نظریه‌های جامعه‌شناسی چهارچوب‌های نظری هستند که جامعه‌شناسان از آنها برای توضیح و تحلیل فعالیت‌ها، فرایندها و ساختارهای اجتماعی استفاده می‌کنند. نظریه‌های جامعه‌شناسی به سه دسته کلی تقسیم می‌شوند.
دسته اول
نظریاتی هستند که با الهام از روش اتخاذ شده در علوم طبیعی، و با هدف یافتن قوانین جامع حاکم بر اجتماع انسان‌ها ایجاد شد. نظریه پردازان در این رشته تلاش دارند که روابط علت و معلولی حاکم بر جوامع انسانی را کشف کنند. قوانین و مدل‌های پیشنهاد شده می‌بایست به‌گونه‌ای بیان شده باشند که صحت آنها آزمایش پذیر باشد. به عبارت دیگر جمع‌آوری داده‌ها این نظریات را تأیید و یا تکذیب بکند. مثال بسیار معروفی از این گونه از نظریات مقاله معروف و بسیار تأثیرگذار ماکس وبر درباره ساختارهای اداری می‌باشد. این مقاله شالوده بسیاری از تحقیقات بعدی در این زمینه را بنا نهاد.
دسته دوم
از نظریات اجتماعی بجای بررسی داده‌های تجربی فرایندهای اجتماعی، مسائل پایه‌ای‌تر و درونی‌تر را مورد بحث قرار می‌دهند. برخی از این مطالعات به خصوص به بررسی «رفتار» و «نظم» می‌پردازند. نظریات در این دسته بر نقش عاطفه در رفتار و نیاز به هماهنگی در ایجاد نظم تأکید دارند. نظریات این دسته سعی در پاسخ به سؤالاتی مانند آن‌چه در زیر آمده می‌کنند:
- آیا رفتارهای اجتماعی عملگرا و هدفگرا هستند یا اینکه توسط ملاحظات زیبایی‌شناسی، عاطفی و اخلاقی شکل گرفته و هدایت می‌شوند؟
- آیا الگوهایی که در رفتارهای اجتماعی مشاهده می‌شود ناشی از کنترلی است که مؤسسات بر اشخاص از طرق اخلاقی و یا اعمال زور دارند، یا اینکه ناشی از مذاکرات عملی است که بین افراد مختلف هنگامی که باید تصمیمی لحظه‌ای در شرایط غیر قابل پیشبینی شده در زندگی روز مره بگیرند، می‌باشد؟
دسته سوم
از نظریات بصورت غیرمستقیم از روش‌های هرمنیوتیک سعی در یافتن معانی و قصدهای متونی را می‌کند که در یک جامعه به شهرت رسیده‌اند، و از این طریق و بصورت غیر مستقیم سعی در پاسخ به سؤالات مورد علاقه جامعه‌شناسان می‌کند.
فهرست مطالب:
1- انواع نظریه های جامعه شناختی نومارکسیستی
جبرگرایی اقتصادی
نمایندگان جبرگرایی اقتصادی
مارکسیسم هگلی
جورج لوکاچ
مفهوم چیزوارگی لوکاچ
آگاهی طبقاتی
آنتونیو گرامشی
نظریه انتقادی
انتقادهای اصلی
خدمات عمده نظریه انتقادی
مکتب انتقادی
مارکسیسم ساختاری
جامعه شناسی اقتصادی نومارکسیستی
و...
و...
2- نظریه کنش متقابل نمادین
عملگرایی
رفتارگرایی
تقلیل گرایی
جورج هربرت مید
نظریه معاصر کنش متقابل نمادین
استعداد تفکر
تفکر و کنش نتقابل
یادگیری معانی و نمادها
کنش و کنش متقابل
گزینش کردن
بلومر و کان
و...
3- جامعه شناسی پدیده شناسی و روش شناسی مردم نگارانه
همانندی ها و تفاوت ها
جامعه شناسی پدیده شناسی
افکار ادموند هوسرل
نظریه های آلفرد شوتس
نمونه های جامعه شناسی پدیده شناسی
روش شناسی مردم نگارانه
و...
4- نظریه تبادل و جامعه شناسی رفتاری
سه انگاره مهم جامعه شناسی از نظر ریترز
اسکینر و رفتارگرایی
نظریه تبادل جامعه شناسی رفتاری
نظریه تبادل
قضایای بنیادی هومنز
نظریه تلفیقی تبادلی پیتر بلاو
پیتر سینگلمن
و...
پاورپوینت کامل و جامع با عنوان نظریه های جامعه شناسی 2 در 271 اسلاید