لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 23
معماری روستا
/
ویژگیهای عام معماری روستایی :
معماری سنتی روستایی از سنتهای عامیانه سرچشمه می گیرد که در بطن یک ملت و فرهنگ به طور ناخودآگاهی وجود دارد و بیانگر آمال و آرزوهای آنهاست .
معماری ساده روستایی در رابطه با زندگی و و در قالب این سنتهای ادراکی از جهان با یک نگاه آغازین است .
معماری سنتی روستایی ایران مجموعه ای بسیار متنوع است. بررسی علل و ریشه های این گوناگونی مستلزم مطالعات وسیع است.
معماری روستایی ایران مجموعه متنوعی از ابنیه و سکونتگاه ها را در بر می گیرد. در سرزمین ایران با تنوع جغرافیایی و اقلیمی و گوناگونی فرهنگی, در هر مکان, روستاها ریخت ویژه ای دارند. گاهی خانه ها پراکنده و جدای از یکدیگر و گاه به هم تپیده. بام خانه ها در جایی تیرپوش است و مستوی و در جای دیگر شیب دار و در بعضی مناطق دیگر گنبدی شکل و منحنی.
در مطالب زیر به بررسی اصولی می پردازیم که در معماری غالب روستاهای ایران قابل مشاهده است گو اینکه این اصول می توانند از نظر کمی و کیفی در تامل دیگری گسترش یابند.
استفاده از مصالح بوم آوردبرای برپا کردن ساختمان در هر جا اصل بر این است که از مواد و مصالح ساختمانی که در طبیعت اطراف به وفور یافت می شود استفاده شود. در کنار هور و مرداب از نی و بردی, در حاشیه جنگل از چوب و در بیابانها از گل و در کوهستانها از سنگ بهره گیری می شود.
نقش فعال خانواده در ساختمان سازیدر روستاها خانه ها اغلب به دست اعضای خانواده ساخته می شود. گاهی اوقات همسایه ها و خویشاوندان نیز موقتا به همکاری خوانده می شوند و دست به دست یکدیگر می دهند و خانه را برپا می کنند. اگر اجرای کار پیچیده باشد برای اجرای قسمتی از ساختمان, مثلا پوشش ضربی اتاق ها از استادکار کمک گرفته می شود.
شناخت خواص مواد و مصالح ساختمانیاین ویژگی پشتوانه نقش مثبت و استقلال نسبی روستاییان در ساختمان سازی دهات است. مشاهدات و بررسی های مکرر, نشان می دهد که روستاییان در مورد قابلیت مواد بومی شناخت دقیقی دارند. بریدن نی از مرداب زمان خاصی دارد و کاربرد آن در بنا نیز چنین است. معرفت روستاییان از طریق انباشت تجربه نسل های متعدد به ابعاد و اندازه های مناسب برای اجزا ساختمان نیز تسری یافته است. فاصله تیرهای سقف با یکدیگر و رابطه آن با قطر تیر چوبی- کلفتی دیوار و جرز و امثال آن نیز در زمره آگاهی روستاییان از خواص مصالح است. وجه دیگر این شناخت کاربرد بجای هر مصالح در بنا است. سنگ را در مجاورت زمین و رطوبت و گل را در جای خشک و کاه را به عنوان عنصر کششی مخلوط با گل و امثال آن بکار می برند.
سهولت تعمیر و نگهداریتعمیر و یا تعویض کاهگل بام, کولش بام شیب دار و یا تعمیر قسمت های فرسوده دیوار گلی که در مجاورت رطوبت سطحی قرار دارد و یا از رطوبت بالارونده صدمه دیده است به سهولت انجام می شود. با استفاده از قدری گل یا کاهگل نه تنها مواد و مصالح لازم برای تعمیر بنا در دسترس است بلکه کار تعمیر نیز توسط اعضا خانواده و یا افراد بومی به سهولت انجام می گیرد.
سرپناه ارزانوقتی مصالح ساختمان بوم آورد باشند و نیروی کار سازنده ساختمان نیز افراد خانواده و همسایگان باشد ارزان تمام شدن ساختمان نتیجه منطقی آن است. خیلی از مواقع در و پنجره را به ناچار از شهر و یا از کارگاه مربوطه خارج و یا داخل ده خریداری می کنند.
سادگی و پرهیز از بیهودگیاگر چه روستاها نیز در معرض هجوم نقشه های اصطلاحا شهری که مطابقتی با زندگی سنتی روستایی ندارند قرار گرفته اند, ولی اساسا خانه روستایی ساده است. سادگی در طرح خانه و ترکیب فضاهای خانه وجود دارد. شکل کلی خانه روستایی همانند طبیعت اطراف آن ساده است. هر چند یکجا خانه چند اطاق جدای از هم است مانند خوزستان و جای دیگر مجموعه فضاها به یکدیگر چسبیده اند و دسترسی از درون دارند مثل روستاهای خدابنده و زنجان.
مردم واری (تناسبات انسانی)اندازه فضا در خانه های روستایی متناسب با ابعاد انسانی است. انعطاف انسان روستایی زیاد است. به همین خاطر ممکن است پله های ظاهرا غیرمتعارف در شهر در ده دیده شود و یا ارتفاع در طویله برای صاحب خانه کوتاه باشد و هر بار ناچار به دولا شدن برای ورود به آن باشد. اجزا خانه مثل پلکان- ایوان- تنورخانه و غیره فقط به اندازه حداقل لازم متناسب با کارکرد خود شکل می گیرند و از تکلف و افزونی ابعاد و اندازه ها و تلقین ابهت کاذب خودداری می شود.
انعطاف پذیری و خلاقیتدر خیلی از روستاها واحدهای ساختمانی یا خانه ها ضمن داشتن مشابهت های زیادی عین هم نیستند. فرق خانه ها گاه در موقعیت زمین و یا اندازه آن است. گاهی شکل زمین ها متفاوت است و گاه شیب و ناهمواریهای آن. معماری روستا به گونه ای است که به راحتی خود را با این شرایط ویژه همساز می کند. قابلیت انعطاف پذیری تنها در فرم ها و اشکال نیست, بلکه در نحوه ترکیب فضاها, در اندازه, در هندسه و … حضور پیدا می کند. راه یابی برای موارد خاص و یافتن پاسخ برای نیازهای خانواده در شرایط ویژه در تمامی سطوح و مراحل از فراهم آوردن مصالح و آماده سازی آن تا طرح و ساخت بنا همگی گویای میزان بالای خلاقیت است.
زیبایی فطریاگر ادعا کنیم که در نگاه بیننده منظر همه روستاها و یا همه چشم اندازهای آن ها زیبا است, سخن به گزافه گفته نشده است. در جاهایی کار طرح و ساخت روستا از چنان ویژگی هایی برخوردار است که بیننده خارجی را چه عوام باشد و یا متخصص به تحسین وا می دارد, چنان که در روستاهای نامی ایران مثل ابیانه و ماسوله چنین است. دلیلی ندارد آن دستی که با زدن هزاران گره طرحی رنگین را به صورت فرش و گلیم می بافد در برخورد با فضا و پدیده سه بعدی معماری وابماند. سلیقه و ذوق فطری و ناآلوده روستایی در بسیاری از مواقع در معماری بومی و سنتی دهات ایران تجلی می یابد.
هندسه در معماریغالبا انتظار نمی رود که معماری به ظاهر نا به سامان دهات دارای هندسه خاصی باشد. باید اذعان کنیم که این وجه از وجوه معماری روستایی ایران نیاز به تامل بیشتری دارد. با این حال بعضی نشانه ها در دست است که نوعی هندسه در معماری خانه روستایی یا دیگر بناهای آن رعایت می شود. مدولاسیون یا پیمون که در شمال به گونه ای است و گاه به “تبردم” از آن تعبیر می شود با آنچه در ناحیه بیابانی است متفاوت است. در بررسی نمونه های جمع آوری شده از روستاهای مختلف شهرستان صومعه سرا, به وجود یک تناسب هندسی جالب در پلان و حتی در نماهای ساختمان ها پی برده شد. خصوصا جاذبه کار وقتی بیشتر می شود که معلوم شود تناسب که اصطلاحا تناسبات طلایی خوانده اند در بسیاری از نمونه ها می توان ردیابی کرد. در ادامه به بررسی معماری سه مورد از جذاب ترین روستاهای ایران در مناطقی با جغرافیاهای متفاوت می پردازیم:
نیم نگاهی به معماری روستای ماسوله
پیش از آنکه شهرهای جدید در گوشه و کنار ایران پدیدار شوند و پیش از آنکه شهرهای تاریخی ایران در نوسازی و بازسازی معاصر تحت تاثیر فرم ها و مدل های جدید ، شکل و شمایل ظاهری شهرهای غربی را بیابند اشکال متنوع استقرار و اسکان مردم ایران زمین جلوه ای دیگر داشت که امروزه تاریخی و شگفت انگیز توصیف می شود. برخی از این شگفتی ها در بافت های تاریخی شهرهای قدیمی ایران با طرز اعجاب آوری به بقای خود ادامه می دهند و برخی دیگر به ورطه ی نابودی سپرده می شوند . فضای روستایی ایران که بستر شکوفایی بخشی مهمی از تمدن گذشته ی ایران زمین است کمابیش در معرض خطر هجوم جریان نوسازی معاصر قرارگرفته است و ناگزیر به سمت و سوی شبیه سازی شهرهای امروزی سوق داده می شود ، اما شگفتا که هنوز بخش قابل توجهی از روستاهای دیرینه و قدیمی ایران که قلب زندگی و فرهنگ گذشته در آنها می تپد به حافظان بی دلیل جلوه های ماندگار میراث فرهنگی و روستایی ایران تبدیل
دانلود مقاله کامل درباره معماری روستا
