لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 6
مجله علوم پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی
دوره 18، شماره 1، بهار 87، صفحات 39 تا 43
فراوانی علایم افسردگی، اضطراب منتشر، وسواسی و ترس مرضی در فاز اینترایکتال مبتلایان به صرع
سیما نوحی1، ماهیار آذر2، اردشیر کارآمد3، علیرضا شفیعی کندجانی3، ماندانا امیری4، مهدی حبیبی4، شروین آثاری5
1 استادیار، روانپزشک، مرکز تحقیقات علوم رفتاری، دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله
2 استادیار، گروه روانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی
3 روانپزشک، دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی
4 روانشناس، مرکز تحقیقات علوم رفتاری، دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله
5 پزشک عمومی، موسسه پژوهشگران طب و توسعه
چکیده
سابقه و هدف: هدف از مطالعه حاضر، بررسی برخی علایم روانپزشکی شامل افسردگی، اضطراب منتشر، وسواس و ترس مرضی در فاز اینترایکتال بیماران مبتلا به صرع بود.
روش بررسی: در این مطالعه توصیفی، ۱۳7 بیمار مبتلا به صرع مراجعه کننده به درمانگاه نورولوژی دانشگاه امام حسین و انجمن صرع ایران در سال ۱۳۸۳ بررسی شدند. چکلیستی شامل متغیرهای دموگرافیک و پرسشنامه (symptoms check list) SCL-90-R شامل سئوالات مربوط به افسردگی، اضطراب منتشر، وسواسی- جبری و ترس مرضی تکمیل گردید.
یافتهها: فراوانی نسبی علایم افسردگی، اضطراب منتشر، وسواسی- جبری، و ترس مرضی به ترتیب 4/55، 9/44، ۵۵/۸ و ۲۳/۲ درصد بود. علایم ترس مرضی ارتباط معنیداری با سطح تحصیلات کمتر (03/0=P)، بیکاری (01/0=P) و سن بیشتر (01/0=P) داشت. علایم وسواسی اجباری (04/0=P) و اضطراب منتشر (04/0=P) با افزایش سن ارتباط معنیداری داشت. علایم مورد بررسی با جنس، وضعیت تاهل، میزان مصرف دارو، طول مدت ابتلا و نوع صرع ارتباط آماری معنیداری نداشت (NS).
نتیجهگیری: در این مطالعه، علایم افسردگی و وسواسی- جبری در درجه اول و علایم اضطراب منتشر و ترس مرضی در درجه بعد، از علل موربیدیتی مبتلایان به صرع در فواصل بین حملات صرع بودند. بر این اساس، همکاری نزدیک بین روانپزشکان و متخصصین اعصاب در رویکرد درمانی بیماری صرع ضروری مینماید.
واژگان کلیدی: صرع، افسردگی، اضطراب عمومی، وسواسی-جبری، ترس مرضی، SCL-90-R
مقدمه
بیماری صرع یکی از شایعترین بیماریهای مزمن عصبی است و شیوع آن حدود یک درصد عنوان شده است (1). میزان بروز صرع در سالخوردگان و کودکان بیش از سنین دیگر است و مردان بیشتر از زنان درگیر می شوند (2). مطالعات انجام شده در جمعیت عمومی، شیوع اختلالات روانپزشکی را در مبتلایان به صرع دو برابر بیشتر از غیرمبتلایان عنوان کرده اند (3). شیوع کلی اختلالات روانی را در صرع مزمن 60-50 درصد ذکر کردهاند. از بین اختلالات روانپزشکی مختلف همراه صرع، حداکثر توجه به افسردگی شده است و اختلالات دیگر کمتر مورد توجه بودهاند (4).
در مورد شایعترین اختلال روانپزشکی همراه با صرع اختلاف نظر وجود دارد. برخی مطالعات افسردگی (5) و برخی دیگر اختلال اضطرابی(6) را شایعترین اختلال گزارش کردهاند. احساس بی ارزشی، ناامیدی، غمگینی و عصبی بودن در مبتلایان به صرع بیش از غیرمبتلایان بوده است(7). سندرم دیسفوری اینترایکتال (interictal dysphoric disorder)، سندرم رفتار اینترایکتال (interictal behavior syndrome) و سایکوز صرع نیز از جمله اختلالات روانپزشکی گزارش شده در مبتلایان به صرع می باشند (8). گزارش شده که تفکرات خودکشی در این بیماران بیشتر از جمعیت عمومی است (6).
افسردگی باعث افت کیفیت زندگی مبتلایان به صرع میشود (6). اضطراب نیز میتواند اثرات نامطلوب زیادی بر کیفیت زندگی مبتلایان به صرع وارد نماید (4). وجود افسردگی در کنار صرع به بهرهگیری بیشتر از خدمات درمانی سرپایی، بستری و هزینه بیشتر درمان منجر شده است (10). همچنین عنوان شده که کیفیت زندگی مبتلایان به صرع، بیش از آنچه وابسته به متغیرهای مرتبط با صرع باشد، وابسته به متغیرهای وابسته به سلامت روانی میباشد (9). علیرغم اهمیت فراوان، افسردگی در مبتلایان به صرع کمتر مورد تشخیص و درمان قرار میگیرد (11). پزشکان از طریق غربالگری و تشخیص مشکلات روانپزشکی مبتلایان به صرع خواهند توانست پیامدهای بیماران خود را ارتقا بخشند (7). توجه بیشتر ارایهکنندگان خدمات بهداشتی به اختلالات روانپزشکی همراه در مبتلایان به صرع الزامی است (12).
با توجه به اثرات نامناسب اختلالات روانپزشکی بر زندگی بیماران و ضرورت توجه به این اختلالات، مطالعه حاضر با هدف تعیین فراوانی برخی علایم روانپزشکی شامل افسردگی، اضطراب منتشر، وسواس و ترس مرضی در فاز اینترایکتال بیماران مبتلا به صرع و همچنین بررسی ارتباط بین فراوانی علایم مذکور و برخی متغیرها انجام شد.
مواد و روشها
در این مطالعه توصیفی، بیماران 10 تا 50 سال مبتلا به صرع مراجعهکننده به درمانگاه نورولوژی بیمارستان امام‌حسین(ع) و انجمن صرع ایران در سال ۱۳۸۳ بررسی شدند. تشخیص صرع توسط متخصص مغز و اعصاب و بر پایه شرح حال، علائم بالینی و یافتههای الکتروانسفالوگرام (EEG) مطرح گردید. سابقه بیماریهای طبی، مصرف مواد مخدر در ۲ ماه اخیر، ضربه به سر، تشنج ناشی از حوادث، و نداشتن سواد خواندن و نوشتن به عنوان شرط خروج از مطالعه در نظر گرفته شدند. تمامی بیماران در فواصل بین حملات صرع حداقل به مدت دو هفته بودند.
از یک چک لیست شامل سن، جنس، وضعیت تاهل، میزان تحصیلات، شغل، نوع صرع، زمان شروع صرع، تعداد داروهای مصرفی و یافتههای EEG و پرسشنامه SCL-90-R استفاده شد. این پرسشنامه شامل ۹۰ سوال میباشد که 7 دسته علایم از جمله افسردگی، اضطراب منتشر، اختلال وسواسی-جبری و ترس مرضی را بررسی می‌کند. این آزمون حدود ۳۰ سال قبل معرفی شد و شامل فهرستی از علائم روانی است و الگوهای علائم روانی بیماران جسمی و روانی را منعکس مینماید. سوالات این آزمون به صورت لیکرت ۵ نمره‌ای از صفر تا 4 است. نمره 1 و کمتر به عنوان عدم وجود علامت و نمره 1 و بالاتر به عنوان وجود علامت در نظر گرفته شد. همچنین نمرات زیر مقیاسهای مذکور به صورت کیفی یعنی طبیعی و غیرطبیعی در نظر گرفته شد (13،14). اعتبار این پرسشنامه در خارج از کشور بین 72/0 تا 90/0 و روایی آن بین 36/0 تا 73/0 و در تحقیقات داخل کشور بین 27/0 تا 66/0 گزارش شده است (15). در عین حال، حساسیت، ویژگی و کارایی این آزمون با اعتبار بالا و به ترتیب 94/0، 98/0 و 96/0 گزارش شده است و از این رو این آزمون میتواند به عنوان یک وسیله غربالگری تشخیصی در مطالعات همهگیر شناختی اختلالات روانی به طور موفقیتآمیزی بکار رود (16).
به منظور تحلیل دادهها از نرمافزار SPSS 11 استفاده شد. توصیف متغیرهای کمی با استفاده از شاخصهای مرکزی و پراکندگی و توصیف متغیرهای اسمی با استفاده از جداول فراوانی انجام شد. به منظور مقایسه فراوانی علایم روانپزشکی در زیرگروههای جمعیت، از آزمون کای دو یا آزمون دقیق فیشر استفاده شد. P-value کمتر از 05/0 معنیدار در نظر گرفته شد.
یافتهها
در این مطالعه 137 بیمار مبتلا به صرع مورد بررسی قرار گرفتند که از این تعداد 76 نفر (5/55 درصد) زن و 61 نفر (5/44 درصد) مرد بودند. 7/66 درصد بیماران مجرد و 3/33 درصد متأهل بودند. از نظر نوع صرع، 80 درصد بیماران صرع تونیک-کلونیک ژنرالیزه، 6/9 درصد صرع پارشیال (نسبی) کمپلکس، 6/6 درصد آبسانس، 3 درصد صرع میوکلونیک، 7/0 درصد صرع موضعی ساده ، 7/0 درصد صرع تونیک و 7/0 درصد صرع شکمی (ابدومینال) داشتند. فراوانی گروههای سنی 20-10 سال، 30-21 سال، 40-31 سال و 50-41 سال بهترتیب 9/23، 2/39، 5/27و 4/9 درصد بود. 71 نفر (8/51 درصد) دارای تحصیلات زیر دیپلم، 56 نفر (9/40 درصد) دارای دیپلم و 10 نفر (3/7 درصد) دارای لیسانس و بالاتر بودند. 1/59 درصد بیماران بیکار و 9/40 درصد شاغل بودند. 84 نفر (3/61 درصد) یک نوع دارو و 53 نفر (7/38 درصد) از چند نوع دارو استفاده میکردند.
جدول 1- فراوانی علایم روانی بیماران صرعی بر اساس متغیرهای دموگرافیک
افسردگی
اضطراب
منتشر
اختلال
وسواسی
ترس
مرضی
جنس
مرد (61 =n)
*(54) 33
(41) 25
(57) 35
(16) 10
زن (76=n)
(61) 47
(48) 37
(55) 42
(29) 22
مصرف دارو
یک دارو
(53=n)
(52) 28
(35) 19
(49) 26
(26) 14
> یک دارو
(84=n)
(62) 52
(51) 43
(60) 51
(21) 18
سطح تحصیلات
زیر دیپلم
(71=n)
(64) 46
(47) 34
(62) 44
(31) 22§
بالای دیپلم
(66=n)
(51) 34
(42) 28
(50) 33
(15) 10§
وضعیت تاهل
مجرد (91 =n)
(60) 55
(44) 40
(56) 51
(22) 20
متاهل (46=n)
(54) 25
(47) 22
(56) 26
(30) 12
شغل
بیکار (81=n)
(63) 51
(50) 41
(64) 52
(30) 25§
شاغل (56=n)
(51) 29
(37) 21
(44) 25
(12) 7§
سن (سال)
(60) 52
(34) 30 §
(46) 40 §
(18) 16§
>30 (41=n)
(68) 28
(53) 22 §
(65) 27 §
(39) 16§
طول مدت ابتلا (سال)
(63) 14
(63) 14
(59) 13
(18) 4
>2 (115=n)
(57) 66
(41) 48
(55) 64
(24) 28
* اعداد داخل پرانتز معرف درصد هستند.
§ 05/0>P
فراوانی علایم افسردگی، اضطراب منتشر، اختلال وسواسی جبری و ترس مرضی در زیر گروههای جمعیت بر حسب متغیرهای دموگرافیک در جدول 1 آمده است. همانطور که ملاحظه میشود، علایم ترس مرضی با سطح تحصیلات کمتر (03/0=P)، بیکاری (01/0=P) و سن بیشتر (01/0=P) ارتباط آماری معنیداری دارد. علایم وسواسی اجباری (04/0=P) و همچنین اضطراب منتشر (04/0=P) با افزایش سن ارتباط آماری معنیداری داشت. علایم مورد بررسی با جنس، وضعیت تاهل، میزان مصرف دارو، طول مدت ابتلا و نوع صرع ارتباط آماری معنیداری را نشان نداد (NS).
فراوانی علایم افسردگی، اضطراب منتشر، اختلال وسواسی جبری و ترس مرضی در مبتلایان به انواع صرع در جدول 2 آمده است. همانطور که ملاحظه میشود، فراوانی علایم افسردگی، اضطراب منتشر، اختلال وسواسی جبری و ترس مرضی در مبتلایان به تونیک و کلونیک بیشتر از صرع کمپلکس پارشیال و موارد دیگر میباشد.
جدول 3- فراوانی علایم روانی در مبتلایان به انواع صرع*
افسردگی
اضطراب
منتشر
اختلال
وسواسی
ترس
مرضی
تونیک و کلونیک
(109=n)
(60) 66
(45) 50
(57) 63
(23) 25
کمپلکس پارشیال
(13=n)
(38) 5
(30) 4
(53) 7
(15) 2
سایر موارد
(15=n)
(60) 9
(53) 8
(46) 7
(33) 5
* در تمام موارد ارتباط معنی داری یافت نشد (NS).
سایر موارد شامل صرع پارشیال ساده، ابسنس، میوکلونیک، تونیک، ابدومینال (شکمی) می باشد.
بحث
در مطالعه حاضر، بیش از نیمی از مبتلایان به صرع دچار علایم افسردگی و وسواسی- جبری بودند و فراوانی علایم اضطراب منتشر (45درصد) و ترس مرضی (23درصد) در درجات بعدی قرار داشت.
در مطالعات، فراوانی اختلال افسردگی در مبتلایان به TLE 55 درصد( 5) و در بیماران بستری در بخش به علت صرع 11 درصد بوده است (17). فراوانی کلی اختلالات اضطرابی در مطالعهای دیگر بین 25-10 درصد گزارش شده است (3). 16 درصد بیماران دچار صرع دارای نمرات بالاتر از حد طبیعی اضطراب بودند (18). فراوانی اضطراب 66 درصد و فراوانی ترس ۱۵ درصد گزارش شده است (19). مطالعهای، شیوع اختلالات اضطرابی را ۵۷ درصد گزارش نمود (20). در مطالعهای دیگر، فراوانی اختلال اضطراب در مبتلایان به صرع لوب تمپورال ۱۹ درصد بود (21).
در این مطالعه، افزایش سن با علایم ترس مرضی، اختلال وسواسی اجباری و اضطراب منتشر همراه بود. در مطالعهای، سن با اختلالات اضطرابی همبستگی داشت (6). در حالی که در مطالعهای دیگر این همبستگی مشاهده نشد (17). در مطالعه حاضر سطح تحصیلات کمتر و بیکاری با علایم ترس مرضی در ارتباط بود. افسردگی در مبتلایان به صرع با بیکار بودن همبستگی داشت.
فراوانی علایم مورد بررسی با جنس، میزان مصرف دارو، وضعیت تاهل، طول مدت ابتلا ارتباط معنیداری نداشت. در یک مطالعه وضعیت تاهل و تعداد داروهای مصرفی برای صرع با وجود افسردگی ارتباطی نداشت (17). در مطالعهای دیگر سن هنگام ابتلای به صرع با اختلالات روانپزشکی همبستگی نداشت (22). اختلالات روانپزشکی با طول مدت ابتلا به صرع در ارتباط بود (21).
فراوانی علایم افسردگی، اضطراب منتشر، اختلال وسواسی جبری و ترس مرضی اختلاف معنیداری در بین مبتلایان به انواع صرع نداشت. برخلاف بررسی حاضر، در مطالعهای نوع صرع با نوع علایم روانپزشکی بیماران مبتلا به صرع همبستگی داشت (23). همچنین در یک مطالعه ، نوع صرع با فراوانی اختلالات اضطرابی همبستگی نشان داد (6). در مطالعهای نیز، محل ایجاد کننده صرع با اختلال افسردگی مرتبط بود (23).
در مجموع نتایج مطالعه نشان می‌دهد که فراوانی اختلالات اضطرابی نظیر وسواسی-جبری، و ترس مرضی در بیماران مبتلا بطور قابل توجهی بالاست و با توجه به نقش منفی علایم روانپزشکی در کاهش کیفیت زندگی، این علایم
فراوانی علایم افسردگی، اضطراب منتشر، وسواسی و ترس مرضی در فاز اینترایکتال مبتلایان به صرع
