لینک پرداخت و دانلود در "پایین مطلب"
فرمت فایل: word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحات:41
زندگى انسان در دنیا،آمیخته با مشکلات عجیبى است که اگر در مقابل آن بایستد وشکیبایى و مقاومتبه خرج دهد،به یقین پیروز خواهد شد و اگر ناشکیبایى کند و دربرابر حوادث زانو زند، هیچ گاه به مقصد نخواهد رسید.
منظور از«صبر»همان استقامت در برابر مشکلات و حوادث گوناگون است که نقطهمقابل آن«جزع»،بىتابى، از دست دادن مقاومت و تسلیم شدن در برابر مشکلات است.
علاوه بر زندگى مادى، در زندگى معنوى نیز این مساله وجود دارد.اگر انسان در برابرنفس سرکش و هوا و هوسها و زرق و برق دنیا و جاذبههاى گناه ایستادگى نکند و درطریق«معرفة الله»و اطاعت فرمان او با مشکلات نجنگد،هرگز به جایى نمىرسد.
از این رو،علماى علم اخلاق،صبر را به سه دسته تقسیم مىکنند:
1-صبر بر اطاعت،یعنى شکیبایى در برابر مشکلاتى که در راه اطاعت وجود دارد.
2-صبر بر معصیت،یعنى ایستادگى در برابر انگیزههاى نیرومند و محرک گناه.
3-صبر بر مصیبت،یعنى پایدارى در برابر حوادث تلخ و ناگوار و عدم برخورد انفعالى وترک جزع و فزع.
«صبر»از مهمترین ارکان ایمان است،امیر مؤمنان على علیه السلام موقعیت صبر را در برابرایمان،همانند موقعیتسر نسبتبه بدن مىدانند در قرآن مجید نیز کمتر موضوعى را مانند صبر مورد تاکید قرار داده است.حدود هفتاد آیه،از صبر سخن به میان آمده کهبیش از ده مورد آن به شخص پیغمبر اسلام صلى الله علیه و اله اختصاص دارد.
قرآن براى صابران،اجر فراوانى قائل شده، «انما یوفى الصابرون اجرهم بغیرحساب» (1) و کلید ورود بهشت،صبر و استقامتشمرده شده است،آنجا که مىگوید:
«فرشتگان بر در بهشتبه استقبال مىآیند و به آنها مىگویند:«سلام علیکم بما صبرتمفنعم عقبى الدار ،سلام بر شما به خاطر صبر و استقامتتان،چه نیکو استسر انجام آنسراى جاویدان» (2)
در حدیث معروف نبوى که در بحثهاى آینده به آن اشاره خواهد شد،صبر نیمىاز ایمان شمرده شده است.
با این اشاره به سراغ آیات قرآن مىرویم و تعبیرها و تاکیدهاى قرآن را در مسالهصبر،مورد توجه قرار مىدهیم.
1- ...انا وجدناه صابرا نعم العبد انه اواب (سوره ص،آیه 44)
2- و جاءوا على قمیصه بدم کذب قال بل سولت لکم انفسکم امرا فصبر جمیل و اللهالمستعان على ما تصفون (سوره یوسف،آیه 18)
3- و اسماعیل و ادریس و ذا الکفل کل من الصابرین (سوره انبیاء،آیه 85)
4- قال انک لن تستطیع معى صبرا (سوره کهف،آیه 67)
5- ...قال الذین یظنون انهم ملقوا الله کم من فئة قلیلة غلبت فئة کثیرة باذن الله والله مع الصابرین (سوره بقره،آیه 249)
6- فاصبر کما صبر اولو العزم من الرسل و لا تستعجل لهم کانهم یوم یرون مایوعدون لم یلبثوا الا ساعة من نهار... (سوره احقاف،آیه 35)
7- فاصبر صبرا جمیلا (سوره معارج،آیه 5)
8- یا ایها الذین آمنوا اصبروا و صابروا و رابطوا و اتقوا الله لعلکم تفلحون (سوره آل عمران،آیه 200)
9- یا ایها الذین آمنوا استعینوا بالصبر و الصلوة ان الله معالصابرین (سوره بقره،آیه 153)
10- قل یا عبادى الذین آمنوا اتقوا ربکم للذین احسنوا فی هذه الدنیا حسنة و ارضالله واسعة انما یوفى الصابرون اجرهم بغیر حساب (سوره زمر،آیه 10)
11- سلام علیکم بما صبرتم فنعم عقبى الدار (سوره رعد،آیه 24)
12- اولئک یجزون الغرفة بما صبروا و یلقون فیها تحیة و سلاما (فرقان،75)
13- و لنبلونکم بشىء من الخوف و الجوع و نقص من الاموال و الانفس و الثمراتو بشر الصابرین (سوره بقره،آیه 155)
14- ...و تواصوا بالحق و تواصوا بالصبر (سوره عصر،آیه 3)
ترجمه
1-..ما او(ایوب)را شکیبا یافتیم،چه بنده خوبى که بسیار بازگشت کننده(به سوى خدا)
بود.
2-و پیراهن یوسف را با خونى دروغین(آغشته ساخته،نزد پدر)آوردند.پدر گفت:
«هوسهاى نفسانى شما این کار را برایتان آراسته!من صبر جمیل(شکیبایى خالى ازناسپاسى)خواهم داشت،و در برابر آنچه مىگویید از خداوند یارى مىطلبم!»
3-و اسماعیل و ادریس و ذو الکفل را(به یادآور)که همه از صابران بودند.
4-(خضر)گفت:«تو هرگز نمىتوانى با من شکیبایى کنى!(ولى موسى قول داد که شکیباخواهم بود)
5-..(گروهى از بنى اسرائیل)گفتند:«امروز ما توانایى مقابله با«جالوت»و سپاهیان او رانداریم»،اما آنها که به روز رستاخیز ایمان(قوى)داشتند،گفتند:«چه بسیار گروههاىکوچکى که به فرمان خدا بر گروههاى عظیمى پیروز شدند!»و خداوند(همراه)با صابران(و یاراستقامتکنندگان)است.
6-(اى پیامبر!)صبر کن،آن گونه که پیامبران«اولو العزم»صبر کردند و براى(عذاب)آنانشتاب مکن!هنگامى که وعدههاى(عذاب)را که به آنها داده شده،مشاهده کنند،(احساس مىکنند که)گویى فقط ساعتى از یک روز(در دنیا)توقف داشتند!
7-پس«صبر»کن،صبرى جمیل و زیبا(خالى از هر گونه ناسپاسى)
8-اى کسانى که ایمان آوردهاید!(در برابر مشکلات و مصائب و هوسهاى سرکش)
استقامت کنید!و در برابر دشمنان(نیز)پایدار باشید و از مرزهاى خود مراقبت نمائید و از خدابپرهیزید،شاید رستگار شوید!
9-اى افرادى که ایمان آوردهاید!از صبر(و استقامت)و نماز،کمک بگیرید،(زیرا)خداوندبا صابران است.
10-بگو«اى بندگان من که ایمان آوردهاید از(مخالفت)پروردگارتان بپرهیزید،براىکسانى که در این دنیا نیکى کردهاند، پاداش نیکى است و زمین خدا وسیع است(اگر تحتفشار سران کفر بودید،مهاجرت کنید)که صابران اجر و پاداش خود را بىحساب دریافتمىدارند!»
11-(فرشتگان در قیامتبه آنان مىگویند.)سلام بر شما به خاطر صبر و استقامتتان چهنیکوست عاقبت آن سرا(ى جاویدان)!
12-(آرى)آنها(عباد الرحمن)هستند که درجات عالى بهشت،در برابر شکیبایى وصبرشان به آنان پاداش داده مىشود و در آن با تحیت و سلام روبهرو مىشوند!
13-قطعا همه شما(امت محمد)را با چیزى از ترس،گرسنگى،و خسارت اموال و جانهاو میوهها،آزمایش مىکنیم،به استقامت کنندگان(در برابر آزمایشها)بشارت(پیروزى وپاداش بزرگ)ده!
14-...آنها که یکدیگر را به حق سفارش کردند،به شکیبایى و استقامت توصیه نمودند!
تفسیر و جمعبندى
الگوهاى صبر و اسطورههاى مقاومت
در میان پیامبران الهى که هر یک ویژگى خاصى از فضایل اخلاقى را(به صورتدرخشانتر)دارا بودند،حضرت ایوب علیه السلام به عنوان پیامبر صبور شناخته مىشود.اوالگوى«صبر»و مقاومت در برابر مشکلات بود،به همین دلیل حالات او در سوره«ص»،موقعى که مسلمانان در مکه تحت فشار شدید قرار داشتند،به عنوان یکسرمشق بزرگ نازل شد و به مسلمانان درس صبر و استقامت داد.
درست است که نام یا سرگذشتحضرت ایوب علیه السلام در چندین سوره از قرآن آمدهاست،ولى مشروحتر از همه،در سوره«ص»دیده مىشود که نخستین آیه مورد بحث ازآیات همان سوره است.در آیه 44 سوره«ص»آمده است:«ما ایوب را شکیبا یافتیم،چهبنده خوبى بود که بسیار بازگشت کننده به سوى خدا بود، ...انا وجدناه صابرا نعم العبد انهاواب حضرت ایوب علیه السلام به عنوان یک آزمون بزرگ،گرفتار مصائب عظیمى شد تا درجهشکرگزارى او آشکار گردد و به مقام قرب پروردگار نزدیکتر شود.او که اموال،زراعتو گوسفندان فراوان و فرزندان برومند و لایق و متعدد داشت،در یک آزمون بزرگ،همه چیز،حتى فرزندان خویش را از دست داد و خود نیز به بیمارى شدیدى مبتلا شد.
آن حضرت چنان بیمار گشت که از شدت درد به خود مىپیچید و بدین سان اسیر ودربند بستر بیمارى و درد گردید،ولى هیچ یک از این امور،از شکر او نسبتبه درگاهخداوند نکاست.
زخم زبانهاى زیادى از دوست و دشمن شنید،مصیبتى که شاید بالاترین مصائببود،گاهى عباد و راهبان بنى اسرائیل به دیدنش مىآمدند و به صراحت مىگفتند:تو چهگناه عظیمى کردهاى که به این عذاب«الیم»گرفتار شدهاى؟ولى آن حضرت باز رشتهصبر را از کف نمىداد،و چشمه زلال شکر و سپاس الهى را به کفران و ناشکرى آلودهنمىساخت.تنها کارى که کرد این بود که بعد از مدتى طولانى به پیشگاه خداوند عرضکرد:«بار پروردگارا!شیطان مرا به رنج و عذاب افکند(و انتظار گشایش تنها از تو دارم)، و اذکر عبدنا ایوب اذ نادى ربه انى مسنى الشیطان بنصب و عذاب »
هنگامى که این پیامبر عظیم الشان تمام مراحل این آزمایش بزرگ را پشتسرگذاشت و با کوهى از صبر و استقامت در برابر مصائب بزرگ ایستادگى کرد،و شیطان راشرمندهتر و مایوستر ساخت،درهاى رحمت الهى به روى او گشوده شد و نه تنها اموالو فرزندانش به لطف الهى به او بازگشت،بلکه افزونتر از آن نصیبش و از همه مهمتر،بهمقام پرافتخار «نعم العبد انه اواب رسید. و به گفته«ابن مسعود»مفسر و قارى معروف:«این افتخار را براى خود در تاریخ بشریتثبت کرد که سر سلسله صابران تا روز قیامتخواهد بود،راس الصابرین الى یوم القیامة» (3)
این مطلب را نباید ساده انگاشت که یک انسانى که داراى امکانات بسیار وسیع وگستردهاى است،یکباره همه چیز خود را از دستبدهد و بر خاک سیاه بنشیند و حتىنیش زبان دوست و دشمن را که اثرش از خنجر و شمشیر بیشتر است، بشنود و آن گاهکلمهاى بر خلاف رضاى خدا که حاکى از ناسپاسىاش باشد،بر زبان نراند و هموارهزبانش به ذکر و شکر در گردش باشد،و در پایان کار،تنها سخنى که مىگوید،همان باشدکه در بالا آوردیم،یعنى عرض حال و حکایت وضع خویشتن در پیشگاه خدا کند و نهغیر آن.عدهاى که این جمله را شکایتى پنداشتهاند،سخت اشتباه کردهاند،زیرا کهکمترین اثرى از شکایت در آن به چشم نمىخورد و به گفته شاعر:
مقاله صبر و شکیبایى