مقدمه
شکر و سپاس خداوند منان را که توفیق عنایت فرمود تا بتوانیم به کمک شما خوبان و در حد توان و بضاعت گامی در روند پویایی ورزش میهن اسلامی برداریم.
مجموعه حاضر را تقدیم به پیشگاه عزیزانی می نمائیم که در این راه صمیمانه تلاش می کنند و ورزش را بعنوان یکی از نیرومندترین ابزارها برای دستیابی به اهداف عالی انسانی باور دارند و نسبت به استاندارد سازی ، حفظ و نگهداری و آماده سازی اماکن و فضاهای ورزشی که آوردگاه اصیلی برای رشد و شکوفایی استعدادهای دانش آموزان عزیز کشورمان میباشد.
در این راستا گروه تربیت بدنی وتندرستی طی سالهای اخیر توانسته در احداث ، تعمیرات وتجهیزات فضاهای ورزشی با گامهای منطقی در جهت استاندارد سازی توسعه و استفاده بهینه از کلیه امکانات ورزشی در گسترش وتقویت ورزش دانش آموزی حرکت نماید. اهمیت موضوع حفظ ونگهداری در حقیقت تلاشی است برای بهینه سازی و بهره برداری مناسب از مکانها و فضاهای ورزشی لذا از آنجاکه ساختمانها، اماکن و فضاهای ورزشی جزء سرمایه های ملی هر کشور محسوب میشوند افزایش عمر مفید وبالابردن کارائی آنها بازده سرمایه را بیشتر می نماید امید است این مجموعه مثمر ثمر واقع شود مستدعی است همکاران محترم از نظرات ارزشمند خود ما را یاری فرمایند.
کارشناسی فضاها و اماکن ورزشی شهر تهران
بخش اول
احداث ـ حفظ و نگهداری ساختمانی وتأسیساتی
اماکن و فضاهای ورزشی
بهره برداری ـ تعمیر ونگهداری ساختمان
امروزه در روند رو به رشد وتکامل جوامع وملل دانستن اطلاعات در زمینه های مورد نیاز در درجه نخست قرار گرفته و یک الزام میهنی است
اهمیت طرح موضوع به لحاظ حفظ و نگهداری از ساختمان وایجاد شرایط بهینه در حقیقت تلاشی است برای بهره برداری مناسب از این اماکن در عمر طولانی شان که با در نظر گرفتن این موارد ، ارائه و انتقال یافته های علمی، پژوهشی ، بصورت فنی و کاربردی می تواند مارا در دستیابی به اهداف فوق یاری نماید .زیرا ساختمانها جزء سرمایه های ملی یک کشور محسوب می شوند و افزایش عمر مفید وبالا بردن کارائی آنها بازده سرمایه را بیشتر می نماید
در کشورهای پیشرفته از طریق رعایت نکات فنی لازم در روند ساختمان سازی ونیز بهره برداری مناسب و نگهداری و مراقبت مستمر از ساختمان در افزایش طول عمر مفید آن از نکات بسیار مهم تلقی گردیده زیرا از اتلاف سرمایههای ملی جلوگیری می نماید
بنابراین با هدف افزایش عمر مفید وبالا بردن کارآیی ساختمان به چگونگی روند ساخت وساز به شیوه ای درست و همچنین روش نگهداری ساختمان و اجزای آن پرداخت . بر مبنای این طرح دو گرایش به موازات هم شکل می یابد
1ـ تحقیق وآموزش در مورد نحوه ساخت وساز
با توجه به اهمیتی که اجرای عملیات صحیح ساختمانی در افزایش عمر مفید آن دارد انجام دادن درست وآگاهانه برخی فعالیتها می تواند بر کارائی ساختمان بطور چشمگیری بیفزاید
2ـ تحقیق وآموزش در نگهداری وتعمیر ساختمان و اجزای آن
مقوله حفظ ونگهداری در سه مرحله مدنظر میباشد
الف
نگهداری ، تعمیر ومراقبتهای اضطراری مواردی که به علت حوادث پیش بینی نشده درساختمان ، اجزاء یا ملزومات آن در ادامه عملکرد بنا وقفه ایجاد میشود
مانند: قطع آب ، برق ـ نقص در تأسیسات بهداشتی ـ خرابی اجزای ساختمان بر اثر حوادث غیر معمول ، کنترل حشرات و جانوران موزی
ب
نگهداری معمول و مستمر فعالیتهایی که بطور روزانه و در فواصل کوتاه مشخص در ساختمان انجام می شود هدف این فعالیتها تداوم عملکرد ساختمان و پیشگیری از توقف وظایف روزانه است مانند تعمیرات جزئی ساختمان ـ سرویسهای اداری ، موتورخانة تأسیسات بهداشتی نظافت و مراقبتهای روزانه تخلیه زباله و… …
ج
نگهداری و مراقبتهای ادواری فعالیتهای تعمیراتی که در فواصل زمانی معین انجام می شود و هدف از آنها تأمین تداوم عملکرد ساختمان بوسیله تعمیر و تعویض قسمتهایی است که بر اثر کهنگی و فرسودگی در معرض عوامل جوی بودن ، ضربه و فشار یا عوامل دیگر دچار خرابی و نقض میگردند مانند: تجدید روکش بام ـ تعویض کفپوش سیم کشی ـ تعمیر نمای کار و ….
با توجه به اهداف بحث احداث تعمیر و نگهداری ضروری است بخشهای ذیل مورد توجه و دقت نظر شما عزیزان قرار گیرد
1- شناسنامه ساختمان
پرونده ای برای ساختمان تشکیل و توضیحات و راهنمای اجرائی از شروع تا پایان بنا همراه با نقشه های اجرائی ، تأسیساتی در آن گنجانده شود تا درزمانهای لازم برای تعمیرات به علل مختلف از آنها کمک فنی گرفت و نسبت به ترمیم و تعمیرات اقدام نمود .
وجود شناسنامة ساختمان سبب اجرای ساده تر و صرف هزینه کمتر و زمانی کوتاهتر بطور اصولی و صحیح می گردد.
2ـ شناسائی عوامل مخرب ساختمان و تأثیر آنها بر یکدیگر نظیر اجرای غلط ، مرور زمان و فرسودگی
3ـ جلوگیری از انجام اعمالی که می تواند از وارد آوردن صدمه بیشتر به بنا کمک کند مانند توسعه و گسترش غیر فنی و غیر اصولی بنا
4ـ آشنایی عوامل به آموزش در ارتباط با چگونگی برخورد با مشکلات که ممکن است برای ساختمان ایجاد شود .
5ـ تشکیل یک نظام اداری و مالی جداگانه با اعتبار کافی برای تأمین هزینههای نگهداری ساختمان و تجهیزات مورد نیاز آموزشی ، ورزشی
6ـ نوع استفاده از ساختمان متناسب با کاربری تعریف شده برای آن جهت جلوگیری از صدمات وارده نظیر بارهای فوق العاده زیاد و یا سرویس دهی بیش از حد از زمینهای چمن و …
7ـ تهیه نقشه های اجرائی بر اساس ضوابط و استانداردهای موجود
8ـ شروع و پایان عملیات اجرائی ساختمان با پیگیریهای مراحل مختلف اجرا بدون تعطیلی و سرعت زیاد دنبال شود تا در مدت زمان مشخص به مراحل پایانی برسد زیرا بدلیل وقفه های طولانی پروژه ها گاهی بدلیل اثرات جوی ـ بارندگیهاـ تغییر درجه حرارت بخصوص در فصل زمستان و یخبندان تأثیرات نامطلوبی بر مصالح و اجزاء ساخته شده بنا وارد می کند که باعث کوتاه شدن عمر مفید ساختمان و در نتیجه تعمیرات زود رس و مشکلات بعدی خواهد شد .
9ـ مشخص بودن محل دقیق چاهها ـ معمولاً وقتی چاه پر می شود قابلیت آبکشی خود را از دست می دهد لذا بایستی در پوش چاه به گونه ای اجرا گردد که امکان بازبینی در زمانهای مشخص وجود داشته و براحتی بتوان نسبت به تخلیه آن اقدام نمود .
10ـ مشخص نمودن محل عبور لوله های تأسیساتی در کف با استفاده از موزائیک رنگی یا لوله کشی روی کار .
11ـ توجه به سطح آبهای زیرزمینی برای جلوگیری از نفوذ آب و رطوبت از لایه های زیرین ساختمان انجام زه کشی ، ایزولاسیون و …. جهت استحکام و افزایش عمر مفید بنا .
12ـ مشخص نمودن ضایعات ساختمانی ، تأسیساتی و روشهای مراقبت و نگهداری از ساختمان
13ـ قبل از شروع طراحی مقاومت زمین توسط واحدهای مکانیک خاک مشخص گردیده تا بتوان نسبت به انتخاب سطوح و مقاطع مختلف و مناسب سازه اقدام و از افزایش هزینه جلوگیری کرد شناخت خاک زمین جهت عملکرد طراح از مسائل اولیه و بسیار مهم برای ساخت یک بنا می باشد بی توجهی به آن علاوه بر کاهش عمر مفید ساختمان مشکلات و خسارات فراوانی را هنگام استفاده از بنا به بار خواهد آورد .
14ـ ساختن بنای مقاوم به دو عامل بستگی دارد :
1ـ مصالح مرغوب و مقاوم 2ـ اجرای صحیح
حفظ و نگهداری ساختمانی
• پاکیزه نگهداشتن بام یا سقف از وجود هر گونه اجسام خارجی .
• پاکیزه نگهداشتن محل آبروها برای جلوگیری از کند شدن روند تخلیه آب
• توجه به نوع آبرو به جهت وجود فشار معکوس داخل لوله از پائین به بالا
• دوغاب ریزی بام بصورت سالانه جهت درزگیری سقفهای صاف سقف موزائیکی
• درزگیری سقفهای شیروانی ، ایرانیت ، آردواز و … با تعویض یا بتونه مخصوص .
• ماهیچه کشی محل برخورد کف و دست انداز پشت بام و دوردودکشها ، کانال کولر و غیره
• درزگیری آسفالت پشت بام ( محل شستشو داده شده و بعد از خشک شدن اقدام شود .)
• تعمیر ایزو گام
• برف روبی به موقع بام ، دست انداز ،خر پشته
• کنترل آب دهی کولر و شیرهای مربوطه .
• عبور و مرور روی ایزو گام با کفش لاستیکی بدون عاج در مواقع ضروری از دمپایی استفاده شود .
• ارتفاع دودکشها از روی دست انداز حداقل یک متر بالاتر باشد .
• دور دودکشها باید عایق پشم شیشه باشد و روی آن تیغه و بعد پلاستر سیمان لیسهای و روی آن عایقکاری انجام شود .
• کلاهک دودکشها از T نوع انتخاب شود .
• تعمیر و مرمت چاه های فاضلاب ، طوقه چینی ، نصب گلدان ، هواکش ، دریچه بازدید ، استفاده نکردن از لوله جهت هدایت فاضلاب به ته چاه و انتقال فاضلاب به ته چاه با گلدان.
• کنترل چفت و بست درها و پنجره ها و رنگ آمیزی آن و تعویض شیشههای شکسته و درز بندی در و پنجره از داخل و خارج .
کنترل و رگلاژ قفلها و روغن کاری لوله ها .
• کنترل نرده های راه پله
• تعویض کف پله های لق و شکسته و جلوگیری از لغزندگی آنها .
• تمیز کردن ناودانهای بیرونی دورساختمانها
• اطمینان حاصل نمودن از شیبهای دور ساختمان جهت دور نمودن آب از اطراف ساختمان
• رفع آسیب دیدگی نمای ساختمان خصوصاً اگر در نما سنگ استفاده شده باشد .
• برف بام در کنار ساختمان انباشته نشود .
• نگهداری فضاهای سبز از ضروریات بوده و با توجه به عمر درختان موجود بایستی نسبت به نهال کاری و برنامه ریزی لازم اقدام شود .
• نسبت به حفاظت و پاکیزه نگه داشتن کف شوی ها در محوطه اقدام شود.
• از ریختن گازوئیل و نفت روی آسفالت محوطه جلوگیری شود .
• آزمایش قیر هنگام حرارت دادن در تعمیرات مورد نیاز ضروری است.
• عملیاتی که باید روی زیر کار نظیر سیمانکاری و گچ کاری انجام شود .
• رفع ترکهای موجود در دیوار عمودی یا افقی
•
حفظ و نگهداری تأسیسات
• رعایت نکات بهداشتی در سرویسها و دوشها مانند ضد عفونی نمودن و شستشوی آنها
• اشیاء و اجسامی که بنحوی تولید گرفتگی در لوله می نمایند باید جمع آوری شوند .
• کنترل شیرهای آب و پیسوار بطور مرتب
• کنترل شیب کناره های ساختمان جهت دور نگهداری آب از ساختمان سرویس
• تعویض و آب بندی شیرهای دستشوئی و کنترل شیر پیسوار جهت جلوگیری از چکه کردن و نشت آب که باعث پر شدن چاهها خواهد شد.
• استفاده از کابینتهای پایه دار (فاصله دار از زمین ) جهت تمیز نمودن
• نصب اگزوز فن برای آبدارخانه ، آشپزخانه بجهت تهویه هوای حاصل از بخار پخت و پز که موجب زنگ زدگی در و پنجره خواهد شد.
• کنترل هوای داخل فضاهای ورزشی و اداری
• رعایت فاصله های مناسب اشیاء و و سائل ورزشی جهت حفظ ایمنی و سلامتی دانش آموزان
• تمیز کردن فضاها بعد از هر مرحله انجام آموزش و تمرین
• پاک بودن کف فضاها از مواد لغزنده
• قبل از شروع فصل سرما با یستی نسبت به تعمیر و سرویس موتور خانه مرکزی یا بخاریها اقدام نمود باید این کار توسط افراد متخصص انجام شود .
• دودکشها را تمیز کنید و از کلاهک پشت بام بازدید بعمل آورده و در صورت خرابی یا پوسیدگی نسبت به تعویض آن اقدام کنید .
• از بخاریهای فاقد کاربراتور استفاده نکنید
• حتی الامکان از بخاریهای پیلوت دار با شیر برقی استفاده نماید، فاصله بخاری گازی از لوله اصلی گاز نباید بیشتر از (80) سانتی متر باشد ، چنانچه این فاصله بیشتر است از لوله فولادی روکار بجای لوله مسی استفاده نمائید.
• هر چند وقت یکبار محل اتصالات شیلنگ و لوله گاز و بخاری را بوسیله کف صابون آزمایش کنید تا مطمئن شوید نشتی گاز وجود ندارد.
• چنانچه قبل از روشن کردن بخاری بوی گاز را حس کردید قبل از کبریت زدن اتصالات را مطابق با بند (16) آزمایش کنید ،درها را باز کنید تا گاز محبوس شده خارج گردد و پس از حصول اطمینان بخاری را روشن نمائید .
• هرگز برای خروج گاز از پارچه خشک که در هوا می گردانید استفاده نکنید پارچه باید کاملا خیس باشد.
• اتصالات گازی (شیلنگ گاز مشعل ها با لوله اصلی گاز) را با کف و صابون آزمایش نمائید .
• پمپ ها باید روغنکاری و آب بندی شوند .
• منبع دو جداره را بازدید کنید و شیر اطمینان را آزمایش کنید
• منبع انبساط را بازدید کرده و از کارشناور آن مطمئن شوید و در صورت نیاز نسبت به آب بندی آن اقدام کنید و در صورت نیاز رسوب گیری نمائید .
• کلیه شیر آلات موتور خانه را آب بندی نمائید
• در طول سال چند بار تمام شیر آلات را (خصوصاً آب گرم) باز و بسته نمائید .
• عایق منبع انبساط را تعمیر نمائید
• بازدید مستمر از منبع انبساط بسیار ضروری است اگر کمبود آب مشهود گردید برای یافتن علت و تعمیر آن به سریس کار (متخصص) مراجعه نمائید .
• چنانچه منبع انبساط سر ریز نماید باید نسبت به تعمیر یا تعویض شناور آن اقدام نمود .
• چنانچه مشعل یکسره کار می نماید و خاموش نمی شود باید درجه حرارت رفت و برگشت کنترل شود ، چنانچه ترموستات مشعل را قطع و وصل می نماید احتمالاً لوله سوراخ شده که باید نسبت به تعمیر آن اقدام نمود ، به همین دلیل در پاره ای موارد باید روشن و خاموش شدن مشعل را با مشاهده کنترل نمود .
• کلیه کلید ها و فیوز های تابلو برق را بازرسی نموده و بوسیله متخصص نسبت به رفع عیب آن اقدام نمائید .
• چنانچه گرفتگی در سیستم فاضلاب سرویسها مشاهده شود باید شیب لوله های فاضلاب کنترل گردد ،حداقل شیب (5/1) و حداکثر(2) درصد می باشد .
• چربی گیرها را کنترل و نسبت به تخلیه رسوبات چرب اقدام نمائید .
نکات حائز اهمیت در احداث فضاهای ورزشی
• طبقه بندی فضاهای ورزشی مانند ، سالن ورزشی ،استخر ، مجتمع های ورزشی ، زمینها ورزشی و …
• موقعیت وشرایط استقرار فضاهای ورزشی
• عوامل طبیعی مؤثر در استقرار فضاهای ورزشی شامل :
• خاک ، مطالعات پوشش گیاهی ، توان بالقوه خاک ، نفوذ پذیری و مکانیک خاک .
• توپوگرافی ، مطالعات آبهای سطحی ، آبراهه ها ، دسترسی ها ،آب و هوای موضعی ، چگونگی جابجائی
• جهت گیری ، جهات استقرار به منظور دریافت مناسب انرژی خورشید، بادهای مطلوب و دید و منظره
• آب ، بررسی نوع آب ، تأمین آب مورد نیاز خصوصاً استخرها
• گونه های گیاهی ، مطالعات گونه ها ، استقرار گیاهان ، سایه ، کاهش دمای محیط ، تنظیم دما ، تنظیم رطوبت ، ممانعت از باز تاب اشعه خورشیدی ، هدایت بادهای مطلوب ، صافی هوا ، آگوستیک محیط زیست مطلوب و زیبا .
• عوامل مصنوعی مؤثر در استقرار فضاهای ورزشی :
• ملاحظه الگوهای فعالیتی و کاربری اراضی پیرامون ورزشگاه و جلوگیری از ناسازگاری های احتمالی با فضاهای همسایه
• ملاحظه ویژگی تاریخی محل و بهره برداری مناسب
• جوانب ایمنی و امنیتی
• دقت در انتخاب محل ورودی مجموعه بر اساس تسهیل در رفت و آمد و کنترل مراجعین و توجه به سر و صدای تماشاگران ، ورزشکاران ، خصوصاً هنگام برگزاری مسابقات برای تأمین آسایش همسایگان
• پیش گیری از انتقال سر و صدا
• روشنائی محوطه در حد تأمین ایمنی و امنیت مجموعه بدون تشعشع نا مطلوب به سمت خارج ورزشگاه و ایجاد مزاحمت برای همسایگان و اختلال در عبور و مرور وسائط نقلیه .
• توجه به نصب تابلوهای راهنما و اطلاعات برای راحتی مراجعین
• توزیع مراکز ورزشی با توجه به جمعیت فضاهای آموزشی هر منطقه
• ظرفیت پوشش دهی فضاهای ورزشی
الگوی فضاهای ورزشی برای استفاده چند منظوره ورزشی
توصیه های ایمنی در فضاهای ورزشی
مشخصات فیزیکی فضاها و مقررات رشته های ورزشی
تجهیزات فضاهای ورزشی
دستور العملهای طراحی فضاهای ورزشی شامل احداث سالن و فضاهای پشتیبانی طبق استانداردهای موجود و آئین نامه ها و مقررات ملی لازم الاجراء میباشد.
مکان یابی و شرایط انتخاب زمین ها ی ورزشی
استقرار فضاهای ورزشی به لحاظ تأثیرات خاص که بر کالبد بافت شهر یا منطقه می گذارد و با رمالی زیاد دارد شایسته بررسی گسترده ای می باشد ، لذا تعیین معیارهای مناسب برای مکانیابی آنها الزامی است .
در سازماندهی منظم هر یک از عناصر شهری (کاربری ها ) در جهت دستیابی به الگوی خاص لازم است ویژگیهای هر یک از آنها بصورت دقیق مورد بررسی قرار گرفته ، کیفیت و کمیت آن فعالیت روشن شده تا روابط متقابل بین آنها از جهت همگن یا نا همگن بودن مشخص گردد.
در طراحی کالبدی یک شهر ( انتخاب مکانهای مناسب برای استقرار هر یک از فعالیتهای شهری ) باید به سه مسئله مهم توجه شود :
الف ) سازگاری نوع فعالیت مورد نظر با فعالیتهای همجوار
ب) مطلوبیت مکان برای استقرار فعالیت مورد نظر
ج) مناسب بودن مکان فعالیت مورد نظر به لحاظ ظرفیت با توجه به نیاز منطقه و دسترسی ها .
سازگاری :
به معنی هماهنگی و همخوانی تعریف شده است و در این بحث منظور هماهنگی و همخوانی بین فعالیتهای شهری از یکسو و هماهنگی فرم و عملکرد واحد ورزشی از سوی دیگر می باشد ، دستیابی به این امر مستلزم شناخت کامل ویژگیهای کالبدی و عملکردی هر یک از کاربری شهر است .
مطلوبیت :
در این بخش معیارهائی که در مطلوبیت یک فضای ورزشی مؤثر هستند مورد بررسی قرار می گیرد مطلوبیت چنین فضائی در گرو شناخت نوع فعالیت ، عملکرد ، نیازمندیها ، کنش و واکنشهائی است که کاربری مجموعه ورزشی با دیگر کاربریها پدید می آورد ، در این بخش استقرار فضای ورزشی با توجه به شرایط محیطی ، شعاع دسترسی ، انطباق با طرحهای توسعه ، دسترسی ها ، تأسیسات موجود و آتی مورد تجزیه وتحلیل قرار می گیرد تا از آنها به عنوان معیارهای تفضیلی جهت تعیین مکان مناسب برای ساخت فضای ورزشی استفاده شود .
ظرفیت :
ظرفیت مکانی بعنوان یک عامل اساسی تعیین کننده سطوح مورد نیاز فضاهای ورزشی خواهد بود که اندازه وابعاد و سطح زمین باید جوابگری فعالیتهای تعیین شده در شرایط حال وتوسعه آینده باشد .( استاندارد سازی )
عوامل مؤثر در انتخواب زمین مجموعه های ورزشی :
1ـ مشخص بودن وضعیت مالکیت زمین و نوع کاربری آن (بنام سازمان یا ادارات آموزش وپرورش باشد ( .
2ـ بلا معارض باشد ، از تمام جهات .
3ـ با توجه به مطالعات اقلیمی وتعیین جهت باد باید توجه داشت زمین انتخابی در مسیر عوامل آلودگی زا مثل دود کار خانجات ، مواد شیمیائی ، بوی محل تجمع زباله ها ، فاضلاب شهری ، قبرستان ، کشتارگاه ، محلهای دارای آلودگی صوتی ، مرغداری ، دباغ خانه ، کوره های آجر پزی ، تیمارستان ، گورستان، پمپ بنزین و000 نباشد.
4ـ رعایت حریم های قانونی معابر رودخانه های فصلی ، مرزی ، دریا ودریاچه الزامی است .
5ـ امکان استفاده مجموعه در خصوص آب قابل شرب ) شبکه لوله کشی شهر یا روستا ) الزامی است و استفاده از آب چاه ، چشمه یا قناب با اخذ مجوز از اداره بهداشت منطقه به لحاظ میکروبیولوژی ضروری است .
6ـ دارا بودن برق شبکه سراسری .
7ـ امکان استفاده از تسهیلات شبکه مخابراتی .
8ـ امکان استفاده از شبکه سراسری گاز
9ـ زمین انتخابی نباید در اراضی پست وسیل گیر واقع شده باشد .
10ـ دارای شیب 3% و حداکثر 15% درصد باشد .
11ـ زمین نباید در مجاورت محلهائی که احتمال ریزش کوه و بهمن وجود دارد قرار داشته باشد .
12ـ زمین باید خارج از حریم کابلهای هوائی و زمینی فشار قوی برق باشد.
13ـ زمین باید خارج از حریم خطوط اصلی و فرعی گاز رسانی باشد .
زمین باید خارج از حریم لوله های سراسری نفت رسانی حتی با فاصله خیلی زیاد باشد ،البته ارجح است از ساخت فضا در کنار چنین خطوطی خودداری نمود .
15ـ زمین دارای عوارض و توپوگرافی نامناسب که هزینه های آماده سازی زیاد را در بر خواهد داشت نباشد .
16ـ زمینهائی که دارای سطوح صاف و مناسب یکپارچه برای تجمع ساختمانها و فضاهای ارتباطی بین زمینهای ورزشی نباشند مناسب نیستند.
17ـ از نظر راه دسترسی و جانمائی زمین براساس طرحهای تفضیلی یا هادی مصوب لازم است که کروکی زمین تهیه شده و به تأیید مراجع ذیصلاح برسد .
18ـ حریمهای قانونی راههای احتمالی موجود در اطراف زمین بعد از اخذ استعلام رعایت شود تا ابعاد قطعی زمین پس از اصلاحی مشخص گردد.
19ـ استعلام از شهرداری یا ادارات ذیربط به لحاظ اینکه مشخص گردد زمین در محدوده طرح توسعه فعلی یا آینده شهر یا مسیر بزرگراههای ارتباطی واقع نشده باشد .
20ـ زمین نزدیک و در مسیر حوزه های آبریزه فرعی و اصلی و رودخانهها قرار نداشته و باتلاقی نباشد .
21ـ زمینهای واقع بر روی آب انبارهای متروکه و مدفون در خاک ، مسیر قنوات متروکه یا دایره مردود می باشد
22ـ زمینهائی که عمق خاک دستی و بقایای زباله در روی آنها بیش از حد پی سازی باشد برای احداث ساختمان مناسب نیستند .
23ـ زمینهای همجوار با پست های زمینی فشار قوی نامناسبند .
24ـ زمینهای واقع شده در جلوی منابع زیزمینی آب شهر که در عمق پائین تر هم واقع گردیده اند برای احداث ساختمان مناسب نیستند.
25ـ زمینهای واقع شده در خط القعر شهرها مناسب احداث ساختمان نمیباشند.
26ـ زمینهائی که در کنار مخازن سوخت شهر ها واقع گردیده اند برای احداث ساختمان نا مناسبند.
استعلامها:
استعلامهای مورد نیاز جهت ساخت و ساز و احداث
استعلام از شهر داری جهت مشخص شدن ابعاد قطعی زمین بعد از رعایت بر اصلاحی احتمالی
استعلام در مورد عوامل آلودگی زا از محیط زیست منطقه
استعلام از اداره بهداشت جهت صدور مجوز برای استفاده از آب چاه یا چشمه برای شرب.
استعلام از اداره آب و فاضلاب و محیط زیست جهت جمع آوری آبهای سطحی و هدایت آن به سپتیک خصوصاً در کنار رودخانه ها و دریا یا فاضلاب شهری .
استعلام از اداره برق مبنی بر عدم عبور خطوط فشار قوی از داخل زمین در طرحهای آتی .
استعلام از اداره گازمبنی بر عدم عبور لوله های اصلی و فرعی گاز از داخل زمین در طرحهای آتی .
بخش دوم
روانشناسی رنگها
روانشناسی رنگها
رنگها در روح و روان انسان تأثیر زیادی می گذارند که حتی بعضی وقتها موجب تغییر رفتارها می شوند.
خاصیت روانی و تأثیر درونی رنگها موجب گردیده در امور متعددی این خاصیت مورد استفاده قرار گیرد که در اینجا خصوصیات روانی رنگها به طور مختصر توضیح داده می شود.
1ـ رنگ آبی :
رنگی است صاف ، روشن با طراوت آرام ،ساکت ،تسلیم شونده و امیدوار کننده.
در آزمایش های علمی به اثبات رسیده است که اشعه آبی موجب افزایش فعالیتهای حیاتی سلولها می گردد ،لذا در صورتی که نور آبی به سلولهای پوست بدن تابیده شود فعالیت آنها افزوده شده و گلبولهای سفید از سطح پوست بدن به سوی داخل کشیده می شوند. این رنگ تسکین دهنده بوده و برای دردهای عصبی و بیداری بسیار مفید است ، رنگ آبی که حالت سرد کننده دارد برای اطاق بیماران تب دار مفید است این رنگ در کاهش فشار خون تأثیر دارد .
2ـ رنگ قرمز :
مهیج و پر قدرت است افراد عصبی بهتر است در معرض این رنگ قرار نگیرند زیرا باعث بالا رفتن فشار خون انسان می شود کشش عضلانی بدن افزایش می یابد ، فعالیت عمومی انسان زیاد می شود .
این رنگ خاصیت اشتها آوری داشته و بدین جهت بهتر است وسائل رستورانها قرمز رنگ باشد ، این رنگ پس از مدت طولانی آزار دهنده شده و باعث اذیت روانی و ایجاد خستگی می نماید .
در اثر تابش اشعه قرمز به پوست گلبولهای سفید خون به طرف پوست و سطح خارجی بدن کشیده می شود و تراکم لکولیستی به وجود می آورد و در نتیجه فعالیت میکروب کشی و میکروب خواری آنها در سطح خارجی بدن به مراتب بیشتر از قسمتهای داخلی می شود ، قرمز جزء رنگهای گرم است ،اثر تحریکی زیادی دارد و در علائم هشدار دهنده و خطر بیشتر استفاده می شود .
3ـ رنگ زرد:
رنگ زرد که جزء رنگهای گرم است نشانه نورو روشنی است . این رنگ با فهم و دانائی ارتباط دارد و نشان دانش است این رنگ تحریک کننده ذهنی و هوشی است و موجب تقویت فکر انسان می شود ،بنابراین برای محیط های آموزشی مناسب است ،رنگ زرد در ایران نشانگر یأس ،ناامیدی و تنفر است ، شاید بتوان گفت که چون در زمانهای قدیم مسائل طبی و بهداشتی پیشرفت نداشته و در اکثر نقاط ایران مرض یرقان یا زردی باعث مرگ و میر گردیده این ذهنیت پیش آمده .
4ـ رنگ سبز :
این رنگ که از ترکیب دو رنگ زرد و آبی است و دو رنگ سرد و گرم می باشند بنابراین رنگ سبز یک رنگ ولرم است .
این رنگ نشانه طبیعت و رویش گیاهان است.
در آرامش اعصاب تأثیر گذاشته و باعث قدرت عمل و صبوری بیشتر در انسان می شود این رنگ فشار خون را کاهش می دهد و از آرام بخش ترین رنگهاست .
5ـ رنگ نارنجی :
جزء رنگهای گرم است مهیج بوده و در عین حال آرام بخش و مسکن است، نبض را زیاد می کند ولی بر فشار خون تأثیر ندارد ،این رنگ موجب تحریک چشم ، مغز و اشتهای بیشتر می باشد و اثرات ملایم تری نسبت به قرمز دارد.
6ـ رنگ بنفش :
این رنگ که رنگ سردی است نشانه کناره گیری ، انزوا طلبی و بی طرفی می باشد و کنایه از غم و اندوه است .
این رنگ خواب آور بوده و موجب کاهش بیداری در افراد مبتلا به کم خوابی می شود نشانه بی اختیاری ، ظلم ، بی خبری و دشواری است ، رنگی مرموز و تحریک کننده احساسات است .
این رنگ موجب رکود فکری و جنبش ذهنی افراد می شود و بازده آموزشی را پائین می آورد و برای محیط های آموزشی مناسب نمی باشد .
7ـ رنگ سفید :
سفید مخالف سیاهی و تاریکی است و اثری مفرح و دلگشا دارد .
سفید خاصیت مثبت تهییج کننده نورانی ، فضا دار و ظریف و لطیف دارد .
این رنگ سمبل عفت ،پارسائی و بی گناهی و نشانه صلح است .
8ـ رنگ سیاه :
بر خلاف سفید ، بی تحرک و ساکت و غیر محرک است ، تحریکات روانی و جسمانی را کاهش می دهد و حالت سستی دارد ، رنگی متأثر کننده ، افسرده ولی سنگین است ،این رنگ سمبل غم ،اندوه ، ترس ، پوشیدگی و رازداری است .
9ـ رنگ خاکستری
ترکیبی از سیاه و سفید است و نوعی رنگ خشن و موزون می باشد
این رنگ موجب می گردد که چشم و اعصاب انسان دچار خستگی نشود.
10ـ رنگ قهوه ای :
رنگ قهوه ای انگیزه خلاق وسیعی را که نیروی فعال رنگ قرمز است از دست می دهد . لذا رنگ قهوه ای نشانگر احساس بصورت کاربرد آن در حواس جسمانی است ، حالت حسی دارد که مستقیم به جسم مادی (بدن انسان) مرتبط میشود ، وضعیت آن در ردیف رنگ ، حکایت از شرایط حسی بدن دارد ، آثار این رنگ بصورت کسالت و بی انگیزگی است ، انتخاب کننده این رنگ نیاز شدید به آسایش جسمی و روحی دارد .
بخش سوم
خصوصیات چمن (grass)
گیاهی است تک لپه ای ( مونوکوتیلدون ) از تیره گرامینه ها و جزء نباتات دائمی یک یا چند ساله محسوب می شود . این گیاه انتشار جهانی داشته و تحت شرایط آب و هوایی گوناگون از نواحی استوایی تا نواحی قطبی می روید. مرکز رویش چمن در قسمت طوقه ، نزدیک خاک است و این مرکز رویشی پایین به گونه ای است که کار چمن زنی را آسان می کند و از این رهگذر هیچگونه آسیبی به مریستم انتهایی گیاه وارد نمی شود و نیز قدم زدن روی آن تقریباً بدون عارضه بوده و حتی در مقابل پاخوری ولگد کوب شدن نیز مقاومت نشان داده و آنچنان آسیبی به چمن وارد نمی شود .
گیاه چمن دارای سیستم ریشه ای از نوع افشان بوده و به طوری که از ریشه های اصلی گیاه ریشه های فرعی زیاد منشعب می گردند. چمن در میان گیاهان زینتی آسیب پذیر ترین آنها نسبت به کمبود آب به شمار می رود و این به دلیل حجم کم سیستم ریشه ای چمن می باشد .
به هر حال این گیاه به دلیل داشتن بافت برگی متراکم و پوشاننده بهترین پوشش برای زمین های ورزشی بخصوص زمین فوتبال محسوب می گردد.
ویژگیها و شرایط چمن خوب
قابلیت پا خوری و استقامت
سازگاری با شرایط آب و هوا و چهار فصل بودن
دوام ، طول عمر و قدرت تحمل چیده شدن در دفعات و رشد مناسب
ظرافت ، لطافت و سرسبزی برگها ، بافت و رنگ خوب در فصلهای مختلف
دارا بودن ساقه کوتاه با قدرت پنجه زنی زیاد و سرعت جوانه زدن
عاری بودن از کچلی ،علفهای هرز ، آفات و بیماریها
مقاوم به خشکی ، سرما و گرما و شوری خاک و سایه
چمنهای فصل گرم : به درجه حرارت بالا مقاوم بوده و رشد بهینه آنها در نور کامل خورشید و درجه حرارت 25 تا 35 درجه سانتیگراد است .
چمنهای فصل سرد:در آب و هوای خنک خوب رشد می کنند ، به گرمای زیاد مقام نیستنددرجه حرارت مناسب آنها 15 تا 25 درجه سانتیگراد است .
چگونگی ایجاد سیستم زهکش فنی :
در خاکهایی که خاصیت زهکشی مناسب نداشته باشند بطور مصنوعی اقدام به ایجاد سیستم زهکشی می گردد برای اینکار ابتدا عملیات خاکبرداری در منطقه مورد نظر صورت می گیرد .
عمق عملیات خاکبرداری معمولاً بین 80-70 سانتیمتر خواهد بود . زمین مربوطه پس از انجام خاکبرداری بایستی کاملاً از نظر توپوگرافی (پست و بلندیها) مسطح و یکنواخت باشد . در این مراحله عملیات حفر کانالهای اصلی و فرعی صورت می گیرد، شیب لازم برای هدایت آب به بیرون از سیستم بایستی در نظر گرفته شود ، معمولاً برای حصول نتیجه مطلوب در انتخاب جنس کانالها از بتن سیمانی یا لوله های پلی اتیلین استفاده می شود . برای سهولت خروج آب از سیستم ، کانالهای اصلی و فرعی تعبیه شده به یک سیستم خروجی نهایی منتهی می گردند و بدین ترتیب آب مورد نیاز گیاه پس از قرار گرفتن در دسترس سیستم ریشه ای و مشروب کردن ریشه ها ( مازاد آب بصورت زه آب) ازمنطقه ریشه ها به پایین نفوذ کرده ( طبقات زهکش ،آب را تدریجاً نفوذ داده و به پایین منتقل می کنند) و از سیستم به بیرون از محوطه زمین چمن منتقل می شود .
مرحله بعدی در ایجاد سیستم ، استفاده از سنگهای رودخانه ای بصورت قلوه سنگها و ایجاد طبقه بلوکاژ است معمولاً ایجاد طبقه در 2 یا 3 ردیف صورت می گیرد و عمل آن نیز به 35-25 سانتیمتر می رسد . در ایجاد این طبقه نهایت دقت در عملیات اجرایی بایستی صورت گیرد تا حالت تثبیت ایجاد گردد و از مشکلات بعدی جلوگیری شود برای اینکار زدن غلتک ضروری است .
مرحله نهایی عملیات ، تشکیل طبقه فوقانی طبقه بلوکاژ ، یعنی استفاده از شن های ریز و درشت است که نقش فیلتر بین طبقات بلوکاژ و خاک بستر را دارند و از مسدود شدن فضاهای خالی بین طبقه بلوکاژ (خلل و فرج ایجاد شد) جلوگیری کرده و نفوذ آب به طبقه زیرین را تسهیل می نمایند . عمق این طبقه نیز 15-10 سانتیمتر خواهد . بعد از ایجاد سیستم زهکشی ، مهمترین قسمت زیرسازی بستر چمن ،انتخاب نوع خاک زیر بستر چمن و ایجاد این طبقه است . چرا که بستر اصلی چمن همان خاک محسوب می شود و هر چقدر در انتخاب ،ظرافت بخرج داده شود موفقیت به همان اندازه بالا خواهد بود خاک انتخابی بایستی از نظر مواد آلیـ معدنی غنی باشد تا شرایط مطلوب برای رشد و نمو گیاه را فراهم نماید.
در انتخاب خاک بستر از نوع خاکهای رسی ( قطر ذرات کمتراز 002/0 میلی متر ) با ترکیب خاک ـ ماسه ( قطر ذرات 02/0 تا 002/0 میلی متر استفاده میشود .
این نوع خاک ها با توجه به بافت آنها مستحکم بوده و با سادگی قابل گسست نیستند و ساختمانشان زود پاشیده نمی شوند . بنابراین برای بستر چمن (مخصوصاً در زمین های فوتبال) اهمیت خاصی پیدا می کنند .
عملیات غنی سازی ( حاصلخیز نمودن )خاک حتماً بایستی صورت گیرد . اینکار بوسیله کودهای آلی ( حیوانی ) خاک برگ ـ مواد هوموسی ،کمپوست و … صورت می گیرد.
در انتخاب نوع خاک ( رس و ماسه ریز ) باید دقت شود که خاک انتخابی عاری از هر گونه آلودگی به مواد آهکی و مواد نمکی و بذر و علفهای هرز و عوامل بیماریزا و غیره باشد . برای این منظور میتوان از طریق آزمایشگاههای تست خاک ،به میزان املاح محلول در خاک ( Al,Ca,Na…) پی برد .
عمق طبقه خاک زیر بستر معمولاً 25-20 سانتیمتر خواهد بود.
عملیات بعدی در انجام مراحل آماده سازی بستر زیرین چمن شامل ، ماله کشی روی خاک مورد نظر ، تسطیح خاک حالت تراز بستر و همچنین شیب بندی و نهایتاً زدن غلتک برای کوبیدن خاک خواهد بود . در شکل زیر نیمرخ 10 سانتیمتری پروفیل سیستم زهکشی فنی نشان داده می شود :
و هر چقدر این زیر ساخت محکم و سنگین باشد چمن عمر و دوام بیشتری خواهد داشت مخصوصاً در نقاط شیبدار و قابل شستشو برای دستیابی به خاک مناسب از نقطه نظر بافت مطلوب و زهکشی و PH بایستی مقدار معینی از مواد افزودنی به آنها اضافه نمود ، همچنین خاک چمن باید عاری از علف های هرز (نوع خطر ناک ) باشد و برای حل این مشکل پیش از اقدام به کاشت چمن بایستی تمام علفهای هرز و اندام هایی مثل ریزوم و استولون و غده و پیاز را که مربوط به این گیاهان است ، منهدم از خاک منطقه چمنکاری خارج نمود . در مورد بذر آنها اینکار قبل از مراحل تشکیل بذر گیاهان هرز صورت می گیرد . در بحث های بعدی مفصلاً به موضوع کنترل علفهای هرز پرداخته خواهد شد .
کاشت چمن :
کاشت چمن به چهار طریق قابل اجرا است :
1ـ کاشت بذر چمن سنتی
بعد از آماده سازی زمین مثل حمل و پخش خاک و انجام عملیات ماله کشی ( برای تسطیح خاک بستر) و ایجاد تراز زمین و غلتک زنی ( برای کوبیدن و محکم کردن خاک بستر ) بستر برای پاشیدن بذر چمن آماده شده و کاشت صورت می گیرد.
در کشور ما بذر پاشی به روش سنتی و دست پاش انجام می گیرد البته لازم و ضروری است که کاشت بذر و چمن در روزهای بدون باد صورت گیرد تا نتیجه مطلوب حاصل گردد ، و نهایتاً نیاز به عملیات کلی واکاری نباشد.
برای انجام عملیات کاشت بذر چمن ، ابتدا بذرها به نحو توصیه شده و به مقدار کافی بایستی در همه جای زمین افشانده شود ، در غیر اینصورت چمن به حالت ناهمگن و غیر یکنواخت سبز خواهد شد مقدار بذر مصرفی نیز بستگی به درشتی و ریزی بذر دارد از 60-30 گرم در متر مربع فرق خواهد کرد . البته کار بذر پاشی را میتوان با ماشینهای سانتریفوژ نیز انجام داد که فعلاً در کشور ما کاربردی ندارد .
به هنگام استفاده از این ماشین یا دیگر وسایل مکانیکی بهتر است بذرها را با موادی مانند ماسه یا خاک نرم مخلوط نمود و سپس اقدام به کاشت کرد.
برای اینکار نخست تمام بذر را به دو قسمت مساوی تقسیم می کنیم قسمت اول را در جهت معینی پخش می کنیم و سپس قسمت دوم بذر را عمود بر حالت قبلی می افشانیم . در کشور ما معمولاً بعد از این مرحله برای تثبیت بذر غلتک زده می شود برای حفظ رطوبت بذر می توان لایه ای از مواد آلی مالچ سبک و عاری از بذر علفهای هرز ( کود دامی پوسیده و خاک برگ الک شده ) به ضخامت 5/1-1 سانتیمتر بر سطح بستر کاشت گسترانید.
در هنگام آبیاری که برای نخستین بار صورت می گیرد بهتر است مدت زمانی را که طول می کشد تا آب به عمق 30-20 سانتیمتری نفوذ کند یاداشت شود تا برای آبیاری های بعدی ، برای همان زمان یادداشت شده اقدام گردد . هم اکنون در پارکهای بزرگ و زمین های ورزشی از سیستم آبیاری اتوماتیک استفاده می شود.
چمن زن :
نمونههایی از چمن زن های برقی ، موتوری، تراکتوری که امروزه کاربردشان زیاد است در شکلهای زیر آماده است .
هر قدر چمن بیشتر کوتاه شود تناوب چمن زنی و مدت زمان آبیاری نیز بیشتر می شود پیرایش چمن در فاصله های زمانی کوتاه گرچه کاری دشوار است اما دستاوردهای ارزشمندی داردکه از آن جمله است
مقاومت در برابر پا خوردگی و همچنین خاصیت خودترمیمی چمن ) در بحث عملکرد چمن ، با انجام عمل پیرایش و هرس بر روی آن ، افزایش دورة رشدو مقاومت آن نسبت به عوامل گوناگون مد نظر است که نهایتاً بر روی طول دورة عمر گیاه تأثیر فوق العاده ای خواهد گذاشت .
در احداث زمین فوتبال انتخاب نوع چمن ( واریته مخصوص ) بسیار مهم و حائز اهمیت است .
در این مورد خاص سنخیت نوع چمن بکار رفته در فضای ورزشی کاملا لازم است و بنابراین بایستی از چمنی استفاده نمود که در طول مدت زمان لازم، نتیجه مطلوب را حاصل نماید.( قابلیت بهربرداری در تمامی فصول سال را نیز داراباشد)
دستور العمل اجرایی به شیوه علمی و اصولی حفظ و نگهداری چمن زمین فوتبال در دورةرشد و بهره برداری از آن :
چمن جز نباتات گیاهان بسیار ظریف و حساس است و جلوه و زیبایی آن (از نظر صفات کمی و کیفی ) مستلزم وقت و هزینه است که برای حفظ و نگهداری آن صرف می شود و نکته مهم این که دقت در حفاظت چمن و همچنین استفاده اصولی و علمی از این پوشش سبز و دوام و کاربری مفید آن در طول دوره حیات نقش اساسی دارد به طوری که هر چه قدر استفاده از زمین چمن اصولی تر انجام پذیرد، طول عمر چمن ( دوره بقاء ) و رشد آن نیز طولانی و دائمی خواهد بود.
آبیاری چمن
اولین گام در حفظ و نگهداری چمن آبیاری است . آن هم آبیاری اصولی چمن که بسیار حائز اهمیت است . آبیاری معمولاً در طول شبانه روز ( بسته به نیاز آبی گیاه و شرایط خاص منطقه ) متفاوت خواهد بود . و ممکن است در اوایل و یا اواخر ساعات روز انجام گیرد . از آبیاری در زیر تابش آفتاب ( مخصوصاً تابش عمودی ) حتی الامکان باید خودداری کرد . عمق آبیاری نیز مهم است و حتماً بایستی کاملاً عمقی باشد نه سطحی ، میزان آبیاری نیز بر حسب درجه حرارت رطوبت نسبی و فاصله بارندگی ها و گونه چمن متفاوت خواهد بود.
استفاده از حاصل خیز کننده های خاک
(نیترات – فسفات – سولفات)
این حاصلخیز گننده ها به صورت کودهای آلی و طبیعی (دامی ) و کودهای معدنی و مصنوعی ( شیمیایی) به زمین داده می شود. انجام عملیات حاصلخیزی توسط کودها
( کوددهی ) بایستی زیر نظر کارشناس و فرد متخصص در امور مربوطه صورت پذیرد تا نتایج سوء و زیان بار به وجود نیاید.
استفاده از سموم دفع آفات نباتی و امراض
به طور مثال طعمه پاشی برای مبارزه با آبدزدک ، اجرای عملیات در این مرحله مستلزم نظارت فرد متخصص بوده و اهمال کاری ممکن است خطرات زیان باری به وجود آورد .
مبارزه مکانیکی و کشیدن علفهای هرز چمن
این مرحله بسیار حائز اهمیت است و در یکنواختی ، رشد و پوشش سبز (چمن ) نقش زیادی دارد . به جرأت می توان گفت که مبارزه اصولی و دائمی با گیاهان هرز ، در طول دوره بقای پوشش اصلی تأثیر بسیار فراوان و مهم دارد در صورت مبارزه به موقع و اصولی با علفهای هرز می توان انواع آنها را محدود و کاملاً از بین برد و بدین ترتیب پوشش همگن و یک دست با عملکردی بالا به دست آورد .
هرس یا چین زدن چمن
این کار از ارتفاع معین و خاصی صورت می پذیرد . در جین زدن چمن ارتقاع متناسب 5-4 سانتی متر است و حتی الامکان بایدسعی شود که آن ارتفاع حفظ گردد . تیز یا کند بودن تیغه ماشین چمن زنی نیز در این مرحله دارای اهمیت خاصی است ، به طوری که هر قدر تیغه ماشین تیز تر باشد ، عملیات مربوط به چین زدن نیز اصولی ، با کیفیت بالاتر و در مدت زمان کوتاه تر صورت خواهد پذیرفت .
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 43 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلود مقاله ورزشگاه