بخش اول: سرمایه اجتماعی
2-1-1 مقدمه
در یک نظام اجتماعی، تقابل میان کنش‌گران، پایه و اساس نظام به شمار می‌رود. بر مبنای کنش‌های هدفمند، این تقابل در راستای تامین اهداف نهایی کنش‌گران است. تقابل درمبادلات دائمی کالا و خدمات بین افراد و گروهها در هر تشکل ساده‌ای از یک جامعه دیده می‌شود و این، جامعه را از یک طرف در تولید هنجارهای مشترک، هویت مشترک، اعتماد و اطمینان و از طرف دیگر روابط اقتصادی قوی با یکدیگر متحد می‌سازد (اسوندسن[1]، 2000). منظور از سرمایه اجتماعی انسجام درونی فرهنگی و اجتماعی جامعه، هنجارها و ارزشهای حاکم بر تعاملات فیمابین مردم و نهادهایی است که این هنجارها و ارزشها در آن تعبیه می‌شوند. سرمایه اجتماعی به منزله چسبی است که انسجام جوامع را تضمین می‌کند و بدون آن هیچ رشد اقتصادی یا بهزیستی انسانی میسر نمی‌شود(فاین[2]، 2003).کلمن[3](1990) معتقد است سرمایه اجتماعی، به نوبه خود، هنگامی به وجود می‌آید که روابط میان افراد به شیوه‌هایی دگرگون شود که کنش را تسهیل کند. مفهوم سرمایه اجتماعی بر منافع بالقوه پیوندهای اجتماعی احاطه دارد (مگدول و بسل[4]، 2003). از دیدگاه کلمن، مفهوم سرمایه اجتماعی نشان‌دهنده آن است که چگونه ساختار اجتماعی یک گروه می‌تواند به عنوان منبعی برای افراد آن گروه عمل نماید. به دیگر سخن سرمایه اجتماعی عبارت است از ارزش آن جنبه از ساختار اجتماعی که به عنوان منبعی در اختیار اعضا قرار می‌گیرد تا بتوانند به اهداف خود دست یابند. به عبارت دیگر، مفهوم سرمایه اجتماعی دارای دو جز مهم است: 1- سرمایه اجتماعی منابع جا گرفته در روابط اجتماعی را نسبت به روابط فردی نمایان می‌کند. 2- دسترسی و استفاده از منابع موجود در اجتماع تنها با عضویت در شبکه‌های اجتماعی مذکو قابل کسب است. بنابراین سرمایه اجتماعی یک جایگاه مشترک برای اعضا و شبکه‌ها خلق می‌کند تا با استفاده از این سرمایه به سود و رفاه بالاتر رسند (سوی‌میناندا[5]، 2007). به بیان کلی ادواردز[6](2004)، عقیده دارد که، سرمایه اجتماعی به ارزشها و هنجارهایی مربوط است که از پیوندها و روابط متقابل گروهی اجتماعی تفاهم شده مردم نشات گرفته و به نوبه خود پدیدآورنده آن پیوندها و روابط نیز محسوب می‌شود.
2-1-2 مفهوم سرمایه اجتماعی
سرمایه اجتماعی با کار کردش تعریف می شود. سرمایه اجتماعی شیئی واحد نیست ، بلکه انواع چیزهای گوناگونی است که دو ویژگی مشترک دارد : همه انها شامل جنبه ای از یک ساخت اجتماعی هستند واکنشهای معین افرادی را که در درون ساختار هستند تسهیل می کنند. سرمایه اجتماعی ، مانند شکلهای دیگر سرما به مولد است و دستیابی به هدف های معینی را که در نبودن آن دست یافتنی نخواهد بود امکان پذیر می سازد. (الوانی – شیروانی - 1383 ،ص16)
تئوری سرمایه اجتماعی، اشاره به منابعی دارد که افراد به واسطه حضور و یا تعلقشان به یک گروه اجتماعی به آنها دسترسی می یابد. این گروه می تواند به بزرگی ملت و یا به کوچکی خانواده باشد. منابع نیز می توانند شامل چیزهایی مملوس همچون پول، مسکن، شغل، حمایت اجتماعی و یا امکانات غیر مملوسی همچون اطلاعات مفید، مشاوره فکری و آرامش روحی باشند. جامعه داری سرمایه اجتماعی زیاد، جامعه ای است که شبکه روابط وسیعتری داشته باشد و این روابط از عمق صمیمیت و اعتماد قابل توجهی بر خودار بوده و افراد دارای میزان قابل توجهی از سرمایه فیزیکی، انسانی و یا فرهنگی باشند. مفهوم سرمایه اجتماعی ، اهمیت اساسی شبکه های قوی، روابط مبتنی بر اعتماد و همکاری را در اجتماعات آشکار می سازد. سرمایه اجتماعی مجموعه از مفاهیمی مانند اعتماد، هنجارها و شبکه هاست که موجب ایجاد ارتباط و مشارکت بهینه اعضای یک اجتماع شده و در نهایت منافع متقابل آنان را تامین خواهد کرد. به عبارت دیگر سرمایه اجتماعی مجموعه ای از روابط فعال در بین افراد، اعتماد، فهم متقابل و ارزش ها و رفتارهای مشترک است که اعضای شبکه ها و اجتماعات انسانی را به هم پیوند می دهد و همکاری بین آنها را امکان پذیر می سازد (مقیمی، 1386).
سرمایه اجتماعی اهمیت اساسی شبکه های قوی، روابط مبتنی بر اعتماد و همکاری را در اجتماعات آشکار می سازد.گوشال و ناهاپیت[7] سرمایه اجتماعی را به عنوان جمع منابع بالفعل و بالقوه موجود در درون، قابل دسترس از طریق، و ناشی شده از شبکه روابط یک فرد یا یک واحد اجتماعی تعریف می کنند. (قلیچ لی، مشبکی- 1385، ص 130)
- اهمیت سرمایه اجتماعی
در گذشته های نه چندان دور انواع سرمایه در متون اقتصادی تنها به سرمایه های فیزیکی و انسانی محدود می شد، اما در دهه های اخیر سرمایه اجتماعی نیز در تحلیل های اقتصادی گنجانده شد تا بدین وسیله نقص مدل های اقتصادی در توضیح پدیده هایی چون رشد و توسعه اقتصادی کم رنگ تر گردد.
«سرمایه اجتماعی را به سادگی می توان به عنوان وجود مجموعه معینی از هنجارها یا ارزش های غیررسمی تعریف کرد که اعضای گروهی که همکاری و تعاون میانشان مجاز است، در آن سهیم هستند. مشارکت در ارزش ها و هنجارها به خودی خود باعث تولید سرمایه اجتماعی نمی گردد، چرا که این ارزش ها ممکن است ارزش های منفی باشد.» (فوکویاما،1379 : 11 به نقل از نادمی، 1388)
بانک جهانی نیز سرمایه اجتماعی را پدیده ای می داند که حاصل تاثیر نهادهای اجتماعی، روابط انسانی و هنجارها روی کمیت و کیفیت تعاملات اجتماعی است و تجارب این سازمان نشان داده است که این پدیده تاثیر قابل توجهی بر اقتصاد و توسعه کشورهای مختلف دارد. امروزه سرمایه اجتماعی، نقشی بسیار مهم تر از سرمایه فیزیکی و انسانی در سازمان ها و جوامع ایفا می کند و شبکه های روابط جمعی و گروهی، انسجام بخش میان انسان ها، سازمان ها و انسان ها و سازمان ها با سازمان ها می باشد. در غیاب سرمایه اجتماعی، سایر سرمایه ها اثربخشی خود را از دست می دهند و بدون سرمایه اجتماعی، پیمودن راه های توسعه و تکامل فرهنگی و اقتصادی، ناهموار و دشوار می‌شوند (نادمی، 1388).
2-1-4 تعاریف سرمایه اجتماعی
سرمایه اجتماعی واقعأ ایده نویی نیست، شرایطی که موجب شده این مفهوم به گونه ای مطرح شود تا مردم به آن ها فکر کنند و اهمیت و فایده آن را تشخیص دهند، نو است. سرمایه اجتماعی سازمان، به عنوان منبع ناشی از روابط اجتماعی درون سازمان تعریف می شود که از طریق گرایش به هدف جمعی و اعتماد مشترک سطوح اعضا مشخص شده است. (فقیهی، فیضی- 1385، ص23 )
دربررسی های و مطالعات در مورد سرمایه اجتماعی می توان به سه گروه از افراد و نظریه پردازان برخورد کرد. گروه اول سرمایه اجتماعی را به مثابه منبعی که کارها را از طریق یک کنشگر مرکزی تسهیل می کند، تأکید دارد. از این دیدگاه سرمایه اجتماعی می تواند موفقیت های مختلف افراد و گروه ها را در یک هماورد رقابتی بیان کند. گروهی دیگر از تحقیقات سرمایه اجتماعی، آن را نتیجه ساختاری ارتباطی بین افراد و بین گروه ها در درون اجتماعات می دانند که به این اجتماعات انسجام بخشیده و از مزایای ارتباطی بهره مند می سازد. گروه سوم نگاه دو سویه متعادل نسبت به ابعاد داخلی و خارجی دارند. این دیدگاه عمدتاً با نگرش سیستم های باز به شکل گیری سرمایه اجتماعی می پردازد. (رحمان سرشت، 1382،ص 263)
بوردیو سرمایه اجتماعی را منبعی حقیقی یا مجازی به حساب می آورد که فرد یا گروه به واسطه موقعیتش در یک شبکه ارتباطی که دارای روابط دیرینه و تا حدودی نهادی شده است، بدست می آورد.
[1] -Svendsen
[2]ineF-
[3]- Coleman
[4]- Magdol and Bessel
[5]-Soumynananda
[6] -Edwards
[7] -nahapiet & ghoshal
فرمت ورد قابل ویرایش
تعداد صفحات: 39
مبانی نظری و پیشنه تحقیق جهت نوشتن فصل دوم پایان نامه ارشد و دکتری
همراه با رفرنس نویسی و پاورقی داخل متن
پیشینه تحقیق کامل: خارجی و داخلی
منابع فارسی کامل
منابع انگلیسی کامل
ما در این بخش علاوه بر منابع مبانی نظری، منابع کلی دیگری رو برایتان در نظر گرفتیم تا همواره در نوشتن پایان نامه از این منابع بهره مند گردید.
پیشینه تحقیق و مبانی نظری رابطه سرمایه اجتماعی و تصمیم‌گیری استراتژیک با فرمت ورد
