتقادات دینی در خانواده را بدان اضافه نمود که باعث میگردد جهان بینی توحیدی و اعتقادات مذهبی در بین فرزندان باعث عدم پیروی و همانند سازی فرزندان با برخی از والدین دیندار گردد.
تعاریف واصطلاحات:
حجاب :حجاب در لغت به معنای حایل شدن ، پوشاندن ، مانع شدن است.الحجاب مفرد کلمة حجب به معنای :پرده ،پوشش ، لباس ، پارچه ، و هر چیزی که چیز دیگری را بپوشاند یا هر مانع و حایل و فاصله میان دو یا چند چیز.
اجتماع :گروهی وسیع شامل سازمانهای متعدد و مرکب از کثیری زن ومردوکودک که طی زمان درازی از اتکای متقابل و نظم گروهی بهره مند باشند، جامعه (سوسایتی)خوانده میشودوجامعه ای که وابسته محلی معین و از جامعه های دیگر کم و بیش بی نیاز باشد اجتماع(کامیو نتی) نامیده میشود.
فرهنگ:همه یافته های بشر را فرهنگ گویند.
نهاد:نهاد عبارت از بخش نا خود آگاه هر فرد.
هنجار:(استاندارد شرایط)همان رعایت کردن رفتارهای مورد قبول جامعه است.
انحراف :یعنی دوری جستن از هنجارها و زمانی اتفاق می افتد که فرد یا گروهی معیارهای جامعه را رعایت نکنند . انحراف همان رفتار منفی است.
تاریخچه حجاب :
استاد مطهری در کتاب مسئله حجاب اشاره می کنند در ایران باستان در میان قوم یهود و احتمالا"در هند حجاب وجود داشته و از آنچه در قانون اسلام آمده سختتر بوده است. اما در جاهلیت عرب حجاب وجود نداشته و بوسیله اسلام در عرب پیدا شده است.
ویل دورانت درصفحه30جلد 12 تاریخ تمدن راجع به قوم یهود و تلمود می نویسد: (( اگر زنی به نقض قانون یهود می پرداخت چنانکه قبلا" بی آنکه چیزی بر سر داشت به میان مردم می رفت یا در شارع عام نخ می رشت یا با هر سخنی از مردان درد و دل می کرد یا صدایش آنقدر بلند بود که چون در خانه اش تکلم می نمود همسایگانش می توانستند سخنان او را بشنوند در آن صورت مرد حق داشت بدون پرداخت مهریه او را طلاق دهد))اگر عقیده بر این باشد که حجاب رایج میان مسلمانان عادتی است که از ایرانیان پس از مسلمان شدنشان به سایر مسلمانان سرایت کرده باز هم سخن نا درستی است ،زیرا قبل از اینکه ایرانیان مسلمان شوند آیات موصوف به حجاب نازل شده بود.
کنت گوببنو در کتاب سه سال در ایران معتقد است که حجاب شدید دوره ساسانی در دوره اسلام میان ایرانیان باقی ماند ،او معتقد است که آنچه در ایران ساسانی بوده است تنها پوشیدگی زن نبوده است بلکه مخفی نگه داشتن زن بوده است . به هر حال آنچه مسلم است این است که قبل از اسلام حجاب در جهان وجود داشته است .
علت پیدایش حجاب:
مخالفان حجاب سعی کرده اند جریانات ظا لما نه ای را به عنوان علت پیدایش حجاب ذکر کنند ، و در این جهت میان حجاب اسلامی و غیر اسلامی فرق نمی گذارند و نیز وانمود می کنند که حجاب اسلامی از همین جریانات ظالمانه سر چشمه می گیرد.
در باب علت پیدایش حجاب نظریات گوناگونی ابراز شده است و غالبا" این علتها برای ظالمانه یا جاهلانه جلوه دادن حجاب ذکر شده است .که در اینجا به مجموع آنها اشاره می شود.نظریاتی که بدست آوردهایم بعضی فلسفی ،بعضی اجتماعی ،بعضی اخلاقی و بعضی اقتصادی وبعضی روانی است که ذیلا" ذکر می شود:
1-میل به ریاضت و رهبانیت(ریشه فلسفی ):
ارتباط مسئله پوشش یا فلسفه ریاضت و رهبانیت از این جهت است که چون زن بزرگترین موضوع خوشی و کامرانی بشر است ، اگر زن ومرد معاشر و محشور با یکدیگر باشند ، خواه نا خواه دنبال لذت جویی و کامیابی می روند پیروان فلسفه رهبانیت وترک لذت برای اینکه محیط را کاملا" باز دهد وریاضت سازگار کننده بینزن ومرد حریم قائل شده پوشش را وضع کرده اند.
2-عدم امنیت وعدالت اجتماعی:
ریشه دیگری که برای بوجود آمدن پوشش ذکر کرده اند نا امنی است. در زمانهای قدیم هر کسی زن زیبائی داشت ناچار بود او را از دید زور مندان مخفی نگه دارد زیرا اگر آنها اطلاع پیدا می کردند او دیگر مالک زن خود نبود . ایران دوره ساسانی ناظر جنایتها و فجایع عجیبی دراین زمینه بوده است شاهزادگان وموبدان وکدخداها واربابها هر گاه از وجودزن زیبایی در یک خانه مطلع می شدند به آن خانه می ریختند و زن را از خانه شوهرش بیرون میکشیدند در آن موقع سخن از پوشش وحجاب نبود.
3-پدر شاهی وتسلط مرد بر زن واستثمار نیروی وی در جهت منافع اقتصادی فرد
4-حسادت وخودخواهی مرد
5-عادت زنانگی زن واحساس او به اینکه در خلقت از مرد چیزی کم دارد.
آثار و فوائد حجاب :
1- حرمت بخشیدن به زن :
زن مسلمان ،تجسم حرمت و عفت در جامعه است ، حفظ پوشش به نوعی احترام گذاردن به زن و محفوظ نگه داشتن وی از نگاه های شهوانی و حیوانی است .
2- مبارزه با نفس:
میل به خود نمایی و جلوه گری به مصالحی در سرشت زن ،نهفته است که باید در مسیر درست و هدفی والا بکار گرفته شود . بی گمان این گرایش در وجود زن اگر همچون سایر میلها به درستی بکار گرفته شود ، ثمرات مطلوبی خواهد داشت و در جهت کمال او کار آمد خواهد بود و در مسیر فراهم آوردن محیطی مناسب همراه با زندگیش ،سودمند خاهد شد . چراکه هیچ گرایش درونی بدون جهت درجان انسان به ودیعت نهاده نشده است . اما اگر این گرایش ،مرزی نداشته باشد وخودنمایی وجلوه گری همواره ودر همه جا نمود داشته باشد ،قطعا" فساد آخرین خواهد بود و در ایجاد زمینه های نا هنجاری در جامعه خواهد کرد . (پوشش را میتوان مهمترین عامل تعدیل این میل دانست).
3-جواز حضور در اجتماع :
بدون هیچ تردید ،زن بخش عظیمی از نیروی انسانی یک جامعه را تشکیل میدهد و در ابعا د مختلف فرهنگی واجتماعی واقتصا دی وسیاسی می تواند نقش آفرینی عظیمی داشته باشد . اسلام با طرح پوشش زن در حقیقت جواز حضور در اجتماع او را رقم زده است وا زسوی دیگر جلوی فساد گستری ونا هنجاریهای ناشی از اختلاط زن ومرد را گرفته است . همه احاد جامعه در مقابل سلامت نفسانی جامعه مسئو لند ومسئولیت مهمتر در این با ره بر دوش خانم ها است .
4-آرامش روانی جامعه :
از جمله فلسفه های اصلی حجاب ایجاد آرا مش روانی وامنیت روحی در جامعه است چراکه امنیت وآرامش در ابعاد مختلف زندگی از حقوق مسلم همه شهروندان بوده و هیچ کس حق ندارد با بهانه های مختلف موجبات سلب آسایش دیگران رافراهم کند ودر نکوهش مردم آزاری وایجاد مزاحمت برای دیگران همه مکاتب و مذاهب اتفاق نظر دارند اما افراد مادی نگرو ودنیا زده که آسایش وآرامش دو گیتی را فقط در امور مادی خلا صه می کنند مزاحمت وآزار را هم فقط مزاحمتهای بدنی ومادی می دانند در حالی که آزارهای روحی و معنوی و توهین به اعتقادات ومقدسات دیگران بسیار زشت تر از سایر آزار ها است . اگر چه حجاب خواهران وپوشش برادران تا حدودی یک امر شخصی وسلیقه ای وانتخابی است اما اصل مسلئه پوشش داشتن با تفاوتهای خاص مربوط به زن ومرد امری اجتماعی است وتکلیف است نه حق . هر انسانی که در جامعه زندگی میکند مکلف وموظف است به حقوق سایرین احترام بگزارد وکاری نکند که باعث آزار وصدمه به دیگران شود وچه صدمه وآسیبی بالاتر از تحریک شهوت در نیروی جوان کشور؟کدام ظلم وگناه بالاتر از اینکه خانمی آرایشهای آنچنانی واجرای نمایشهای زننده در کوچه وبازار در ذهن وفکر جوانان معصوم و نا پخته آشوب به پا کرده وآتش عشقهای خیابانی وهوسهای خانمان سوز راروشن کند !کدام خیانت بالاتر از آنکه غرایز خفته نسل جوان را بیدار کنیم بدون اینکه امکان اشباع آنها وجود داشته باشد؟
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 38 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلودمقاله حجاب و جامعه
