نمک طعام نامی است عام که بر کلرید سدیم اطلاق می شود. نمک طعام محصولی است متبلورف شور مزه و بدون بو که عمدتاً از کلریدسدیم تشکیل شده است و ضمن استخراج از معادن نمک سنگ به دست می آید. تبخیر آب نمک در ذخایر زیرزمینی سنگ نمک و تبخیر خورشیدی آب دریا، سبب پیدایش نمک می شود.
نمک طعام به عنوان محصولی ضروری تحت اسامی نمک سفره، نمک سنگ و نمک دری، نیز نامیده می شود.
نمک سفره نام رایجی برای نمک طعام محتوی کربنات منیزیم یا فسفات کلسیم است و کلمات آماده و آسان ریز هم می تواند در کنار آن بکار رود. به ترکیباتی از قبیل کربنات منیزیم یا فسفات کلسیم ( یا هر دوی آنها ) که به منظور جلوگیری از کلوخه ای شدن نمک طعام در مقابل رطوبت به آن افزوده می شود مواد روان کننده گویند.
شناخت دقیق از موارد کاربرد و مشخصات فنی انواع مختلف نمک ( بخصوص نمک یددار که به منظور تأمین کمبود ید از طریق یددار نمودن نمک طعام در ایران استفاده می شود) اولین قدم در بررسی های فنی اقتصادی مربوط به تولید آن می باشد که باید با توجه به استاندارهای مختلف ملی و جهانی ملی و جهانی مورد مطالعه قرار گیرد.
(1-2) تعریف، ویژگیها و مشخصات فنی نمک یددار:
نمک یددار شکل دیگری از نمک طعام است که محتوی یدیدپتاسیم ( و اخیراً براساس توصیه سازمانهای جهانی برای کشورهای جهان سوم یدات پتاسیم )، کربنات منیزیم (جهت بهبود کیفیت) و تیوسولفات سدیم می باشد که جهت پیش گیری از مرض گواتر مورد مصرف عموم می باشد.
1-1-2 ویژگیها و مشخصات فنی:
نمک طعام بصورت کریستالهای سفید مکعبی شکل با دانه های ریز ( گرانول ) یا پودری شکل است. هنگامیکه دارای کریستالهای بزرگ باشد، بی رنگ، شفاف یا نیمه شفاف می باشد. نمک طعام ایده آل ترین وسیله برای افزایش یک میکرونوترینت از جمله ید است تا بدین وسیله نیاز بدن به این عنصر حیاتی تأمین گردد.
افزایش ید، ظاهر و مزه نمک را عوض نمی کند و به سادگی مورد قبول مصرف کنندگان قرار می گیرد.
تهیه این نمک مطابق استاندارد ( و با احتساب 40 میلی گرم ید در هر کیلوگرم نمک محصول ) بشرح ذیل است:
- نمک طعام 947/987 کیلوگرم در یک تن نمک یددار
- یدیدپتانسیم 3/52 گرم در یک تن نمک یددار با توجه به استاندارد ملی صفحه 6 اصلاح گردد.
- تیوسولفا سدیم 10 کیلوگرم در یک تن نمک یددار
- کربنات منیزیم 2 کیلوگرم در یک تن نمک یددار
- دیگر مشخصات و ویژگیهای نمک یددار مشابه نمک طعام یددار مشابه نمک طعام می باشد که اهم این ویژگی ها در جداول ( 1-2 ) درج گردیده است.
جدول
جدول (1-2) ویژگیها و مشخصات استاندار نمک طعام ایران
بنابراین ویژگیهای فیزیکی وشیمیایی نمک خوراکی مورد استفاده در نمک خوراکی یددار مشابه ویژگی های فیزیکی و شیمیایی نمک طعام می باشد و میزان ید نمک خوراکی یددار -10+40 میکروگرم در گرم (گاما) نمک تعیین می گردد.
2-1-2 طبقه بندی محصول:
اصولاً گریدهای مختلف نمک طعامی که مورد استفاده قرار می گیرند تحت عنوان گرید نمک خوراکی طبقه بندی می شوند و دارای انواع مختلفی می باشند که هر کدام از درجه خلوص خاصی برخوردار می باشد و شامل نمک صنایع غذایی، نمک سرسفره ( نمکدان ) و نمک آشپزخانه می باشند هر یک از این گریدهای نمک باید در بسته بندیهای خاصی به بازار عرضه گردند که منطبق برآئین نامه های قانونی تدوین شده از سوی منابع رسمی باشد. بسته بندی نمک های طعام سرسفره معمولاً در بسته های 200 تا 1000 گرمی انجام شده که به این ترتیب رطوبت کمتری را از زمان گشودن درب قوطی تا هنگام مصرف جذب خواهد نمود. نمک های آشپزخانه و صنایع غذایی نیز با توجه به دارا بودن سرعت بیشتر مصرف در بسته های بزرگتری عرضه می گردند.نمک آشپزخانه در بسته های یک تا پنج کیلوگرمی و نمک صنایع غذایی در کیسه های بالاتر از 20 کیلوگرم به بازار مصرف عرضه می گردند.
3-1-2 بسته بندی محصول:
نمک خوراکی از نوع یددار باید در بسته ای غیرقابل نفوذ نور آفتاب و رطوبت که هیچگونه اثر شیمیایی روی محتوی بسته نداشته باشد، بسته بندی گردد.
توصیه می شود بسته به رنگ زرد که معرف یددار بودن نمک است، باشد. ضمناً تأکید می گردد نمک در بسته بندیهای از جنس مقاوم و مناسب بسته بندی شود. استفاده از جنس نایلکس به دلیل غیرمقاوم بودن در بسته بندی نمک خوراکی یددار ممنوع می باشد. حداکثر وزن بسته های نمک خوراکی یددار پنج کیلوگرم و برای مصرف خانوار یک کیلوگرم می باشد.
شامل 77 صفحه فایل word قابل ویرایش
برروی هر بسته نمک خوراکی یددار باید نشانه های زیر نوشته شود:
دانلود پروژه کلیات طرح نمک