لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 76
ماهیت برنامه ریزی درسی مدارس
1ـ مفهوم برنامة درسی
برنامه ریزان آموزشی طی سه دهة گذشته توجه خاصی به این پرسش داشته‌اند که چه چیز باید در مدارس تدریس شود. به ویژه در جست و جوی پاسخ‌های مناسبی برای پرسش‌هایی از این قبیل بوده‌اند: چه مباحث و موضوع‌هایی در دروس مختلف باید تدریس شود؟
برای دانش‌آموزان و دانشجویان چه نوع مواد و وسایل آموزشی و توسط چه کتسانی باید آماده شود؟ به طور خلاصه در مورد تصمیمات مربوط به برنامة درسی مدارس، توجه بسیاری معطوف شده است. دانشگاه‌ها به عرضه دروسی دربارة برنامه ریزی درسی در دوره‌های لیسانس پرداخته اند، و انتشار مجلات علمی تخصصی در ارتباط با این موضوع آغاز گردیده است . حجم مطاب منتشر شده دربارة برنامه ریزی درسی در سه دهة گذشته به نسبت چند برابر ،افزایش یافته است.
افزایش علاقه‌ای که در مورد برنامه ریزی درسی ظاهر شده است هم زمان با تغییر معنای خود اصطلاح«برنامة درسی» بوده است.
اصطلاح برنامة درسی به منظورهای گوناگونی به کار برده شده است. از جمله به عنوان برنامه‌ای برای یک موضوع درسی خاص در یک پایة تحصیلی مشخص در طول یک دورة تحصیلی یا به عنوان برنامة موضوع‌های مختلف درسی در طول یک دورة تحصیلی (1974، Ochs) با این وجود در بسیاری از موارد برنامة درسی از فهرستی از هدف‌های آموزشی و مطالبی که باید در مدارس تدریس شود تجاوز نمی‌کرد.
در سال‌های اخیر مفهوم «برنامة درسی » گسترش یافته است، تا آن جا که برنامة تفصیلی کلیة فعالیت‌های یادگیری فراگیرنده، انواع وسایل آموزشی، پیشنهاداتی در مورد راهبردهای یادگیری و شرایط اجرای برنامه و .... را شامل شده است.
در این جا، معنای اخیر برنامة درسی که گسترده‌تر بوده و استفاده از آن در نوشته‌های علوم تربیتی معاصر رایج می باشد، مورد استفاده قرار گرفته است. (معنای محدود برنامة درسی را معادل «فهرست رؤوس مطالب درسی » قرار می‌دهیم.
هدف یک گروه، مسئول برنامة درسی آن است که مواد آموزشی راتهیه کند.بعضی اوقات این گروه فقط «راهنمایی» که حاوی چند پیشنهاد برای معلم است ازائه میکند که چگونه مواد آموزشی را تهیه کند تا با نیازهای دانش آموزان متناسب باشد. ولی معمولاً گروه مسئول برنامة درسی به تهیه: کتابهای درسی و وسایل کمک آموزشی و یا مواد خواندنی کمکی برای یادگیری انفرادی، وسایلی برای اجرای آزمایش، نمودار و الگو برای نمایش، فیلم، وسایلی برای فعالیت‌های تربیت معلم ، ابزار تشخیصی و ارزیابی و مواد آموزشی جبرانی وسایلی برای شبیه سازس و بازی‌های آموزشی می‌پردازد.
عاملی که در میزان تهیة مواد و وسایل آموزشی مختلف تهیه شده ـ به وسیلة گروه مسئول برنامة درسی ـ موثر است. در دسترس بودن منابع و فوریت داشتن کار تهة برنامة درسی است. مثلاً ، هنگامی که در نظام‌های آموزشی کشورهای در حال توسعه، با مساله تهیه و توزیع مواد آموزشی برای مدارس نوبنیاد مواجه می‌شویم، تاکید بر تدوین سریع و ارزان قیمت بودن مواد و وسایل آموزشی است.
در چنین نظام‌هایی آموزشی ممکن است تهیه کتابهای درسی و راهنمایی تدریس ویا برنامه های تلویزیون آموزشی برای استفاده در مدارس کافی باشد.
در مقابل، در نظام‌های آموزشی پیشرفته که منابع بیشتری به برنامه ریزی و برنامه نویسی درسی اختصاص داده می شود و فوریت زمانی کمتر وجود دارد بدیهی است که گروه مسئول برنامة‌درسی می تواند مواد و وسایل آموزشی متنوع‌‌تری برای استفادة مدارس تهیه کند. از این رو، هر برنامة درسی با توجه به تعداد وتنوع مواد و وسایل آموزش‌ای که در بر می‌گیرد از برنامه‌های درسی دیگر متمایز میشود.
2ـ مراکز وطرح‌‌‌های برنامة درسی
در بسیاری از کشورها، مراکز یا موسسات متعددی، مسئول تهیة برنامة درسی مدارس هستند. در برخی دیگر، مؤسسة واحدی مسئولیت تهیة برنامة درسی برای کلیه سطوح و زمینه‌ها را در نظام آموزشی به عهده دارد . در کشورهایی هم، این مسئولیت بین موسسات یا مراکزی که هر یک وظیفه قسمت خاصی از نظام آموزشی و یا برنامه های مدارس را انجام می‌دهند تقسیم شده است. مانند قسمت مربوط به علوم، علوم اجتماعی و غیره، در چارچوب یک مرکز برنامة درسی واحد معمولاً گروه‌های کاری مختلفی در کنار هم هر یک به تهیة درس خاصی مشغولند. مثلاً گروهی مسئول تهیة برنامة درسی مهارت‌های پایة خواندن و نوشتن برای مدارس ابتندایی است . فعالیت این گروه و مواد آموزشی که توسط آنها تهیه میشود به عنوان یک طرح برنامه درسی محسوب میشود. بنابراین درون مرکز برنامه درسی چندین برنامه درسی معمولاً همزمان تدوین میشود.
همچنین یک طرح برنامة درسی می‌تواند مستقلاً و بدون ارتباط با مرکز برنامة درسی تدوین شود، مثلاً فعالیت‌های تعاونی توسط گروه کوچکی در دانشگاه و یا یک مؤسسه تحقیقاتی که کار اصلی آنها تدوین برنامة درسی نیست.
3ـ برنامه ریزی درسی و استقلال معلم
در بسیاری از طرح های برنامة درسی، برنامه آموزشی سازمان یافته و دقیقی تدوین شده است مانند: برنامة‌درسی علوم زیستی و یا برنامة ریاضیات مدارس. این برنامه ها، واحدهای درسی مشخص و فعالیت‌های یادگیری مربوط به هر یک از واحدها را به دست می‌دهند. معلم موظف ایت از رهنمودهای ارائه شده توسط گروه برنامه ریز درسی پیروی کند. طبیعی است که این پیروی سبب محدود شدن آزادی عمل او خواهد بود و همچنین دانش‌آموزان موظف هستند فصل به فصل مطالب را همچنان که در کتاب درسی ارائه شده است، بیاموزند.
این نوع برنامة درسی، دو بحث را به میان آورده است: نظر اوّل این نوع برنامة درسی برای گروهی نامتجانس از دانش آموزان تهیه شده است. دانش آموزان از نظر توانایی‌ها، ارزش‌ها دیدگاه‌ها ، شرایط زیستی، شرایط خانوادگی و غیره متفاوت هستند برنامه نویسان درسی برای تطبیق برنامه های درسی با نیازهای نامتجانس دانش‌آموزان باید دانش آموز متوسط را مد نظر قرار دهند و از این رو است که یک برنامه درسی نمی‌تواند پاسخ گوی نیازهای کلیه دانش آموزان باشد.
با توجه به این انتقاد، راه چاره‌ای که پیشنهاد میکنند این است که تنها معلم با شناختی که از دانش آموزان دارد، می‌تواند برنامه‌ای متناسب برای کلاس تدوین کند.
نظر دوم: برنامه درسی پیش ساخته معلم را موظف به پیروی از رهنمودهای میکند که ممکن است با ارزشهای مورد نظر معلم مغایر باشد، پس چنین رویه‌ای باعث از بین رفتن استقلال معلم میشود. مطالعات و بررسیهای تجربی نشان می‌دهند که حتی در برنامه‌های درسی سازمان یافته، معلمان از آزادی عمل برخوردار هستند و می‌توانند مواد آموزشی را با شیوه تدریس خود تطبیق دهند . از این رو با توجه به این نارضایتی برنامه‌هایی که با انعطاف پذیری بیشتری تدوین
تحقیق درباره ماهیت برنامه ریزی درسی مدارس
