پژوهش حاضر به رابطه بین سخت رویی و انگیزش تحصیلی با فرسودگی تحصیلی دانش آموزان مقطع متوسطه (دوره دوم) شهر تربت حیدریه پرداخته است. این پژوهش از نظر هدف در زمره پژوهش های کاربردی محسوب می شود و با استفاده از روش تحقیق همبستگی انجام شد. در پژوهش حاضر جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان پسر مقطع متوسطه (دوره دوم) شهر تربت حیدریه هستند که در سال تحصیلی 94-93 به تحصیل اشتغال دارند. براساس گزارش سازمان آموزش و پرورش تعداد این دانش آموزان 3486 نفر می باشد. در پژوهش حاضر با توجه به جدول کریجسی و مورگان تعداد 374 نفر از این دانش آموزان به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. برای انخاب آنها از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای تصادفی استفاده شد. برای این منظور از بین دبیرستانهای شهر تربت حیدریه 8 دبیرستان و از بین کلاس های دوم دبیرستان دو کلاس به صورت تصادفی انتخاب شدند. گردآوری داده‌ها در این پژوهش به روش میدانی و پرسشنامه بسته می باشد. جهت گردآوری اطلاعات از پرسشنامه های: فرسودگی تحصیلی مربوط به مدرسه سالما- آرو و نا آتانن ( 2005)، سخت رویی توسط کوباسا و همکاران (1979) و انگیزش تحصیلی والرند و همکاران (AMS) استفاده شد. در تحقیق حاضر جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و آمار استنباطی استفاده شده و از طرفی به منظور اثبات یا رد فرضیه های تحقیق از روش همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه استفاده و در کلیه تجزیه و تحلیل های آماری این پژوهش از نرم افزار SPSS-19 استفاده شد. نتایج پژوهش حاکی از آن بوده که بین سخت رویی و انگیزش تحصیلی با فرسودگی تحصیلی دانش آموزان مقطع متوسطه (دوره دوم) شهر تربت حیدریه رابطه وجود دارد.
کلید واژه ها: سخت رویی، انگیزش تحصیلی و فرسودگی تحصیلی
بی تردید اصطلاح فرسودگی[1] یکی از بحث انگیزترین و در عین حال جذاب ترین مفاهیمی است که در علم روانشناسی وجود دارد. با توجه به حساسیت سازمان آموزش و پرورش برای دستیابی و اجرای موفقیت آمیز هر فعالیت آموزشی افزون بر منابع مالی، وسایل و فناوری، دانش آموزان سالم و متعهد، نقش اساسی را ایفا می کند. به عبارت دیگر واکنش عاطفی فرد نسبت به تحصیل و همچنین بالا بودن سلامت روانی میزان قابلیت تحصیل را بالا می برد. این موضوعات، در کنار مسائل و مشکلات تحصیلی دانش آموزان این امر را ضروری می سازد تا نیازهای تحصیلی دانش آموزان مرتفع گردد (محمدی، 1385). نخستین بار فروید نبرگر[2] (1974) فرسودگی را تعریف کرده است. فرسودگی پدیده ای عمومی و فراگیر است، که از کنش متقابل فرد با محیط ناشی می شود و نتیجه آن از دست دادن انگیزه، اشتیاق، انرژی، و کاهش عملکرد در زندگی است. فرسودگی فقط به منزله خستگی و فشار ناشی از کار نیست، بلکه به سبک کلی زندگی فرد و ساعت های بیداری او نیز سرایت می کند. (حقیقتگو[3]، 2010). اکثر تحقیقات انجام شده درباره ی فرسودگی در موقعیت هایی شغلی بوده است (سند و میازکی[4]، 2000، گرینگلس[5] و همکاران، 2001، زلارس[6] و همکاران، 2000 و...). فرسودگی شغلی[7] در حقیقت آن نوع از فرسودگی روانی است که با فشارهای روانی یا استرس های مربوط به شغل و محیط کار توام گشته است. این اختلال در میان انواع مشاغل مدرسان و یاری دهنده هایی نظیر مشاوران، مددکاران اجتماعی، پزشکان، پلیس، پرستاران مشاهده شده و با محرک های تنش زایی مانند داشتن مراجعان بیش از حد در یک زمان، نداشتن وقت کافی و فقدان حمایت یا قدردانی مرتبط است (حسنی، 1392).
در این بین دانش آموزان نیز به سبب داشتن مشغولیت با تکالیف درسی بـه نوعی شاغل محسوب شده و مستعد فرسودگی هستند. اگر دانش آموزان دچار خستگی عاطفی جدی شوند ممکن اسـت تحریک پذیر، ناامید و فرسـوده شـده و عملکـرد تحـصیلی پایین تری پیـدا کننـد (یانگ[8]، 2009). آمـوزش و یـادگیری تجربـه ای پراسترس است به خصوص در موقعیتهای آموزشی که ماهیت آنها به گونه ای است که از پراسترسترین مشاغل محسوب می شوند (آبزاری، عباس زاده و عرب[9]، 2012). این موضوع اخیراً مطالعات متعددی را در دانشگاه ها به خود اختصاص داده است (با لوگان[10] و همکاران، 1996، چنج[11] و همکاران، ٢٠٠٠؛ مارتینز[12] و همکاران، ٢٠٠٢؛ یانگ، 2004) براساس تحقیقات و پژوهش های انجام شده، می توان گفت که فرسودگی تحصیلی در موقعیت های آموزشـی بـا ویژگـی هـایی مانند خستگی ناشی از الزامات مربوط به مطالعه، رشد حس و نگرش بدبینانه و بدون حساسیت نسبت بـه مطالـب درسـی و نیـز احساس پیشرفت شخصی ضعیف در امور درسی و تحصیلی مشخص می شود (سالملا-آرو و ناتانن[13]، 2005). افرادی که فرسودگی تحصیلی دارند معمولاً علائمی مانند بی اشتیاقی نسبت به مطالب درسی، ناتوانایی در ادامه حضـور مسـتمر در کـلاسهـای درس، مشارکت نکردن در فعالیت های کلاسی، احساس بی معنایی در فعالیت های درسی و احساس ناتوانی در فراگیری مطالـب درسـی را تجربه می کنند.
ماسلاچ[14] (2001)، در مطالعات خود دریافت که صفات و ابعاد شخصیتی[15] می تواند توجیه کننده فرسودگی باشند. در تلاش به منظور کشف این موضوع که چه افرادی ممکن است بیشتر در معرض خطر تجربه فرسودگی تحصیلی قرار داشته باشند، چندین صفت شخصیتی مورد مطالعه قرار گرفته اند. افرادی که سطوح پایینی از سخت رویی (درگیری با فعالیت های روزانه، احساس کنترل به رویدادها و پذیرا بودن تغییرات) را نشان می دهند، نمرات بالاتری در فرسودگی دارند (گاروسا[16]، 2009).
کنار آمدن موفقیت آمیز فرد با عوامل استرس زا و موقعیت های دشوار سخت رویی نامیده می شود (مک کوبین[17]، 1996). سخت رویی به عنوان حوزه ای پر طرفدار در سال های اخیر مطرح گردید و به مطالعه و کشف توانمندی های فردی و بین فردی می پردازد و باعث پیشرفت و مقاومت در شرایط دشوار می گردد (ریچاردسون[18]، 2013). واژه سـخت رویـی را سوزان اولت (کوباسا) و سالواتورمدی ابداع کردند (1982) آنها و دیگـر محققـین از جملـه هریسـون[19] (2005) وگت[20] و همکاران (2008) و لمبرت[21] (2007) نشان دادند افـرادی کـه از سـخت رویـی بالایی برخوردارند در شرایط پراسترس بیمار نمی شـوند. افراد سخت رو عمیقاً درگیر فعالیت های زندگی هسـتند و بر پیچیدگی های زندگی چیره مـی شـوند. آنهـا معتقدنـد زندگیشان هدفمند است، تماشاگر منفعلی نیستند و بـرای معنادار کردن زندگی خود مسئولیت می پذیرنـد. افـراد متعهد، رویدادهای زندگی را به عنـوان تجـارب معنـادار تعبیر می کنند و معتقدند که همه فعالیتهای زندگی آنها یک هدف کلی دارد (ریچاردسون و سلانوا[22] ، 2002).
انگیزش[23]، نیز پدیده ای است ذاتی که تحت تأثیر چهار عامل، یعنی، موقعیت (محیط و محر کهای بیرونی)، مزاج (حالت و وضعیت درونی ارگانیزم)، هدف (هدف رفتار، منظور و گرایش) و ابزار (ابزار دستیابی به هدف) قرار دارد. انسان ها برای دستیابی به اهداف، نیازها و غرایز خود انگیزش لازم را کسب می نمایند. در خصوص دانش آموزان، انگیزه پیشرفت تحصیلی، از اهمیت خاصی برخوردار است. با این انگیزه، افراد تحرک لازم را برای به پایان رساندن موفقیت آمیز یک تکلیف، رسیدن به هدف یا دستیابی به درجه معینی از شایستگی در کار خود دنبال می کنند تا بالاخره بتوانند موفقیت لازم را در امر یادگیری و پیشرفت تحصیلی کسب نمایند (محمدی[24]، 2006). روان شناسان، ضرورت توجه به انگیزش در تعلیم و تربیت را، به دلیل ارتباط مؤثر آن با یادگیری جدید، مهارت ها، راهبردها و رفتارها متذکر شده اند (شهرری[25]، 2007) و یکی از سازه های اولیه ای که برای تبیین این انگیزش ارائه کرده اند، انگیزش تحصیلی است. انگیزش تحصیلی به رفتارهایی اطلاق می شود که منجر به یادگیری و پیشرفت می گردد (ماسالی[26]، 2009). به عبارت دیگر، انگیزش تحصیلی، تمایل فراگیر است، به آن که کاری را در قلمرو خاصی به خوبی انجام دهد و عملکردش را بطور خودجوش ارزیابی کند. بنابراین، انگیزش تحصیلی، یا به عبارتی انگیزش درونی، یک حالت روان
فصل اول کلیات تحقیق
- 1 مقدمه........................................................................................................................... 2
- 2 بیان مسئله..................................................................................................................... 6
- 3 ضرورت های انجام تحقیق.............................................................................................. 8
- 4 اهداف تحقیق................................................................................................................ 9
- 4.1 هدف اصلی...................................................................................................... 9
- 4.2 اهداف اختصاصی.............................................................................................. 9
- 5 فرضیه های تحقیق....................................................................................................... 10
- 5.1 فرضیه اصلی................................................................................................... 10
- 6 فرضیه های فرعی........................................................................................................ 10
- 7 تعاریف نظری مفاهیم................................................................................................... 10
- 7.1 فرسودگی تحصیلی......................................................................................... 10
- 7.2 سخت رویی................................................................................................... 11
- 7.1 انگیزش تحصیلی............................................................................................ 12
- 8 تعاریف عملیاتی مفاهیم و متغیرها.................................................................................. 12
- 8.1 فرسودگی تحصیلی......................................................................................... 12
- 8.2 سخت رویی................................................................................................... 12
- 8.1 انگیزش تحصیلی............................................................................................ 12
فصل دوم ادبیات و پیشینه تحقیق
- 1 مقدمه......................................................................................................................... 14
- 2 فرسودگی تحصیلی...................................................................................................... 14
- 2.1 تاریخچه مفهوم فرسودگی................................................................................... 16
- 2.2 مراحل فرسودگی................................................................................................ 17
- 2.2.1 دیدگاه مسلچ........................................................................................... 17
- 2.2.2 دیدگاه پستونچی...................................................................................... 18
- 2.2.3 مراحل فرسودگی تحصیلی دانش آموزان از دیدگاه ساراسون.......................... 19
- 2.3 عوامل فرسودگی تحصیلی................................................................................ 20
- 2.4 تعارض و ابهام نقش....................................................................................... 21
- 2.4.1 گرانباری و کمباری نقش........................................................................... 21
- 2.5 نشانه های فرسودگی تحصیلی.............................................................................. 21
- 2.6 عوارض فرسودگی تحصیلی................................................................................. 22
- 2.7 رویکرد های مختلف نسبت به فرسودگی تحصیلی............................................. 22
- 2.7.1 رویکرد بالینی.......................................................................................... 22
- 2.7.2 رویکرد روانشناختی- اجتماعی.................................................................. 23
- 2.7.3 رویکرد تبادلی چرنیس............................................................................. 23
- 2.7.3.1 مدل کاپنر...................................................................................... 25
- 2.7.4 رویکرد ساختاری..................................................................................... 25
- 2.7.4.1 سازمان آموزشی............................................................................. 26
- 2.7.4.2 جو سازمان آموزشی....................................................................... 27
- 2.7.4.2.1 تئوری سیستمهای اجتماعی و جو سازمان آموزشی................. 27
- 2.7.4.2.2 جو سازمانی و روابط سازمان آموزشی................................... 28
- 2.7.4.3 ویژگیهای مدرسه سالم.................................................................... 29
- 1 سخت رویی............................................................................................................... 29
- 1.1 تاریخچه ی سخت رویی................................................................................. 31
- 1.2 شاخص های سخت رویی................................................................................... 32
- 1.3 ویژگی های سخت رویی................................................................................. 32
- 1.4 پیامدهای سخت رویی..................................................................................... 33
- 1.5 مکانیزمهای مداخلاتی سخت رویی در ارتباط بین استرس و بیماری.................... 35
- 1.6 عوامل سخت رویی روانشناختی...................................................................... 37
- 1.6.1 عوامل سرشتی.......................................................................................... 37
- 1.6.2 عوامل زیست شیمیایی.............................................................................. 37
- 1.6.3 یادگیری.................................................................................................. 37
- 1.7 همبسته های سخت رویی................................................................................ 37
- 1.8 سلامت روان و سخت رویی............................................................................ 39
- 1.1 نظریه و دیدگاههای سخت رویی.......................................................................... 41
- 1.2 انگیزش.......................................................................................................... 42
- 1.3 عوامل موثر بر انگیزش..................................................................................... 45
- 1.4 انگیزش درونی و بیرونی................................................................................. 47
- 1.5 رویکرد های انگیزش تحصیلی......................................................................... 49
- 1.5.1 رویکرد کلاسیک یا سنتی.......................................................................... 50
- 1.5.2 رویکرونئوکلاسیک یا روابط انسانی............................................................ 50
- 1.5.3 رویکردهای روانشناختی در زمینه انگیزش تحصیلی..................................... 51
- 1.5.3.1 نظریه لذت طلبی........................................................................... 51
- 1.5.3.2 نظریه عزایز................................................................................... 51
- 1.5.4 نظریه تقویت............................................................................................ 52
- 1.5.5 نظریه شناخت.......................................................................................... 52
- 1.6 نظریه‌های انگیزش تحصیلی............................................................................. 53
- 1.6.1 نظریه‌های فعال‌سازی انگیزش.................................................................... 53
- 1.6.1.1 نظریه سلسله مراتب نیازها.............................................................. 53
- 1.6.1.2 نظریه دو جنبه‌ای انگیزش انسان (y,x).............................................. 55
- 1.6.1.3 نظریه دوعاملی انگیزشی................................................................. 55
- 1.6.1.4 تئوری لذت‌گرایی مک‌کللند............................................................ 56
- 1.6.1.5 نظریه نیازهای زیستی، تعلق و رشد................................................. 57
- 1.6.2 نظریه‌های فرآیندی................................................................................... 57
- 1.6.2.1 نظریه انتظار و احتمال..................................................................... 58
- 1.6.2.2 نظریه برابری................................................................................. 59
- 1.6.2.3 نظریه هدفگذاری......................................................................... 59
- 1.6.2.4 نظریه تقویت و اصلاح رفتار........................................................... 59
- 1.7 بررسی انگیزش تحصیلی................................................................................. 60
- 1.7.1 شکوفا شدن انگیزش تحصیلی................................................................... 61
- 1.7.2 انگیزش تحصیلی در دانش آموزان............................................................. 62
- 2 مدل پژوهش............................................................................................................... 63
- 3 پیشینه تحقیق.............................................................................................................. 63
- 3.1 تحقیقات انجام شده داخل کشور...................................................................... 63
- 3.2 تحقیقات انجام شده خارج کشور...................................................................... 66
- 3.3 نتیجه گیری از پیشینه مطالعات انجام شده.......................................................... 67
فصل سوم روش تحقیق
- 1 مقدمه......................................................................................................................... 69
- 2 روش تحقیق............................................................................................................... 69
- 3 فرضیه های تحقیق....................................................................................................... 69
- 3.1 فرضیه اصلی................................................................................................... 69
- 4 فرضیه های فرعی........................................................................................................ 69
- 4.1 مدل فرضیات تحقیق....................................................................................... 70
- 5 جامعه آماری............................................................................................................... 70
- 6 نمونه و روش نمونه گیری............................................................................................. 70
- 7 روش گردآوری اطلاعات............................................................................................. 70
- 8 ابزار گردآوری اطلاعات............................................................................................... 71
- 8.1 پرسشنامه فرسودگی تحصیلی........................................................................... 71
- 8.1.1 روایی و پایایی......................................................................................... 71
- 9 پرسشنامه سخت رویی کوباسا (HS).............................................................................. 72
- 9.1.1 روایی و پایایی......................................................................................... 72
- 9.2 پرسشنامه انگیزش تحصیلی والرند و همکاران (AMS)........................................... 72
- 9.2.1 روایی و پایایی......................................................................................... 73
- 10 روش تجزیه و تحلیل اطلاعات..................................................................................... 73
فصل چهارم تجزیه و تحلیل داده ها
- 1 مقدمه......................................................................................................................... 75
- 2 مشخصات جمعیت شناختی پاسخگویان......................................................................... 75
- 2.1 پایه تحصیلی...................................................................................................... 75
- 2.2 رشتۀ تحصیلی................................................................................................. 76
- 3 آزمون فرضیه های پژوهش........................................................................................... 77
- 3.1 فرضیه های فرعی........................................................................................... 77
- 3.2 فرضیه اصلی....................................................................................................... 82
- 3.2.1 تحلیل رگرسیون با روش ورود مکرر (ضریب همبستگی چند متغیره)............. 82
فصل پنجم نتیجه گیری و پیشنهادات
- 1 نتیجه گیری................................................................................................................. 85
- 2 محدودیتهای پژوهش................................................................................................... 91
- 3 پیشنهادات پژوهش...................................................................................................... 91
منابع...................................................................................................................................... 94
شامل 102 صفحه فایل word قابل ویرایش
دانلودتحقیق رابطه بین سخت رویی و انگیزش تحصیلی با فرسودگی تحصیلی دانش آموزان مقطع متوسطه (دوره دوم) شهر تربت حیدریه
