دانلود پاورپوینت زنگ علوم (کاوشگری هدایت شده)
فرمت فایل: پاورپوینت
تعداد اسلاید: 14
بخشی از متن
در روش کاوشگری ، در مورد موضوع مورد نظر مسئله با مسئله هایی مطرح می شود که کاوشگر برای رسیدن به پاسخ آن ها ، از مشاهده ، فرضیه سازی ، آزمایش ، اندازه گیری و... استفاده می کند .
دانلود پاورپوینت روشهای فعال تدریس بستری برای هدایت کلاسی دانش آموزان
فرمت فایل: پاورپوینت
تعداد اسلاید: 14
روشهای مباحثهای یا بحث گروهی
یک یادگیری اکتشافی و فعال است. برای تجربه و تحلیل مطالب و موضوعات و بسط
و گسترش آنها به کار میرود.
مفهوم مشارکت و تلاش برای دانشآموزان روشن می‌شود.
بحث‌های گروهی، ذهن فراگیرندگان را پویا و فعال می‌کند.
فراگیرندگان در پایان، به دیدگاههای مشترک مورد توافق میرسند.
علاقه و انگیزۀ دانشآموزان افزایش مییابد و تدریس، کسلکننده و ملالآور
نخواهد شد.
معلم در مقام راهنما و کنترل کننده بحث، ایفای نقش می‌کند.
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 8
یادداشتی بر داستان فردای صادق هدایت از محمد بهارلو
در «نوشته‌های پراکنده صادق هدایت»، که حسن قایمیان گرد آورده است، داستان کوتاهی هست به نام فردا که تاریخ نگارش 1325 را دارد. این داستان اول بار در مجله «پیام نو» (خرداد و تیر 1325) و بعد در کبوتر صلح 1329 منتشر شد، و اگرچه در زمان انتشار درباره آن مطلب و مقاله‌ای در مطبوعات درج نشد، نشانه‌هایی در دست است مبنی بر این که در همان سال‌ها واکنش‌ها و بحث‌های کمابیش تندی را برانگیخته است، که مصطفی فرزانه در کتاب خاطرات‌گونه خود درباره صادق هدایت به طور گذران به نمونه‌ای از آنها اشاره کرده است. اهمیت داستان فردا، قطع نظر از مضمون اجتماعی آن، در شیوه نگارش و صناعتی است که صادق هدایت به‌کار برده است، که شیوه‌ای است غیرمتعارف، ظاهراً گنگ و پرابهام، که تا پیش از آن در داستان‌نویسی ما سابقه نداشته است، و تا دو دهه بعد از آن نیز هیچ نویسنده‌ای طبع خود را در آن نیازمود. فردا به شیوه تک‌گویی درونی نوشته شده است:1- تک‌گویی مهدی زاغی 2- تک‌گویی غلام. و غرض از آن آشنایی مستقیم با زندگی درونی کارگر چاپ‌خانه‌ای است به نام «مهدی رضوانی مشهور به زاغی». داستان بدون دخالت نویسنده و توضیحات و اظهارنظر‌های او نوشته شده و به صورت گفت‌وگویی است بدون شنونده و بر زبان نیامده. نویسنده خواننده را به درون ذهن آدمی فرومی‌برد و او را در آن‌جا تنها می‌گذارد تا خود دربیابد که هر کسی درباره چه چیز حرف می‌زند:
بعد از شش سال کار، تازه دستم خالی است. روز از نو روزی از نو! تقصیر خودمه چهار سال با پسر خاله‌ام کار می‌کردم، اما این دو سال که رفته اصفهان ازش خبری ندارم. آدم جدی زرنگیه. حالا هم به سراغ اون می‌رم. کی می‌دونه؟ شاید به امید اون می‌رم. اگر برای کاره پس چرا به شهر دیگه نمی‌رم؟ به فکر جاهایی می‌افتم که جا پای خویش و آشنا را پیدا بکنم. زور با زو! چه شوخی بی‌مزه‌ای! اما حالا که تصمیم گرفتم. گرفتم...خلاص.
در این قطعه، مهدی زاغی خصوصی‌ترین اندیشه‌ها و احساساتش را بیان می‌کند، اندیشه‌ها و احساساتی که با ضمیر ناهوشیار، اندیشه‌های آرمیده، فاصله چندانی ندارند. زبان ذهن او عموماً آگاه به خود و واقع‌بینانه است و کمابیش همان ترکیب منظم زبان روزمره را دارد.
تو دنیا اگر جاهای مخصوص برای کیف و خوش‌گذرانی هست، عوضش بدبختی و بیچارگی همه‌جا پیدا می‌شه. اون‌جاهای مخصوص، مال آدم‌های مخصوصیه. پارسال که چند روز پیشخدمت «کافه گیتی» بودم، مشتری‌های چاق داشت، پول کار نکرده خرج می‌کردند. اتومبیل، پارک، زن‌های خوشگل، مشروب عالی، رختخواب راحت، اطاق گرم، یادگارهای خوب، همه را برای اون‌ها دستچین کردند، مال اون‌هاست و هرجا که برن به اون‌ها چسبیده. اون دنیا هم باز مال اون‌هاست. چون برای ثواب کردن هم پول لازمه! ما اگر یک روز کار نکنیم، باید سر بی‌شام زمین بگذاریم. اون‌ها اگر یک شب تفریح نکنند، دنیا را بهم می‌زنند!
پیدا است که صادق هدایت ترکیب کلامی مهدی زاغی را نه به صورت شکل نخستین آن و همان‌گونه که بر ذهن چنین آدمی‌جاری می‌شود بلکه در هیئت پروده آن، از طریق جمله‌های مستقیم و نظم ساختمانی عبارات، بیان کرده است. اشاره به «جدی» و «زرنگ» بودن پسرخاله مهدی زاغی و توصیف «مشتری‌های چاق» «کافه گیتی» نه محصول ذهن و برآمد اندیشه مهدی زاغی که ریخته قلم هدایت است. طبیعی است که مهدی زاغی خصوصیات پسرخاله خود و مشتری‌های کافه گیتی را می‌شناسد اما آن چه ارائه می‌دهد توصیفات و توضیحاتی است که گویا برای دیگری، برای خواننده، نقل می‌شوند. البته این پروردگی و انتظام، ارائه جمله‌هایی با بار اطلاعاتی به خواننده، در همه‌جا وجود ندارد و خواننده ناچار است، چنان که طبیعت چنین داستان‌هایی است، برای گردآوردن داده‌های حسی مهدی زاغی همه حواس خود را به کار گیرد. کشف اینکه دقیقاً درباره چه چیزی گفت‌وگو می‌شود همیشه آسان نیست:
رختخوابم گرم‌تر شده... مثل اینکه تک هوا شکسته... صدای زنگ ساعت از دور میاد. باید دیروقت باشه... فردا صبح زود... گاراژ... من که ساعت ندارم... چه گاراژی گفت؟... فردا باید... فردا.
خواننده می‌بایست با موج اندیشه مهدی زاغی حرکت کند. همین عبارات مقطع و تک‌واژه‌ها وتار‌های پیچاپیچی از یادآوری، ما را با دیدگاه شخصیت او آشنا می‌سازند. هر کلمه و عبارت بریده‌ای مظهر هیچ و در عین حال همه چیز است. هدایت مطمئن است که خواننده با مقداری صرافت از آن‌چه او می‌گوید سردرمی‌آورد. اگر بنا بود همه آن چیز‌هایی که در ضمیر ناهوشیار مهدی زاغی، در ساعاتی پیش از خواب، جریان دارند به صورت سیال و نابخود بیان شوند، یعنی در سطح همان الفاظ و اشاره‌هایی که برای آدمی با طبیعت او یادآور عواطف و اندیشه‌های سرشار هستند، در آن صورت خواننده ولو با صرافت طبع، چیز چندانی دستگیرش نمی‌شد. در طبیعت، در ذهن خواب‌زده، جملات به صورت بریده‌بریده و درهم ریخته و در میان جملات دیگر به یاد می‌آیند. وقایع به گذشته، که ریشه‌شان در آن است، بازمی‌گردند و هرچیز ظاهراً به‌طور تصادفی و پر ابهام و گنگ احساس می‌شود. به همین دلیل ثبت چنین حال و تجربه‌ای معانی و تعبیرات گوناگونی پدید می‌آورد، زیرا گاهی یک کلمه یا جمله نشانه جدا شدن از یک مطلب است و گاهی نشانه اندیشه یا احساسی که در گذشته واقع شده و به سبب ادای مطلب و کلمه‌ای واخوانی شده است یا هیچ‌یک، ممکن است ارتجالی و کاملاً بی‌مقصود یا به عبارت دیگر غیرقابل قضاوت باشد.
اما تک گفتاری مهدی زاغی، غلام، همکار او، محصول گزینش آگاهانه نویسنده از ذهن و زبان آدم‌هایی است که قرار است به خواننده معرفی شوند، معرفی نامه‌ای است که در قالب اندیشه و خیال پیش از خواب، بدون ارتباط با محرک‌های بیرونی، بیان شده است. نشانه‌های اصرار نویسنده برای عرضه روشن وجوه شخصیت‌های خود جابه‌جا به چشم می‌خورد:
فقط یک رفیق حسابی گیرم آمد، اونم هوشنگ بود. با هم که بودیم، احتیاج به حرف زدن نداشتیم: درد هم‌دیگر را می‌فهمیدیم. حالا تو آسایشگاه مسلولین خوابیده. تو مطبعه «بهار دانش» بغل دست من کار می‌کرد.
کاملاً روشن است که جمله توضیحی آخر، اشتغال هوشنگ در مطبعه «بهار دانش» فقط جهت مطلع کردن خواننده است، والا طبیعی است که مهدی زاغی خود نیازمند چنین توضیحی نیست. یا در تک گویی غلام، با این که از نوشیدن الکل زیاد پکر و گیج و منگ است، توضیحات مستقیم فراوانند:
از این خبر همه بچه‌ها تکان خوردند. حتی علی مبتدی اشک تو چشمش پر شد، دماغش را بالا کشید و از اطاق بیرون رفت. فقط مسیبی بود که ککش نمی‌گزید. مشغول غلط گیری بود- سایه دماغش را چراغ به دیوار انداخته بود.
با خواندن این‌گونه توضیحات و اندیشه‌های وصفی خواننده احساس می‌کند که آن دو، به رغم آن‌چه خود اعلام می‌کنند، در خلوت آخر شب، چنان که باید، غرق در تفکرات و احساس خود نیستند. اگرچه مفاهیم از طریق واخوانی به ذهنشان راه می‌یابند، جملات وصفی و معترضه آنها، ظاهراً برای آن که مبادا آن‌چه را که می‌گویند پیچیده و تاریک باشد، نواخت تک‌گویی را از صورت سیال و طبیعی آن خارج کرده است. در واقع هدایت سعی داشته است با درج ملاحظات و وصف‌های ملموس و پیوسته موقعیت قهرمانش را از لحاظ ادراک و احساس به طور منجز ثبت کند و حاضر نشده است خواننده را در تمام دقایق داستان با قهرمانش تنها بگذارد، و این به هر حال عدول از آن سبکی است که خود وضع کرده است. اما نکته قابل توجه این است که در آن لحظاتی که هدایت، به عنوان نویسنده، وارد جریان تک‌گویی شده است و خواننده صدای او را می‌شنود، بی‌طرفی لحن قابل لمس است و با وجود ناهنجاری آن از لحاظ ساختمان داستان ذهن خواننده از دنیای درونی شخصیت منحرف نمی‌شود.
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 38
صادق هدایت و ترانه‌های خیام(
نگاهی به تاریخچۀ خیام‌شناسی
حکیم عمر خیام نیشابوری، پرآوازه‌ترین شاعر ایرانی در آن سوی مرزهای ایران است. شهرت او در اروپا تا دیرگاهی بر پایۀ آثار علمی او بود. رسالۀ جبر ومقابله در سال 1851 میلادی ترجمه شد وچند سال بعد نخستین چاپ ترجمۀ آزاد و اقتباس‌گونۀ ادوارد فیتز جرالد ـ شاعر انگلیسی ـ از رباعیات خیام در سال 1859 و ترجمۀ فرانسوی این رباعیات به قلم نیکولا ـ کنسول فرانسه در رشت - در سال 1867 انتشار یافت. اما پس از انتشار ویرایش دوم منظومۀ فیتز جرالد در سال 1868 بود که موج ستایش خیام و رباعیات او جهان غرب را فرا گرفت.
به گفتۀ مینورسکی، خاورشناس روس، بررسیهای انتقادی رباعیات خیام در اروپا در سال 1897 با مقالۀ والنتین ژوکوفسکی دربارۀ خیام و طرح مسئلۀ «رباعیات سرگردان» آغاز شد.
ژوکوفسکی در مقالۀ خود که در یادنامۀ بارون ویکتور روزن، با عنوان مظفریه، به چاپ رسید (پترزبورگ، 1897) علاوه بر معرفی تعدادی از منابع کهن ناشناخته دربارۀ زندگی خیام، 82 فقره از رباعیات منسوب به خیام را که در دواوین و تذکره‌ها به نام دیگر شاعران فارسی یافته بود. جزو رباعیات سرگردان دانست و در انتساب آنها به خیام تردید کرد.
آرتورکریستن سن دانمارکی در کتابی به نام پژوهش در رباعیات خیام (هایدلبرگ، 1904) به راهی دیگر رفت و با شک و احتمال، اصالت 12 رباعی را که نام خیام در آنها آمده و 2 رباعی را که نجم‌الدین رازی در کتاب مرصاد العباد (621-620 ه.ق) نقل کرده است. معتبر شمرد. وی در کتاب بررسیهای انتقادی رباعیات خیام (کپنهاک، 1927) دریافتهای تازه‌تر خود را ارائه کرد و بر منبای یک محاسبۀ مکانیکی، 12 رباعی را به عنوان «رباعیاتی که می‌توان گفت از آن خیام است برگزید.
در همان ایام، کشف نسخۀ خطی مونس الاحرار فی دقایق الاشعار که به سال 741 ه.ق به دست محمدبن بدر جاجرمی گردآوری و به ثبت رسیده است حادثۀ خوشایندی بود و در جریان مطالعات رباعیات خیام تأثیر گذاشت. این اتفاق مبارک حاصل دقت نظر و پیگیری محمد قزوینی است.
13 رباعی مندرج در مونس الاحرار به اضافۀ رباعیات منقول در مرصاد العباد، تاریخ جهانگشا (جوینی، 658 ه.ق) و شش رباعی که متخلّص به نام خیام است، دستمایۀ پژوهش فردریخ روزن آلمانی شد تا به استناد آنها 23 رباعی را اصیل بداند و به عنوان «رباعیات کلید» معرفی کند. کتاب روزن در سال 1925 به چاپ رسید.1
این پژوهشها که عمدتاً در ربع اول قرن بیستم صورت گرفت، مطالعات مربوط به رباعیات خیام را وارد مرحله تازه‌ای کرد.
بازتاب این تحقیقات را در آثار محققان ایرانی می‌توان نخستین بار در تعلیقات محمد قزوینی بر چهار مقالۀ نظامی عروضی سمرقندی (هلند، مطبعۀ بریل لیدن. 1909) مشاهده کرد؛ اگرچه این کتاب نیز در اروپا به چاپ رسیده و تعلیقات مربوط به خیام تماماً خلاصه‌ای است از مطالب تاریخ ادبیات ایران نوشتۀ ادوارد براون انگلیسی.
با این حساب، صادق هدایت (1330-1281 ش) را می‌توان نخستین پژوهشگر ایرانی دانست که با مطالعۀ دستاوردهای ایران‌شناسان اروپا، پایه‌گذار شیوه‌ای نسبتاً تازه در بررسی انتقادی و تدوین رباعیات خیام شد. وی احتمالاً در دوران تحصیل خود در فرانسه (بار اول 1304-1300 بار دوم 1309-1305 ش) با آثار این دسته از پژوهشگران آشنایی پیدا کرد. هدایت مقدمه‌ای بر رباعیات خیام را در سال 1303 ش، زمانی که بیش از 22 سال از عمرش نمی‌گذشت. به عنوان اولین کتاب خود به چاپ رساند. او نیز مانند قزوینی بخش عمدۀ مطالب کتاب را از تاریخ ادبیات ایران ادوارد براون و تحقیقات دیگر ایران شناسان برگرفته و از خود حرف و حدیث تازه و دیدگاه جدیدی ارائه نکرد. حدود 80 درصد حجم این کتاب 60 صفحه‌ای را رباعیات خیام تشکیل می‌دهد که بالغ بر 195 رباعی است و به ترتیب الفبای حروف قافیه تنظیم شده است. مقدمه‌ای بر رباعیات خیام جز در سال 1303 دیگر منتشر نشد، اما مقدمه 12 صفحه‌ای آن به طور جداگانه در کتاب نوشته‌های پراکندۀ صادق هدایت به چاپ رسید.2
مقدمه ای بر رباعیات خیام چندی بیش دومین بار انتشار یافت. (نشر تاریخ بهار 1377)
ده سال بعد از چاپ این کتاب، هدایت ترانه‌های خیام را به همراه شش مجلس تصویر از درویش نقاش (آندره سوریوگین) با تغییرات کلی در شکل و محتوا و افزودن برداشتها و نگرشهای تازۀ خود منتشر کرد (1313ش) از آن زمان تاکنون این ویرایش دوم، بارها به صورت رسمی و غیر رسمی تجدید چاپ شده است.
ترانه‌های خیام دارای یک مقدمه و سه بخش است. هدایت در مقدمۀ کتاب، روش کار خود را توضیح داده، در دو بخش دیگر به معرفی «خیام فیلسوف» و «خیام شاعر» پرداخته و در بخش پایانی کتاب نیز 143 ترانه گزیدۀ خیام را که به گمان خود اصیل تشخیص داده، تحت هشت موضوع کلی درج کرده است. و از آفرینش، درد زندگی، از ازل نوشته، گردش دوران، ذرات گردنده، هرچه باداباد، هیچ است و دم را دریابیم. ما در این مقاله عمدتاً به بررسی محتویات ترانه‌های خیام خواهیم پرداخت، چرا که این کتاب حاوی دیدگاههای قابل تأمّلی در عرصۀ خیام‌پژوهی است که بررسی دقیق و همه‌جانبۀ آن ضروری می‌نماید.3
محک شناسایی رباعیات خیام
هدایت در ابتدای مقدمۀ کتاب، با اذعان به اینکه مجموعه رباعیاتی که به اسم خیام شهرت یافته، کم و بیش دارای 80 تا 1200 رباعی است. آنها را فاقد تشکل و انسجام معنوی و ساختاری می‌داند و معتقد است که این حجم عظیم رباعی منسوب به خیام، «جُنگ مغلوطی از افکار مختلف را تشکیل می‌دهد... به طوری که اگر یک نفر صد سال عمر کرده باشد و روزی دو مرتبه کیش و مسلک و عقیدۀ خود را عوض کرده باشد، قادر به گفتن چنین افکار (پریشانی) نخواهد بود». (ص 9) به نظر او، این تشنّت و پراکندگی در یکی از قدیمترین مجموعه
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 38
صادق هدایت و ترانه‌های خیام(
نگاهی به تاریخچۀ خیام‌شناسی
حکیم عمر خیام نیشابوری، پرآوازه‌ترین شاعر ایرانی در آن سوی مرزهای ایران است. شهرت او در اروپا تا دیرگاهی بر پایۀ آثار علمی او بود. رسالۀ جبر ومقابله در سال 1851 میلادی ترجمه شد وچند سال بعد نخستین چاپ ترجمۀ آزاد و اقتباس‌گونۀ ادوارد فیتز جرالد ـ شاعر انگلیسی ـ از رباعیات خیام در سال 1859 و ترجمۀ فرانسوی این رباعیات به قلم نیکولا ـ کنسول فرانسه در رشت - در سال 1867 انتشار یافت. اما پس از انتشار ویرایش دوم منظومۀ فیتز جرالد در سال 1868 بود که موج ستایش خیام و رباعیات او جهان غرب را فرا گرفت.
به گفتۀ مینورسکی، خاورشناس روس، بررسیهای انتقادی رباعیات خیام در اروپا در سال 1897 با مقالۀ والنتین ژوکوفسکی دربارۀ خیام و طرح مسئلۀ «رباعیات سرگردان» آغاز شد.
ژوکوفسکی در مقالۀ خود که در یادنامۀ بارون ویکتور روزن، با عنوان مظفریه، به چاپ رسید (پترزبورگ، 1897) علاوه بر معرفی تعدادی از منابع کهن ناشناخته دربارۀ زندگی خیام، 82 فقره از رباعیات منسوب به خیام را که در دواوین و تذکره‌ها به نام دیگر شاعران فارسی یافته بود. جزو رباعیات سرگردان دانست و در انتساب آنها به خیام تردید کرد.
آرتورکریستن سن دانمارکی در کتابی به نام پژوهش در رباعیات خیام (هایدلبرگ، 1904) به راهی دیگر رفت و با شک و احتمال، اصالت 12 رباعی را که نام خیام در آنها آمده و 2 رباعی را که نجم‌الدین رازی در کتاب مرصاد العباد (621-620 ه.ق) نقل کرده است. معتبر شمرد. وی در کتاب بررسیهای انتقادی رباعیات خیام (کپنهاک، 1927) دریافتهای تازه‌تر خود را ارائه کرد و بر منبای یک محاسبۀ مکانیکی، 12 رباعی را به عنوان «رباعیاتی که می‌توان گفت از آن خیام است برگزید.
در همان ایام، کشف نسخۀ خطی مونس الاحرار فی دقایق الاشعار که به سال 741 ه.ق به دست محمدبن بدر جاجرمی گردآوری و به ثبت رسیده است حادثۀ خوشایندی بود و در جریان مطالعات رباعیات خیام تأثیر گذاشت. این اتفاق مبارک حاصل دقت نظر و پیگیری محمد قزوینی است.
13 رباعی مندرج در مونس الاحرار به اضافۀ رباعیات منقول در مرصاد العباد، تاریخ جهانگشا (جوینی، 658 ه.ق) و شش رباعی که متخلّص به نام خیام است، دستمایۀ پژوهش فردریخ روزن آلمانی شد تا به استناد آنها 23 رباعی را اصیل بداند و به عنوان «رباعیات کلید» معرفی کند. کتاب روزن در سال 1925 به چاپ رسید.1
این پژوهشها که عمدتاً در ربع اول قرن بیستم صورت گرفت، مطالعات مربوط به رباعیات خیام را وارد مرحله تازه‌ای کرد.
بازتاب این تحقیقات را در آثار محققان ایرانی می‌توان نخستین بار در تعلیقات محمد قزوینی بر چهار مقالۀ نظامی عروضی سمرقندی (هلند، مطبعۀ بریل لیدن. 1909) مشاهده کرد؛ اگرچه این کتاب نیز در اروپا به چاپ رسیده و تعلیقات مربوط به خیام تماماً خلاصه‌ای است از مطالب تاریخ ادبیات ایران نوشتۀ ادوارد براون انگلیسی.
با این حساب، صادق هدایت (1330-1281 ش) را می‌توان نخستین پژوهشگر ایرانی دانست که با مطالعۀ دستاوردهای ایران‌شناسان اروپا، پایه‌گذار شیوه‌ای نسبتاً تازه در بررسی انتقادی و تدوین رباعیات خیام شد. وی احتمالاً در دوران تحصیل خود در فرانسه (بار اول 1304-1300 بار دوم 1309-1305 ش) با آثار این دسته از پژوهشگران آشنایی پیدا کرد. هدایت مقدمه‌ای بر رباعیات خیام را در سال 1303 ش، زمانی که بیش از 22 سال از عمرش نمی‌گذشت. به عنوان اولین کتاب خود به چاپ رساند. او نیز مانند قزوینی بخش عمدۀ مطالب کتاب را از تاریخ ادبیات ایران ادوارد براون و تحقیقات دیگر ایران شناسان برگرفته و از خود حرف و حدیث تازه و دیدگاه جدیدی ارائه نکرد. حدود 80 درصد حجم این کتاب 60 صفحه‌ای را رباعیات خیام تشکیل می‌دهد که بالغ بر 195 رباعی است و به ترتیب الفبای حروف قافیه تنظیم شده است. مقدمه‌ای بر رباعیات خیام جز در سال 1303 دیگر منتشر نشد، اما مقدمه 12 صفحه‌ای آن به طور جداگانه در کتاب نوشته‌های پراکندۀ صادق هدایت به چاپ رسید.2
مقدمه ای بر رباعیات خیام چندی بیش دومین بار انتشار یافت. (نشر تاریخ بهار 1377)
ده سال بعد از چاپ این کتاب، هدایت ترانه‌های خیام را به همراه شش مجلس تصویر از درویش نقاش (آندره سوریوگین) با تغییرات کلی در شکل و محتوا و افزودن برداشتها و نگرشهای تازۀ خود منتشر کرد (1313ش) از آن زمان تاکنون این ویرایش دوم، بارها به صورت رسمی و غیر رسمی تجدید چاپ شده است.
ترانه‌های خیام دارای یک مقدمه و سه بخش است. هدایت در مقدمۀ کتاب، روش کار خود را توضیح داده، در دو بخش دیگر به معرفی «خیام فیلسوف» و «خیام شاعر» پرداخته و در بخش پایانی کتاب نیز 143 ترانه گزیدۀ خیام را که به گمان خود اصیل تشخیص داده، تحت هشت موضوع کلی درج کرده است. و از آفرینش، درد زندگی، از ازل نوشته، گردش دوران، ذرات گردنده، هرچه باداباد، هیچ است و دم را دریابیم. ما در این مقاله عمدتاً به بررسی محتویات ترانه‌های خیام خواهیم پرداخت، چرا که این کتاب حاوی دیدگاههای قابل تأمّلی در عرصۀ خیام‌پژوهی است که بررسی دقیق و همه‌جانبۀ آن ضروری می‌نماید.3
محک شناسایی رباعیات خیام
هدایت در ابتدای مقدمۀ کتاب، با اذعان به اینکه مجموعه رباعیاتی که به اسم خیام شهرت یافته، کم و بیش دارای 80 تا 1200 رباعی است. آنها را فاقد تشکل و انسجام معنوی و ساختاری می‌داند و معتقد است که این حجم عظیم رباعی منسوب به خیام، «جُنگ مغلوطی از افکار مختلف را تشکیل می‌دهد... به طوری که اگر یک نفر صد سال عمر کرده باشد و روزی دو مرتبه کیش و مسلک و عقیدۀ خود را عوض کرده باشد، قادر به گفتن چنین افکار (پریشانی) نخواهد بود». (ص 9) به نظر او، این تشنّت و پراکندگی در یکی از قدیمترین مجموعه