لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت
تعداد صفحه:5
فهرست مطالب:موقعیت مکه و نقش آن در رشد اسلام
کتاب: تاریخ سیاسى اسلام سیره رسول خدا(ص)، ص 318
نویسنده: رسول جعفریانرسالت پیامبر(ص)در شهر مکه آغاز شد،شهر مکه،براى ابلاغ و گسترش اسلام از زمینهاى برخوردار بود که مناطق دیگر جهان از آن بىبهره یا کمبهره بودند.ویژگیهاى این منطقه از جهات مختلفى مىتوانست در تکامل و رشد اسلام در میان مردم مؤثر باشد.نخستین مسأله،تقدس کعبه نزد اعراب بود.کعبهاى که حضرت ابراهیم(ع)بنا کرد،از قرنها قبل از بعثت،به عنوان خانه و معبدى محترم مورد توجه همگان قرار داشته و تقدس خاصى به مکه مىبخشید،این تقدس تا جایى بود که در پناه و پرتو کعبه،مکه شهر امن و امان تلقى مىشد .از کتب تاریخى به دست مىآید که کعبه نزد اکثر ملل جهان از قدیم الایام مورد احترام بوده است،ایرانیان صائبى مذهب و آشوریان،کعبه را یکى از خانههاى هفتگانه و معظم جهان مىپنداشتند و چون کعبه بسیار قدیمى بود برخى آن را خانه«زحل»مىدانستند.ایرانیان معتقد بودند روح«هرمز»در کعبه حلول کرده و گاه برخى به زیارت آن مىآمدند.یهودیان براى کعبه احترام قائل بودند و خداى را در آنجا بر اساس دین ابراهیم عبادت مىکردند .در کعبه تصویر ابراهیم و اسماعیل(ع)وجود داشت در حالى که در دست آنها تیرهایى(ازلام)دیده مىشد،همچنین تصویر مریم و حضرت مسیح(ع)در آنجا بودهو این نشان دهنده آن است که مسیحیان نیز همچون یهودیان به کعبه احترام مىگذاشتند.زمخشرى حکایتى در باب نامگذارى زمزم نقل کرده که ضمن آن از آمدن بابک بن ساسان به مکه یاد شده است.حکایت مزبور را با اندکى تفاوت مسعودى و حموى نیز نقل کردهاند. (1) اعراب نیز که کعبه را خانه خدا و ساخته دست حضرت ابراهیم(ع)مىدانستند،براى آن احترام خاصى قائل بودند و از هر سو براى حج به مکه مىآمدند.این سنت از دین ابراهیم(ع)در میان آنان باقى مانده بود.احترام هندیان نسبت به کعبه،بویژه«حجر الاسود»نیز نقل شده است. (2)دومین مسأله آن که مکه یک مرکز تجارى بود و افزون بر آن که مکیان اهل تجارت بودند، (3) و هر سال دو مرتبه راهى مناطق شامات و یمن و حبشه براى تجارت مىشدند،خود مکه نیز محل رفت و آمد کاروانهایى بود که از شما به جنوب یا از غرب به شرق مىرفتند،از این رو مکه محل رفت و آمد بسیارى از تجار آن روزگار بود.سومین مسأله آن که مکه حرم تلقى مىشد.وقتى ابراهیم(ع)به این منطقه لم یزرع (4) آمد،اقدام به بناى خانهاى نمود (5) که«بیت الله الحرام»نام گرفت.ابراهیم(ع)پس از ساختن کعبه دعا کرد تا خدا مکه را شهرى امن قرار دهد (6) ،خداوندى دعاى او را مستجاب فرمود و آنجا را«حرم امن»قرار داد (7) چنان که خود نیز به این شهر قسم یاد مىکند. (8) علاوه بر حرمت مکه،ماههاى حرام عاملى بود تا قبایل در ماههاى مزبور به راحتى و با اطمینان از عدم حمله قبایل دیگر،بتوانند به مکه و بازارهاى اطراف آن بروند. (9)چهارمین مسأله موقعیت جغرافیائى مکه نسبت به جهان آن روز بود.این شهر در میان ایران و روم در شرق و غرب،وضعیت میانهاى داشت و بویژه بعدها در گسترش دعوت اسلامى در هر دو سوى جهان نقش مهمى داشت. (10)ویژگیهاى گفته شده براى شهر مکه،سبب شد تا هم از لحاظ«خبرى»و هم از جهت«عملى»این شهر نقش مهمى را در گسترش نهضت ایفا کند.روشن است که تکلیفپیامبر(ص)ابلاغ اسلام به مردم بود (11) ،و گسترش خبرى اسلام از این نقطه به سراسر جهان و مناطق دور افتاده جزیرة العرب،خود عمل به این وظیفه مهم بود.امن بودن شهر مکهـکه عرب به پیروى از ابراهیم(ع)آن را پذیرفته و مراعات مىکردـسهمى قابل توجه در کار نشر دعوت اسلامى داشت.در این جا به نمونههایى از این تأثیر اشاره مىکنیم:از آنجا که اعراب در ایام حج،از سراسر جزیرة العرب به مکه مىآمدند،رسول خدا(ص)از این فرصت استفاده مىکرد،با رؤساى قبایل مختلف تماس مىگرفت و آنان را به اسلام دعوت مىفرمود،او در میان قبایل رفته و اسلام را به آنان عرضه مىداشت،ابو لهب نیز بدنبال او حرکت مىکرد و مىکوشید تلاش پیامبر(ص)را خنثى سازد.پیامبر(ص)در همین رابطه قبایل«بنى صعصعه»،«بنى حنیفه»،«کنده»و«کلب»را ملاقات و آنان را به اسلام فراخواند. (12) در یکى از همین ملاقاتها بود که رسول خدا(ص)گروهى از یمنىها را نیز به اسلام دعوت کرد . (13) زمینه گروش مردم یثرب به اسلام نیز در همین تماسهاى موسم حج فراهم شد،گروهى از یثربیان در مراسم حج با پیامبر(ص)آشنا شدند و دعوت او را شنیدید،آنها ابتدا
تحقیق در موردموقعیت مکه و نقش آن در رشد اسلام
