ازچه زمانی شطرنج پیدا شده است؟
مدتهای مدید گمان می کردند که اینکار، به عـنوان نوعی بازی جنگــی، در اواخر قرن پنجم و یا اوایل قرن ششم به وجود آمده است.
اما در سالــهای اخیر، کشـفیات تــازه ای که از نظر هنر شناسی، تحــت سرپرستی گ.پوگانچنکوف، به عمل آمد، و در حفریاتی که توسط همین تیم در«دال ورزین تپـه» واقـع در سرزمین ازبکسـتان صورت گرفت ، منجر به پیدایـش دومهره کوچک از اسـتخوان فیل گردید، که به عصــر کوشانسک، پادشاهی خوویشکا«دومین قرن عصر ما» تعلق دارد.
بســیاری از متخصصان ، این مهـره ها را،مهره هــای شطــرنج قلمداد کرده اند. و اگر اینطور باشد، در آن صورت شطرنج 300 سـال «پیرتر» خواهد شد.
اولین نوع شطرنج درهند قدیم«چاتورانگا» که در واقع به معنی«چهار جزء» می باشدوسلف شطرنج معاصر به حساب می آید، سازمان جنگی هند را در گذشته بازتاب می دهد که در ترکیب آن، پیاده ، اسب ، فیـل ، و ارابه های جنگی وجود داشته وحرکت مهره ها باانداختن تاس ، معین می شده است.
می گویند در عصرقدیم«خارشا چاریترا» معاصر، راجی خارشا تابلوی شطرنج به عنوان«محل استقرار نیروهای جنگی» آموزش داده مـی شده است.
در چاتورانگا، ابتدا فیل مهیب که از سرسلسله رخهای معاصربه شمار می آید ، بادر هم شکستن همه موانع بر سر راه خود ، بـه راه می افـتد . سپس، رفتار رخها، به ارابه های جنگی سپرده شد. آنـگاه فیل با پریــدن از روی خانه ها، جنگ را روی اقطار کشاند و چند بار قوی تر از پیاده ظاهر شد کـه آهسته به تعرض مـی پرداخت و تنها به خانه های مجـاورداخل می شد.
چاتورانگا ، به تدریج در قلـمروی هند ، مقبول عامه واقـع شـد.
توسعه تجـارت، به گسـترش روابط بین الملتلی ، ومبـادلات فرهنگی توده ها کمک کرد. شطرنج از شـرق تا غـرب همـه جا را فرا گرفـت و همه نقشه های جغرافیایی را تسخیر کرد. هند، ایران ، آسیای مرکزی ، کشورهای عربی ، واروپا . متاسفانه ، نه قواعد دقیق چاتورانگا محفوظ مانده است ونه طرز بازی با آن. تنها، کارهایی ازدانشمندمشهورخوارز ، به نام آل بیرونی،(آغاز قرن ششم) به جامانده است که بعضی مطالب مقدماتی درباره بازی چاتورانگا ، در آن تشریح شده است.
گمان نمی رود چاتورانگا ،که در آن عامل تصادف نقش مهمی را ایفا می کرده است، طرح تئوریک جدی داشته باشد.
تاریـخ و تئوری شروع دیرتـر از زمانـی شروع شده اســت کـه چاتورانگا با نفوذ در ایران و آسیای مرکزی ، باکتریو ، سغدو ، خارزم به طور ماهوی تکمیل و مدرنیزه می شد.
دومـین مرحـله تاریخی گسـترش شاه مات – شطرنج ، با پیدایِِــش چاتورانگاهای مدرن و در سطحی بسیار بالا هم زمان بوده است.در این دوره ، در شطرنج ، دیگر تصادف(تاس ریختن) نیست که نتیجه مبارزه را معین می کند، بلکه منطق ،حاضر ذهنی بازیکن آن را رقم می زند.
همین بازی است که به طـور چشم گـیری مورد پسـند عامه قـرار می گیرد.تسخیر ایران از طرف اعراب ، و تاسیس خلافت مقتدر عـرب ، به توسعه دامنه شطرنج در کشورهای گوناگون و تغییر کیفی دوبـــاره آن ، کمک کرد. درقرن نهم ، شطــرنـج برای خــود صــاحب فرهنــگ تخصصی بزرگ و تئوری آماده مدون گردیده بود.
بی تردید دوره ترویج فرهنـگ قرون وسطـایی اعـراب ، و مـلـل آسیای میانه با دوره شکوفایی هنر شطرنج هم زمان بوده است. رسـالـه های زیادی از اشخاص مشهور راجع به شطـرنـج به جــا مـانده اســت که تـئـوری شطـرنــج را بررســی کرده انـد . اخـــیرا" در بایگانـی کتابهای خطی انستـیتـوی خاورشناسـی آکادمی علوم ازبکستان، دایرة المعارف دست نویس اصیلی پیدا شده است که نزدیک به سی صـد پوزیسیون مختلف شطرنج را در آن گنجانده اند.احتمال می رود این سند توسط ابوالفتح سیجیزی استــاد تاجیکسـتان درقرن دوازدهـم نوشتـه شده باشد.اکثر پوزیسیون های جمع آوری شده در این سند، به وسط و یا آخر بازی تعلق دارد. در دست نویس ، مسایل بسیاری وجود داردکه مربـوط به (منسوب ) اســت و شـامل 10 پوزیسـیون شروع می باشـد که (تابی) نامیده می شود .
اگرچه شطرنـج در آن دوره ، بازی جالـب توجـهی شده بود ، امـا نارسایی هـای بنیادی هم داشت. بـه همین جهـت بود که حوادث بازی ، خیلی کند پیش می رفت مهره ها و پیاده ها مدت های مدید قادر به بــر - خورد با یکدیگر نبودند.
در طول زمان ، راه حل های قابـل توجهی برای این مشکـل پـیدا شد. استــادان شطرنج کوشـش هـمه جهــنبه ای را بــرای مهــیا ساخـتـن پوزیسیون شروع تابی، با شانسهای تقریبا" مساوی برای دوطرف بازی آغاز کردند.
تابی هــای شطرنــج قرون وسطی ، تا روزگــار مـا ، در زمــره تحقیقات گسترده گ.مری ، تحت عنوان (تاریخ شطرنج) گرد آوری شده است ، وهمه آنها مجموعا" 31 تابی می باشد. این سری تابی ، نه به نام خود مری ، بلکه به نام ابو الفتح شهرت دارند.
اصول شروع های معاصر
اشتاینتز شماری ازاصول عام را براساس دانش معاصر شطرنــج بنا نهاد. ودربـاره مراکزضعیف،قوت وبرتـری پوزیســیونــی و ضـعف پوزیسیونی تحقیق و کار کرد.ازجمله این ضعف ها، می توان به معایـب
آرایش پیاده ها اشاره کرد:حرکت دان پیاده ها در پوزیسیون قلعه، نشانه رفتن برای حمله به خانه های جلوی پیاده های ایزوله.
اشتاینتز علاوه بر این ، درباره سلیر مسایل تئوریک هم تحقیـقات زیادی انجام داده است . از آن جمله اند، مسایلی درباره تصاحب ستــون های باز ، تحرک بیشتر مهره ها و اهمیت نقش دو فیل در بازی .
اشتاینتز با اولویت دادن بیش از حد به اهمیت دفـاع ،اصول حملـه را ارتقاء داد . اصولی که بر اساس آن می توان به پزیسیون برتر دسـت یافت؛ حریف رااز گسترش بازداشت و یا ضعفی در پوزیسیون او ایجاد کرد .
طبق این اصول ، اشتاینتز بازی های خود را پی ریزی می کـرد، با دقت برای حمله تدارک می دید و مرحله به مرحله پوزیسیون حریـف را تخریب می نمود ؛ کاری را که اشتاینتز«انباشت برتری های کوچک می نامید تا در نهایت به برتری بزرگ منجر شود.»
این گونه بازی ها ، گروه بندی مجدد مهره ها را لازم داشت. برای همین بود که اشتاینتز پوزیسیون های بسته با آهنگ آرام را کـه بـا چنین ساختاریهایی ساخته می شد، برسایر پوزیسیون ها ترجیح می داد.
برای بازی صحیح درشروع ، لازم است:
1-در فکر گسترش سریع مهره ها به جاهای امن ومهم پوزیسیون بود تاجلوی امکانات حریف سد شود.
2-تعدادحرکات توسط پیاده ها را درشروع به می نیمم رساند و اساساُ بازی را با مهره ها به پیش برد .
3-از حرکت متوالی با یک مهره خودداری شود به شرطی که اینـکار در ارتباط با«ملاحظات تاکتیکی معین» آلخین نباشد.
4-حرکاتی راکه بیفایده هستند،به خاطرطرح گسترش واشغـال خطوط باز ، انجام نداد .
5-مترصد تصرف مرکزشدو مرکز را با پیاده ها تصرف کردو فشار مهره ای را روی خانه های مرکزی سازمان داد.
6-از ضعیف ساختن پیاده ها به طور دائم پرهیز کردو سعی نمود تــا حریف این کار را به عهده بگیرد.
7-اگر گسترش پایان نیافته، شیفته حمله پیش از وقت نشد . حتی اگــر این حمله بتواند برتری ماتریال نصیب ما کند.
8-به یاد داشت که در گسترش جناحی مهره ها ، جهت عمده عملیـات مرکزاست.
9-با دقت، کارهای حریف را زیر نظر گرفت و با رفع تهـدیدهای ا و و استفاده از اشتباهات او ، تدابیر لازم را به عمل آورد.
البــته این مجمـوعه ، قوانـین لازم الاجـرایـی نیستـند، بلـکه جنبــه راهنمایی دارند. همان طـور که تجربه نشـان داده است ، راهنمـای مطمئن را در دریای طوفانزای نبردشطرنجی باید جستجو کرد.
مرکز دیدبانی قلعه- f7
در آغـاز بـــازی مراکـــز f7 و f2ضربه پذیــرترین نقــاط صفحــه شطرنج هسـتند. زیرا تنــها توسط شاه ها دفــاع می شونـد. بنابراین قابل درک است که در بیشتر سیستم های شروع ، عملیات نبرد، درست به همین مناطق خطرناک کشیده می شود.
ابتدا باید اصطلاح«شروع باز» را روشن کرد و کمی روی اصولی که روی طبقه بندی امروزه اعمهل می شود مکث نمود.
همه تئوری های شروع به سه دسته تقسیم می شوند: باز، نیمه باز، و بسته.
از نظر تعداد باید گفت که، تمام بازی هایی که باحرکتe4.l شروع می شوند و سیاه در جواب آن l…e5 را بازی می کند،به آنهایی گفته می شود که با l…e5 شروع می شود اما جواب سیـاه l…e5نیست. یعنی به جای آن حرکت دیگری انجام می دهد و بالاخره شروع بسته ،به سیستم گسترشی اطلاق می شود که حرکات اولیه آن ، با d4 ، c4 ، cf4 ، f4 ، b 4 شروع می شو د .
شامل 17 صفحه فایل word قابل ویرایش
دانلود تحقیق ورزش شطرنج