ارزیابی آسیب پذیری سفره های آبی با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و GIS برای حوزه آبریز بالا دست PALAR
12 صفحه
چکیده
آبهای زیرزمینی به طور ذاتی در معرض آلودگیهای ناشی از فعالیتهای انسانی در طبیعت قرار دارند و جبران خسارتهای آن بسیار گران و اغلب غیر عملی است. از این رو، پیشگیری از آلودگی، در مدیریت کارآمد آبهای زیرزمینی نقش مهمی دارد. هدف از ارزیابی آسیب پذیری سفره های آبی، شناسایی مناطقی است که بیش از دیگر مناطق، در معرض آلودگیهای ناشی از فعالیتهای انسانی در مجاورت سطح زمین قرار دارند. به محض شناسایی این گونه مناطق، باید جزو زمینهای ممنوع برای استفاده قرار گیرند و با توجه زیاد به جلوگیری از آلودگی منابع آبهای زیر زمینی آنها شود. حوزه آبریز بالادست PALAR در ناحیه Tamil Nadu در هند، در معرض آلودگی توده ای از صنایع چرم در شهرهای Vaniyambadi , Ambur قرار دارد. خروجی فاضلاب این صنایع، منجر به آلودگی سفره های آبی بالا دست PALAR می شود که مواد تشکیل دهنده آن عبارتند از گنیس (نوعی سنگ دگرگون شده)، Charnockite (نوعی سنگ آذرین) و رسوبات اخیر دوران اخیر زمین شناسی . در این مقاله، تلاش می شود با استفاده از مدل DRASTIC ارزیابی آسیب پذیری سفره های آبی حوزه آبریز بالادست PALAR انجام گیرد. مدل DRATIC از هفت نقشه موضوعی به شرح زیر استفاده می نماید: عمق آب، (حوضچه) تغذیه، رسانه های سفره های آبی، رسانه های خاک، توپوگرافی، اثر آبهای موجود در قشر زمین و رسانایی هیدرولیک. استفاده از زمین و نقشه خاک با استفاده از تصاویر رمز شده ماهواره IRS-1C تهیه شده اند. لایه توپوگرافی با استفاده از نقشه های توپوگرافیک هند با مقیاس 1:50,000 ایجاد شده است. داده های زمین مرتبط با سطح آب در چاههای کنترلی، از سنجش کاربری تهیه شده و برای محاسبه عمق آب تغییر شکل داده شده اند. نقشه خاک که توسط سازمان کاربری اراضی و تحقیقات خاک تهیه شده است به عنوان نقشه اصلی برای آماده سازی نقشه های خاک و اثر آبهای موجود در قشر زمین به کار رفته است. مقادیر رسانایی هیدرولیک با استفاده از جزئیات آزمایش پمپ روی زمین به دست آمده اند و برای نواحی خاص که جزئیات آزمایش پمپ موجود نبود، مقادیر نمادین برای آنها به کار رفته است. لایه حوضچه تغذیه، با استفاده از نقشه خاک و کاربری اراضی بدست آمد و این هفت لایه، با استفاده از نرم افزار ArcView GIS یکپارچه شدند.
روش AHP برای رسیدن به وزن و رتبه معیارها و گزینه های این هفت لایه مورد استفاده قرار گرفته است. یک نرم افزار AHP به زبان Visual Basic برای محاسبه وزنها و رتبه های لایه های مزبور بر مبنای ورودیهای وزنهای مربوطه نوشته شده است. خروجی AHP یک بانک اطلاعاتی به زبان MS Access برای این لایه ها تولید می کند که با نرم افزار Arcview از طریق Arenue codes در ارتباط است. در این مقاله هدف این است که یک نرم افزار آسان به زبان VB تولید شود که با GIS در ارتباط بوده و برای تخمین وزنها و رتبه های لایه های مربوطه برای ارزیابی آسیب پذیری سفره های آبی بکار رفته و نتایج آنها را ارائه نماید.
مقدمه
یک پنجم کل آبهای شیرین جهان در نواحی زیر سطحی خاکهای اشباع شده قرار دارند (1978, Leopold,Dunne) و بنابراین باید در برابر آلودگی محافظت شوند. این منابع آبی وقتی مهمترند که در نواحی قرار داشته باشند که آبهای سطحی کمیاب هستند. حوزه آبریز بالادست PALAR از این قبیل مناطقی است که تقاضای آب شیرین غالباً از منابع زیرزمینی است. در این ناحیه مطالعاتی، کیفیت آب نقش مهمی ایفا می کند، زیرا مواجه با یک تهدید جدی از فاضلابهای صنایع چرم و کودهای شیمیایی و آفت کشهای مورد استفاده در مزارع کشاورزی و زمینهای حاصلخیز است. تصفیه آبهای زیرزمینی نیز بسیار پرهیز است و از این رو پیشگیری از آلودگی، راه حل کلیدی این مسأله است. بنابراین در این مقاله تلاش می شود تا آسیب پذیری آبهای زیرزمینی ارزیابی شده و استفاده از نواحی آسیب پذیر دارای محدودیت شوند.
ارزیابی آسیب پذیری سفره های آبی