لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 127
مقدمه
بررسی تاریخ کشاورزی ایران ، نشانگر تلاش گسترده مردم این سرزمین در اهلی کردن گیاهان زراعی و باغی و بهره وری از منابع آب و خاک است .
مردم مناطق مختلف ایران در طول ادوار گذشته با محدودیت های منابع تولید به خوبی آشنا بوده و الگوی کاشت محصولات خود را بر اساس این محدودیت ها برنامه ریزی کرده اند . همین دلیل باعث شده است که در هر منطقه از این خاک پهناور گیاه خاصی تولید شود که شاید جایگزین نمودن آنها در شرایط فعلی نیز پس از گذشت قرنها و کشف بسیاری از حقایق علمی امکان پذیر نباشد . مثالهای بارز این برنامه ریزی کشت زعفران ، زرشک و زیره سبز در خراسان ، انار در بخشهایی از خراسان ، ساوه و یزد ، نیشکر در خوزستان و برنج و چای در شمال می باشد .
امروزه اولویت کشت محصولات را در مناطق خشک و نیمه خشک محدودترین منبع تولید یعنی آب تعیین می نماید ، ولی اصل مهم افزایش بهره وری را کشاوزان هوشمند ایران در قرنها پیش شناخته و آنرا به کار بسته اند.
در قرن گذشته تحولات بزرگی در تولید محصولات کشاورزی حادث شد که مهم ترین آنها اصلاح و دست ورزی ژنتیکی گیاهان زراعی و معرفی ژنوتیپ های مطلوب و مقاوم به عوامل محیطی ، تولید علف کشها ، آفت کشها و قارچ کشها ، تولید کودهای شیمیایی ، استفاده از ماشین آلات کشاورزی و ترویج کاربرد آنها در سطح جهانی است . این تحولات در مورد تولید گیاهانی به وقوع پیوسته است که انتشار جهانی دارند و یا حداقل در کشورهای صاحب صنعت و تکنولوژی تولید می شوند . از نمونه های بارز این تحولات ، درصد بالای مکانیزاسیون و تولید نهاد های اختصاصی برای گیاهانی مثل ذرت ، سیب زمینی و سویا است . بالا رفتن سطح تکنولوژی تولید باعث کاهش هزینه ها و افزایش عملکرد ، شده و در نهایت توجیه اقتصادی محصولات را بیشتر کرده و قدرت رقابت گیاهان بومی را در مقابل این گیاهان پایین آورده است . نتیجه چنین روندی باعث که گیاهان ارزشمند بومی به تدریج از عرصه تولید حذف شده و محصولات وارداتی جایگزین آنان گردند . ورود کلزا ، ذرت و سویا و به جای گیاهان بومی منداب ، کنجد و انواع ارزان ها مثالهای بارزی از این جایگزینی هستند .
سؤال اساسی این است که آیا این روند مطلوب است ؟ . اگر نیست چه اقدامی باید صورت گیرد ؟ چنین روندی باعث کاهش تنوع زیستی و از دست رفتن ذخایر ارزشمند ژنیتیکی کشور شده است و برخی از محصولات بومی را که هنوز هم اقتصاد بسیاری از کشاورزان بدان متکی است جزو گیاهان فراموش شده در آورده است .
با تمام اهمیتی که گیاهان منطقه ای در اقتصاد و اشتغالزایی مناطق مختلف کشور دارند ، در عرصه پژوهش و فناوری جزو گیاهان فراموش شده به حساب می آیند و به دلیل چند ساله بودن بعضی از آنها و عدم وجود سیاستهای پشتیبانی انگیزه لازم برای محققین فراهم نبوده است . هر چند تلاشهای انجام شده توسط سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی را نباید از نظر دور داشت ، ولی این تلاشهای نیز نتواسته است پاسخگوی نیازهای موجود باشد .
با تصویب ایجاد قطبهای علمی در برنامه سوم توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور ، گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد تمامی استعدادهای علمی خود را به کار گرفت تا بتواند از فرصت های ایجاد شده به نحو مطلوب بهره برداری نماید و پس از تلاشهای فراوان قطب علمی زراعت ( گیاهان ویژه ) در دانشکده کشاورزی به تصویب رسید و رسالت بررسی در مورد گیاهان منطقه ای و دارویی مثل زعفران ، زرشک و زیره سبز ، گیاهان فراموش شده مثل کنجد ، کرچک و ارزان ها و گیاهان جدید مستعد زراعی شدن استان خراسان را در دستور کارخود قرار داد .
بخش 1- تاریخچه ، اهمیت اقتصادی ، سطح زیر کشت ، تولید و کاربردهای زعفران
زعفران با نام عمومی saffron و نام علمی crous sativus گرانبها ترین گیاه زراعی موجود در روی کره زمین است و تنها گیاهی است که واحد خرید و فروش آن به جای تن و کیلو گرم مثقال و گرم می باشد .
زعفران از خانواده زنبق است و در منطقه آب و هوایی مدیترانه و غرب آسیا – از عرض جغرافیایی 30 تا50 درجه شمالی و طول جغرافیایی 10 درجه غربی تا 80 درجه شرقی –در مناطق بسیار کم باران – توران که دارای زمستان سرد و تابستان گرم هستند گسترش دارد . هر چند انواع دیگر زعفران به دلیل دارا بودن گلهای زیبا به عنوان گیاهان زینتی نیز مورد استفاده قرار می گیرند ، ولی گونه زراعی آنان از نظر اقتصادی جایگاه ویژه ای دارد .
زعفران گیاه زراعی بی نظیر و منحصر به فرد است که خصوصیات ویژه آن باعث شده است که تکنولوژی تولید آن که در نوع خود از پیچیدگی زیادی نیز برخوردار است بین کشاورزان سینه به سینه منتقل گردد . از ویژگیهای بارز این گیاه ظهور گل آن قبل از هر اندام رویشی دیگر ، شروع رشد آن در پائیز ، انتهای رشد آن در بهار ، عدم تولید بذر بارور بر خلاف تولید گلهای کامل فراوان و ضرورت برداشت گل آن در صبح قبل از گرم شدن هوا می باشد .
زعفران2
