دستگاه افشاری
شاید این سوال پیش آید که با اینکه افشاری از متعلقات دستگاه شور می باشد چرا آن را دستگاه نامیده ام ؟
در پاسخ باید گفت هر چند افشاری از نظر پرده های گام دقیقا مانند شور می باشد که این تنها علت تقسیم بندی علمی دستگاهها می باشد ولی اصولا همه متعلقات شور از نظر شنیداری کاملا با شور متفاوت هستند بنابراین می توان با کمی گذشت هویت مستقل برای آن قائل شد ( بویژه آنکه افشاری بسیار شبیه نوا و حتی سه گاه می باشد ) .
گام افشاری :
گام افشاری دقیقا مانند شور می باشد بنابراین برای ارائه مثال های این بخش از شور ر ( که برای نوازندگان سه تار و تار و ویلن و کمانچه و سنتور و نی قابل استفاده است ) استفاده می کنیم ، یعنی پرده های گام می شوند :
1– ر 2– می کرن 3– فا 4– سل 5– لا 6– سی بمل 8 – دو
گام افشاری از درجه چهارم گام شور آغاز می شود یعنی :
1– سل – 2 – لا (لا کرن) – 3 – سی بمل 4 – دو 5– ر 6– می بمل 7– فا گوشه های افشاری :
1- درآمد :
درآمد افشاری بر درجه چهارم گام شور یعنی سل قرار می گیرد .
ولی نکته جالب در مورد افشاری ( و نیز دشتی ) درجه دوم گام است که نت متغیر است یعنی گاهی ربع پرده بم تر اجرا می شود که از این خاصیت افشاری برای بیان حالت غم و اندوه استفاده می شود بدین ترتیب که اگر ربع پرده اجرا شود دستگاه حالت غمگین تری پیدا می کند .
دقت کنید فقط هنگامی که از بم به زیر می رویم می توانیم به ربع پرده فوق ( لا کرن) اشاره کنیم ولی مثلا برای رفتن به نت سی حتما باید لا بکار اجرا شود و برعکس هم همینطور اگر بخواهیم از نت سی به سل بیاییم حتما باید لا بکار اجرا شود .
برای دیدن این موضوع به کتاب آقای ذوالفنون و تغییر علامت کرن توجه کنید :
* بدانید که با رفتن به قسمت های بم تر گام از پرده می کرن ( که نت شاهد سه گاه می شود) می توان به سه گاه نیز وارد شد .
2- جامه دران :
این گوشه بر درجه سوم گام افشاری یعنی سی بمل تاکید می کند .
جامه دران از گوشه هایی است که در همه جا با وزن ثابت اجرا می شود .
به اجرای استاد یاحقی و ( احتمالا) شادروان منصور صارمی در برنامه گلها و توجه کنید :
فایل ورد 7 ص
دانلود تحقیق آشنایی با دستگاه ماهور و افشاری
