تأثیر آموزش سبک حل مسأله بر میزان حرمت خود نوجوانان سنین 12 تا 13 ساله دارای مشکلات رفتاری ارتباطی

اختصاصی از فایل هلپ تأثیر آموزش سبک حل مسأله بر میزان حرمت خود نوجوانان سنین 12 تا 13 ساله دارای مشکلات رفتاری ارتباطی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 34

تأثیر آموزش سبک حل مسئله بر میزان حرمت خود نوجوانان سنین 12 تا 13 ساله

دارای مشکلات رفتاری ارتباطی

چکیده:

هدف این تحقیق بررسی تأثیر آموزش حل مسئله بر میزان حرمت خود نوجوانان دارای مشکلات رفتاری ارتباطی سنین 12 تا 13 ساله (مقطع راهنمایی تحصیلی) بوده است. ابزار مورد استفاده در این تحقیق آزمون حرمت خود کوپر اسمیت و پرسشنامه مشکلات رفتاری راتر بوده است. از بین 68 دانش آموز 48 نفر که نمرات آنها در پرسشنامه راتر 9 و بالاتر از 9 و در پرسشنامه حرمت خود پایین تر از حد میانگین بود به طور تصادفی انتخاب گردید و به گروههای آزمایش و کنترل تقسیم شد. گروه آزمایش به مدت 7 هفته (هر هفته یک جلسه 90 دقیقه ای) تحت تأثیر متغیر مستقل قرار گرفتند، در حالیکه گروه کنترل هیچگونه آموزشی دریافت نکردند. بعد از آن، پس آزمون انجام گرفت و داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. یافته های تحقیق نشان داد که بین میانگین های حرمت خود کلی دو گروه آزمایش و کنترل در پس آزمون تفاوت معنی داری وجود دارد (P = 0). بدین گونه که میانگین نمرات حرمت خود کلی گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل بیشتر بود همچنین مقایسة بین میانگین های حرمت خود کلی دو گروه پسر و دختر در پس آزمون تفاوت معنی داری را نشان نداد. تأثیر متقابل جنسیت و آموزش حرمت خود در این تحقیق معنی‌دار نبود.

واژه های کلیدی: سبک حل مسئله، نوجوانان، حرمت خود، مشکلات رفتاری ارتباطی

بیان مسأله:

در خلال نیم قرن گذشته حرمت خود به عنوان یکی از سازه های اصلی شخصیت همواره مورد توجه روان شناسان بوده است. روزنبرگ (1979) بر این عقیده بود که حرمت خود به معنای یک سازه کلی، ارزشیابی فرد از خود را به منزله موجود انسانی شایسته و با ارزش نشان می دهد. برخی از محققان (تفردی و ساوان، 2001) ابعاد اصلی تشکیل دهنده حرمت خود را در چهارچوب دو مولفه احترام و تمایل یا علاقه‌مندی6 قابل تمایز می دانند. این مولفان نشان داده‌اند که حرمت خود کلی در دو سطح صلاحیت خود و علاقه به خود9 قابل جداسازی است. صلاحیت خود نوعی تجربه شخصی ارزشمند است که در آن فرد خود را عامل عمل احساس می کند. بنابراین، سطح صلاحیت خود می تواند دارای جهت گیری مثبت یا منفی باشد. علاقه به خود، به عنوان بعد دیگر حرمت خود نیز شرایط و عوامل تجربه مفیدی را برای فرد به عنوان یک موجود اجتماعی فراهم می آورد (نقل از نورالله محمدی، 1384).

بدون تردید یکی از دلایل اصلی توجه پژوهشگران به مفهوم حرمت خود، اثر بالقوه آن بر سلامت است. پژوهش هایی که به مطالعه اثرات حرمت خود اختصاص یافته اند آشکار ساخته اند که «حرمت خود آسیب دیده» تحمل شرایط دشواری که افراد در زندگی روزمره خواه ناخواه با آن مواجه می شوند را غیرممکن می سازد و پیامدهای روانی و جسمانی زیان آوری را برای آنها به بار می آورد (تیلور و اسپینوال، 1996) این شواهد نشان می دهند که گستره وسیع پیامدهای فردی مواردی چون اضطراب و افسردگی (نقل از کاپلان، 1996)، اختلال های جسمانی و روانی (اوگدن، 1998). مشکلات رفتاری و ارتباطی (سلیمی، 1376) و پاسخ های نامطلوب و انحراف آمیز مانند استفاده از مواد مخدر، خرابکاری، تحریف واقعیت (به نقل از کاپلان، 1996) را در بر می‌گیرد. بی‌تردید چنین پیامدهایی میزان آسیب پذیری فرد را به طور فزاینده ای افزایش می دهد که این نیز به نوبه خود برای نظام های بین فردی و اجتماعی عواقبی چون جدا افتادن فرد از ایفای نقش بهنجار را به دنبال دارد (کاپلان 1996، نقل از طاووسی، 1380).

کوپراسمیت (1987) حرمت خود را به عنوان یک متغیر آستانه ای در نظر می گیرد، به این معنا که حرمت خود پایین تاثیر بازدارنده ای بر پشتکار، اعتماد، و عملکرد تحصیلی (صدر السادات و اسفند آباد، 1380) می گذارد و عملکرد فرد را در قلمرو روان‌شناختی، جسمانی، خانوادگی و اجتماعی دچار اختلال می کند و وی را وادار می سازد تا در جهت تغییر موقعیت خود یا سازش یافتگی با آن گام بردارد؛ سازش یافتگی که می تواند موثر یا ناموثر باشد (دادستان، 1377).

حرمت خود یکی از تعیین کننده های اصلی در شکل دهی الگوهای رفتاری- عاطفی به ویژه در نوجوانان بشمار می آید. چه از دیدگاه تحولی حرمت خود همچون دیگر ویژگی‌های کودکان در خلال کودکی و نوجوانان دچار تغییراتی می گردد. طبق نظریه تعالی خود2، نوجوان دارای ارزشگذاری منفی از خود، ارزشگذاری مشابهی را

تحقیق درباره رشد کودک از لحاظ جسمانی بین سنین 7 تا 11 سال

اختصاصی از فایل هلپ تحقیق درباره رشد کودک از لحاظ جسمانی بین سنین 7 تا 11 سال دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

فرمت فایل :word (لینک دانلود پایین صفحه) تعداد صفحات 18صفحه

- آنچه مهم است توجه به سلامت جسمانی و ذهنی هر کودک است که می تواند سرعت و  رند رشد او را تعیین کند. رشد، جریانی مرحله ای و پیوسته است

- یادگیری  برخی از مهارت ها مستلزم یادگیری مهارت های پایه ای است. مثلاً کودک برای  حرف زدن ابتدا الفاظ نامفهومی را به کار می برد سپس به گفتن کلمه و جمله می  پردازد. پس از لازمه رسیدن به هر مرحله از رشد، گذراندن موفقیت آمیز مرحله  پیشین است

- از سن 6 تا 7 سالگی به بعد در کودکان تغییرات قابل ملاحظه  ای پدید می آید. بدین معنی که کودک از لحاظ جسمی به طور مرتب رشد کرده و کم  کم قدرت لازم را برای رفع احتیاجاتش کسب می کند حرکات و رفتارهایش از  پختگی خاصی برخوردار می شود و از لحاظ عاطفی، روانی و ذهنی هم رشد می کند
- این مرحله (سال های دبستان) را آخرین مرحله کودکی می نامند

- کودکان در مرحله عملیات ذهنی یا عینی (7 تا 11 سال) با اشیا و امور عینی  آشنا می شوند. وقتی در این مرحله مسئله ای برای کودکان مطرح شود که در آن  فرضیه هایی وجود دارد ، کودکان از حل آن باز می مانند، اما اگر همان مسئله  را برای آنان با کلمات و تعابیر عینی و واقعی شرح دهیم آن را حل خواهند کرد
- حساسیت آن ها از 7 سالگی به بعد نسبت به احساسات دیگران بیشتر می شود و احساسات دیگران رادر شرایط مختلف می فهمند

- یکی از ویژگی های شناختی این سنین، خودمحوری سال های قبل از دبستان است که در این سنین کم تر می شود

پاورپوینت درباره پیش گیری از بیماری های واگیردار شایع در سنین مدرسه

اختصاصی از فایل هلپ پاورپوینت درباره پیش گیری از بیماری های واگیردار شایع در سنین مدرسه دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

فرمت فایل : power point  (لینک دانلود پایین صفحه) تعداد اسلاید  : 42 اسلاید

بخشی از اسلایدها :

بیماریهای عفونی واگیردار از قدیمی ترین دشمنان سلامت بشر هستند . همه گیریهای بزرگ ایجاد شده توسط برخی از آنها ( مانند  وبا ، طاعون و آنفلوآنزا ) در قرنهای گذشته خسارات سنگینی بر جامعه بشری وارد کرده است . علیرغم پیشرفتهای شگرف علم پزشکی در زمینه های پیشگیری و درمان بیماریهای واگیردار ، متاسفانه هنوز هم بیماریهای عفونی با قابلیت ایجاد اپیدمی به عنوان یک مشکل بهداشتی در سراسر جهان مطرح هستند . بروز مقاومت دارویی در عوامل بیماریزا و یا ناقلین آنها ، بازگشت مجدد برخی بیماریها به مناطقی که سالها عاری از بیماری بوده اند ( بیماریهای بازپدید ) و ظهور بیماریهای جدید ( بیماریهای نوپدید ) ،‌همه از دلایل لزوم توجه همه بخش های درگیر سلامت به این بیماریها هستند .

تعریف :

—آگاهی از علائم و نشانه های بیماری های شایع در مدرسه می تواند گام مثبتی برای پیشبرد بهداشت مدرسه باشد. بهورز، مدیر و معلم با آگاهی از چگونگی علائم و سیر بیماری ، با انجام اقدامات به موقع و موثر می توانند از پیشرفت بیماری در فرد و همه گیر شدن آن بیماری بین دیگر دانش آموزان جلوگیری کنند.

—علائمی از قبیل رنگ و روی پریده یا برافرخته ، چشمهای قرمز ، آبریزش از بینی ، پلکهای متورم و قرمز ، بثورات جلدی ، سرفه و عطسهٔ زیاد ، خستگی بدون دلیل ، سردرد ، سرگیجه ، تب ، دل درد  هر علامت غیر عادی دیگر ممکن است مقدمهٔ یک بیماری باشد که باید آن را مورد توجه قرار داد.

 

 

 

از شایعترین بیماری های واگیردار در سنین مدرسه می توان  :

گلودرد چرکی ، انگلهای دستگاه گوارش بیماری های اسهالی ، هپاتیت های ویروسی خصوصا هپاتیت A   ، کچلی ، سرما خوردگی ، آنفلوانزا، ژیاردیا، سرخک و سرخجه، گال، شپش، عفونتهای ادراری ، اوریون و آبله مرغان را نام برد که در مورد هر یک از این بیماری ها در مبحث بیماری های واگیردار توضیحات لازم داده شده است.

سندروم های گزارش شده متوازی با آسیب شناسی روانی در سنین 18-59 در 18 جامعه مختلف

اختصاصی از فایل هلپ سندروم های گزارش شده متوازی با آسیب شناسی روانی در سنین 18-59 در 18 جامعه مختلف دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

موضوع فارسی: سندروم های گزارش شده متوازی با آسیب شناسی روانی در سنین 18-59 در 18 جامعه مختلف

موضوع انگلیسی: Syndromes of collateral-reported psychopathology for ages 18-59 in 18 Societies

تعداد صفحه: 11

فرمت فایل: PDF

سال انتشار: 2015

زبان مقاله:‌ انگلیسی

چکیده: هدف برای پیشبرد تحقیق و روش بالینی برای ارزیابی آسیب شناسی روانی با آزمایش تعمیم بین المللی از یک مدل 8-سندرم به دست آمده از رتبه بندی وثیقه مشکلات رفتاری، عاطفی، اجتماعی، و فکر بزرگسالان بود. خبرچینان وثیقه امتیاز 8582 ساکنان 18-59 ساله از 18 جوامع در چک لیست بزرگسالان رفتار (ABCL). عاملی تأییدی تجزیه و تحلیل مناسب از مدل 8 سندرم به رتبه بندی از هر جامعه تست شده است. مدل اولیه شاخص برازش (خطا میانگین مربعات تقریب) مدل مناسب نشان داد برای تمام جوامع، در حالی که شاخص ثانویه (تاکر صفحه اول لوئیس، مقایسه شاخص برازش) برای 17 جوامع به مناسب قابل قبول بود. بار عاملی قوی در سراسر جوامع و اقلام بودند. از 5007 پارامتر برآورد شده، 4 (0.08٪) از خارج از فضای پارامتر قبول بود، اما 95٪ اعتماد به نفس فواصل شامل فضای مجاز، نشان می دهد که در 4 شاخص منحرف می تواند با توجه به نوسانات نمونه برداری. یافته های سازگار با شواهد قبلی برای تعمیم مدل 8 سندرم در خود رأی از 29 جوامع هستند، و حمایت از مدل 8 سندرم برای فنوتیپ بهرهبرداری از آسیب شناسی روانی بزرگسالان از رتبه های چند خبرچین در جوامع گوناگون است.

پایان نامه مقایسه هوشبهر پسران با تولد طبیعی و پسران با تولد سزارین، سنین ۱۲-۷ ساله

اختصاصی از فایل هلپ پایان نامه مقایسه هوشبهر پسران با تولد طبیعی و پسران با تولد سزارین، سنین ۱۲-۷ ساله دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

این فایل در قالب ورد و قابل ویرایش در 85 صفحه می باشد.

فهرست
چکیده : ۱
فصل اول ۳
مقدمه ۴
بیان مسئله ۶
اهداف پژوهش ۸
اهمیت پژوهش و ضرورت پژوهش ۹
سؤالات و فرضیات پژوهش ۹
تعریف واژه ها: ۱۰
هوش: ۱۰
تعریف عملیاتی هوشی ۱۰
تعریف عملیاتی زایمان طبیعی: ۱۱
تعریف عملیاتی زایمان سزارین: ۱۱
فصل دوم : ۱۲
مرور منابع علمی ۱۲
مقدمه : ۱۳
مفهوم هوش: ۱۴
تعریف های هوش: ۱۷
نظریه های هوش: ۱۹
نظریه روان سنجی ۲۰
نظریه عصبی ـ زیستی: ۲۱
نظریه رشدی هوش: ۲۲
نظریه شناختی و پردازش اطلاعات ۲۲
مفهوم هوش در نظریه پیاژه : ۲۳
نظریه دو عاملی اسپیرمن: ۲۴
نظریه دو سطحی جنسن: ۲۴
نظریه توانایی های ذهنی نخستین ترستون: ۲۵
نظریه ساخت ذهنی گیلفورد: ۲۶
هوشبهر یا IQ: ۲۸
تفسیر هوش بهرها: ۲۸
توزیع نمرات هوش بهر: ۲۹
عوامل مؤثر بر هوش: ۳۰
عوامل محیطی: ۳۳
سـن : ۳۴
جنس (زن یا مرد بودن فرد) ۳۵
تعریف زایمان طبیعی : ۳۶
شروع زایمان ۳۸
مراحل مختلف زایمان: ۳۹
تولد نوزاد: ۴۱
مرگ و میز نوزادان : ۴۲
تاریخچه سزارین: ۴۲
تاریخچه سزارین در ایران: ۴۶
علت سزارین: ۴۷
تا چند بار عمل سزارین انجام می گیرد: ۴۸
انواع سزارین: ۴۹
آیا زایمان طبیعی بعد ازعمل سزارین امکان دارد؟ ۵۲
خطرات عمل سزارین: ۵۲
فراوانی انجام سزارین: ۵۳
علل افزایش عمل سزارین: ۵۴
فصل سوم ۵۵
روش تحقیق : ۵۶
جامعه آماری : ۵۷
نمونه و روش نمونه گیری: ۵۷
ابزار پژوهش ۵۸
روی جمع آوری اطلاعات: ۵۸
متغیرهای پژوهش: ۵۹
روش آماری: ۶۰
فصل چهارم ۶۲
تجزیه و تحلیل داده ها ۶۲
مقدمه : ۶۳
تجزیه و تحلیل داده ها: ۶۳
محاسبات آماری : ۶۸
فصل پنجم ۷۰
نتیجه گیری: ۷۱
محدودیتهای تحقیق ۷۳
پیشنهاداها: ۷۴
فهرست منابع علمی ۷۵
پیوستها ۷۹

مقدمه :
هوش یکی از جالبترین نیروهای روانی است که موضوع بحث ما در این فصل است. روان شناسان هوش را به صورتهای مختلف تعریف کرده اند. زیرا، هنوز نتوانسته اند در یک تعریف جامع با هم توافق کنند اما همه آنها در این خصوص اتفاق نظر دارند که هوش شیء یا یک وجود عینی مستقل واحدی نیست. برای مثال : نمی توان جمجمه ای را باز کرد و هوش را به دیگری نشان داد. هوش هنگامی ادارک می شود که فرد در موقعیتهای گوناگون رفتارهای خاصی را از خود ابراز نماید(پارسا، ۱۳۷۲).
بنابراین در این فصل سعی شده تعاریف مختلف هوش، ماهیت هوش و دیدگاههای مختلف مکاتب روانشناسی به صورت خلاصه مطرح شود. همچنین بحثی پیرامون عواملی که می تواند در هوش فرد تأثیر بگذارد.
خانواده نخستین و اساسی ترین محرک برای رشد توانای کودک در همه مهارتها از جمله، قدرت عاطفی، رشد هوش، کیفیت اخلاقی و روحی، جسمی و غیره است و خانه تا مدتی دراز تنها دنیای کامل یک طفل است و کیفیت زندگی در این دنیا برای کودک خیلی اهمیت دارد. اگر کودک از بدو تولد بقدر کافی در تمام زمینه ها برانگیخته نشودف قدرت هوشی او پژمرده خواهد شد (راجرز، ۱۳۶۳).
از جمله زمانهایی که خانواده و بخصوص مادر می تواند نقشی مؤثر در رشد هوشی فرد داشته باشد، زمان قبل از تولد و هنگام تولد است. یکی ازعواملی که هنگام تولد می تواند در هوش فرد تأثیر بگذارد نحوه تولد کودک است که به صورت طبیعی متولد شده یا به صورت سزارین. از این رو در این فصل توضیحاتی پیرامون هر دو نوع زایمان آورده شده تا آشنایی بیشتری صورت گیرد.
مفهوم هوش:
همچنان که افراد بشر از نظر شکل و قیافة با یکدیگر تفاوت دارند، از نظر خصایص روانی مانند هوش، استعداد رغبت و دیگر ویژگیهای روانی و شخصیتی نیز بین آنان تفاوت های آشکار وجود دارد.
از آنجا که شیوه برخورد افراد با موقعیتهای مختلف زندگی روزمره و توانایی آنان در حل مسائل زندگی نشانگر سطوح مختلف تواناییهای آنهاست، لذا متفکران و دانشمندان گونه ای از استعداد یا توانایی کلی را که لازمه موفقیت در این موقعیتهاست مورد توجه قرار داده اند. عامه مردم هوش را توانایی یادگیری، درک موقعیتهای جدید، و برخورد صحیح با موقعیتها می دانند. در بیان روزمره، شخص با هوش با صفتهایی مانند دقیق، زیرک، تیزبین، برجسته و مانند اینها توصیف می شود. برعکس شخص کم هوش با صفتهای مانند کند، دیرآموز، کودن و غیره مشخص می گردد.
کوششهایی که برای تدوین یک تعریف دقیق از هوش به عمل آمده اغلب با مشکل مواجه بوده و به تعریف های بحث انگیزی منجر شده است. دلیل این امر آن است که هوش یک مفهوم انتزاعی است و در واقع هیچگونه پایه محسوس ، عینی و فیزیکی ندارد. هیچ نقطه ای در مغز انسان وجود ندارد که بتوان آن را جایگاه هوش دانست. اصطلاح هوش فقط نامی است که به فرآیندهای ذهنی فرضی یا مجموعه رفتارهای هوشمندانه اطلاق می شود و نظریه های هوش در عمل نظریه های مربوط به رفتار هوشمندانه است. چنین رفتاری شامل تواناییهای مختلف و دیگر متغیرهای شخصیتی است که از فردی به فرد دیگر تفاوت می کند(پاشاشریفی، ۱۳۷۹) اکثر روانشناسان هوش را توانایی سازگاری می دانند، اما هر نوع سازگاری نمی تواند به معنای فعالیت هوش باشد. برای اینکه سازگاری به عنوان فعالیت هوش به حساب آید، لازم است صاحب آن فعالیت به طور ارادی وارد عمل شود: سازگاری های حاصل از قوانین فیزیکی یا شیمیایی (مثل سازگاری با نور، گرما، سرما، مواد غذایی و …) یا سازگاری های نوع گیاهی یا سازگاری حیوانات پست، جز رفتارهای هوشی به حساب نمی آید. هوش یعنی سازگاری فعّال و آگاهانه با محیط نه سازگاری انفعالی، به عبارت دیگر هوش موجب می شود که فرد در خود و محیطی که با آن سازگار می شود اصلاحاتی به وجود آورد. هوش موجب سازگاری جزئی و کلی فرد می شود. البته موقعیتهایی که فرد با آنها سازگار می شود باید تازه یا نسبتاً تازه باشند توانایی سازگاری تا اندازه ای فطری و اختصاصی است. از بدو تولد حضور دارد و برحسب نوع حیوان تغییر می کند. امّا سازگاری فقط در موقعیتهایی به وجود می آید که فرد در آن موقعیتها قرار می گیرد، بنابراین، به محیط وابسته است. سازگاری، به همراه رشد فرد، هم از نظر کمی و هم از نظر کیفی ، متحول می شود.
بنابراین می توان هوش را چنین تعریف کرد: توانایی سازگاری آگاهانه و فعال با موقعیتهای تازه یا نسبتاً تازه ای که فرد با آنها رو به رو می شود(گنجی، ۱۳۸۱).
تعریف های هوش:
یکی از قدیمی ترین تعریف های هوش توسط بینه و سیمون (۱۹۱۶) به صورت زیر مطرح شده است:
” قضاوت و به عبارتی دیگر، عقل سلیم، شعور عملی، ابتکار، استعداد، انطباق خود با موقعیتهای مختلف، به خوبی قضاوت کردن، به خوبی درک کردن، و به خوبی استدلال کردن، اینها فعالیتهای اساسی هوش به شمار می روند”.
یکی از تعریفهایی که خیلی زیاد مورد استفاده قرار گرفته است که وکسلر در ۱۹۵۸ پیشنهاد کرده است. او هوش را بعنوان یک استعداد کلی شخص برای درک جهان خود و برآورده ساختن انتظارات آن تعریف کرد.
ملاحظه می شود که در این تعاریف مفاهیم زیر به گونه ای آشکار یا به طور مخفی بیان شده اند:
۱- تفکّر انتزاعی
۲- یادگیری از تجربه
۳- حل مسائل از راه بینش
۴- سازگار شدن با موقعیت های جدید
۵- تمرکز و تداوم در به کار انداختن تواناییها برای رسیدن به یک هدف مطلوب(پاشا شریفی، ۱۳۷۹).
بنابراین نمی توان تعریف مشخصی از هوش بدست داد که مورد توافق همه روانشناسان وابسته به رویکردهای مختلف باشد. با این حال، عناصری از هوش وجود دارد که مورد غالب پژوهشگران است. گیج و برلاین (۱۹۹۲) این عناصر را در سه دسته زیر قرار دادند:
۱- توانایی پرداختن به امور انتزاعی، منظور این است که افراد باهوش بیشتر با امور انتزاعی(اندیشه ها، نمادها، روابط، مفاهیم، اصول) سروکار دارند تا امور عینی (ابزارهای مکانیکی، فعالیتهای جسمی)
۲- توانایی حل کردن مسایل، یعنی توانایی پرداختن به موقعیتهای جدید، نه فقط برای دادن پاسخهای از قبل آموخته شده به موقعیتهای آشنا.
۳- توانایی یادگیری، به ویژه یادگیری انتزاعیات: از جمله انتزاعیات موجود در کلمه ها و سایر نمادها و نیز توانایی استفاده از آنها.
گیج و برلاینر (۱۹۹۲) ، به دنبال معرفی عناصر اصلی هوش، به نحوی که گذشت، تعریفی را از استیس (۱۹۸۲) نقل می کنند که دربرگیرنده آن عناصر است: ” هوش به رفتار انطباقی فرد اشاره می کند که معمولاً دارای عنصری از حل مسئله است و به وسیله فرآیندها و عملیات شناختی هدایت می شود” سپس از قول آناستازی (۱۹۸۶) می گویند که ” تعریف های نظیر این تعریف معلوم می سازند که هوش یک کیفیت درونی ارگانیسم نیست، بلکه یک ویژگی رفتار است” (سیف، ۱۳۸۳).
نظریه های هوش:
هر دسته از روانشناسان بر حسب مکاتب مختلف روانشناسی و دیدگاههای خود دربارة این رشتة علمی روشهای مختلفی را برای تعریف و سنجش هوش به کار بسته اند. بیشتر بحث های که در مورد ساختمان و ماهیت هوش انجام گرفته است عمدتاً بر محور چهار نظریه زیر استوارند:
۱- نظریه روان سنجی
۲- نظریه عصبی ـ زیستی هوشی
۳- نظریه رشدی هوش
۴- نظریه شناختی و پردازش اطلاعات
نظریه روان سنجی
نظریه روان سنجی براین فرضیه استوار است که هوش یک ساز[۱] یا یک صفت[۲] است و از این نظر بین افراد تفاوتهایی وجود دارد. چنانچه ثرندایک[۳] روان شناس معروف آمریکایی در تأکید بر روان سنجی می گوید: ” اگر چیزی وجود داشته باشد، مقادیر مختلفی به خود می گیرد و هر آنچه مقادیر مختلفی به خود بگیرد قابل اندازه گیری است”. تفاوت های فردی افراد برای موفقیت در زمینه های مختلف بر کسی پوشیده نیست. حتی در شرایطی آموزشی یکسان، سطح یادگیری دانش آموزان مختلف متفاوت است. وجود همین تفاوتها، نشان دهندة آن است که مقدار این عامل در افراد مختلف متفاوت است. وجود همین تفاوتهای آشکار بین عملکرد افراد، صرف نظر از ماهیت عامل ایجاد کننده این تفاوتها، نشان دهندة آن است که مقدار این عامل در افراد مختلف برابر نیست و به گفته ثراندایک مقادیر مختلفی را می پذیرد. بنابراین می توان آن را به گونه ای مورد اندازه گیری قرار داد. طرفداران نظریه روان سنجی عمدتاً برای سنجش هوش و تواناییهای ذهنی از آزمونها استفاده می کنند و تواناییهای مختلف ذهنی را با اجرای آزمونها به صورت کمّی توصیف می کنند.
نظریه عصبی ـ زیستی:
در همه نظریه های مربوط به هوش چنین فرض می شود که یک زمینه عصبی وجود دارد که در نهایت هوش به آن وابسته است. در نظریة عصبی ـ زیستی، رابطة بین هوش و ویژگیهای نظام عصبی مانند فیزیولوژی عصبی، فرایندهای برقی، شیمیایی، و اندازه و مشخصات مغز مورد بررسی قرار می گیرد. ساده ترین روش این است که رابطه بین اندازه مغز و هوشبهر مورد مطالعه قرار گیرد، که در این مورد همبستگی قابل ملاحظه ای بدست نیامده است، دانشمندان جدید می دانند که مغز مهمترین عضو فعالیت ذهنی است، اما تلاش آنان برای تعیین ناحیه ای از مغز که به طور مستقیم به هوش مربوط باشند چندان موفقیت آمیز نبوده است.
جنسن بر اساس مطالعات خود به این نتیجه رسیده است که بین زمان واکنش سلولهای عصبی به محرکها و هوش افراد رابطه وجود دارد. به نظر وی واکنش سلولهای مغزی که با سرعت پردازش اطلاعات رابطه دارد در افراد مختلف متفاوت است.
نظریه رشدی هوش:
پیاژه از پژوهشهای خود به این نتیجه رسید که بین کودکان در سنین مختلف تفاوتهای کیفی وجود دارد. او از این پژوهشها به نتایج زیر دست یافت:
۱- رشد عقلی از الگوی مشخصی پیروی می کند.
۲- در نحوه تفکر کودکان در سنین مختلف تفاوتهای کیفی وجود دارد.
۳- هماهنگ با رشد و افزایش سن، ساختها و تواناییهای شناختی جدید نیز رشد می کنند.
۴- ذشد هوشی در حدود سالهای پایانی نوجوانی کامل می شود.
نظریه شناختی و پردازش اطلاعات
در سالهای آخر ۱۹۷۰ و سالهای دهة ۱۹۸۰ ، تأکید روان شناسان به بُعد شناختی هوش سبب شده است که در الگوهای هوش به جای محتوا، کنش فرآیندهای ذهنی مورد توجه قرار گیرد. به عبارت دیگر به جای تأکید به این مطلب که هوش از چه عواملی تشکل می شود، توجه روان شناسان اکنون به این مسئله معطوف شده است که محل ذهن در پاسخ دادن به پرسشهای آزمون چیست و برای رسیدن به یک پاسخ ذهن از چه مراحلی می گذرد. در نظریه پردازش داده ها، ذهن همانند کامپیوتری فرض می شود که مجموعه ای از دستورالعمل ها برای پردازش داده ها را در اختیار دارد. این کامپیوتر اطلاعات را از محیط دریافت کرده و در حافظه خود ذخیره می کند. سپس آنها را پردازش، دستکاری و بازیابی کرده، عملیاتی روی آنها انجام می دهد(پاشا شریفی، ۱۳۷۹).
مفهوم هوش در نظریه پیاژه :
در نظریه تحول ذهنی و تحول شناختی فرض بر این است که اصول زیست شناختی حاکم بر فعالیت و رشد جسمی افراد در مورد فعالیت و رشد ذهنی آنان نیز صادق است. بنابراین فرض، هوش نوعی فعالیت زیستی به شمار می آید که ایجاد و گسترش ساخته های ذهنی و در نتیجه تعامل ثمربخش تر بین فرد و محیط را امکان پذیر می سازد. اصولی که از طریق آن ها این جریان صورت می گیرد سازگاری و سازمان هستند. بر خلاف بسیاری از روانشناسان که هوش را به عنوان کیفیتی ثابت و قابل اندازه گری توصیف کرده اند. پیاژه هوش را فعالیتی می داند که از شخص سر می زند و دائماً درحال تغییر است او تعریف های موجود برای هوش را نمی پذیرد و در این باره می گوید: ” من هوش را نه بر اساس ملاکی ایستا، آن چنانکه دیگران تعریف کرده اند، بلکه از لحاظ جهتی که هوش در تکامل خود سیر می کند تعریف می کنم من هوش را به صورتی از تعادل یابی تعریف می کنم که تمام ساخت های شناختی به سوی آن هدایت می شود” (سیف، ۱۳۸۳).