دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .
مقدمه
حیطه فعالیت بورس اوراق بهادار با معاملات مربوط به انواع اوراق بهادار همانند سهام عادی، سهام ممتاز، اوراق قرضه و اوراق مشارکت (مختص ایران)، مرتبط میباشد. بورس اوراق بهادار مکانیزمی را فراهم می‌کند تا از طریق آن پس‌اندازهای اندک جامعه به سرمایه‌گذاری‌های کلان اقتصادی تبدیل شود. این ابزار کارآمد در کشورهای پیشرفته دارای قدمت طولانی و در کشور ایران دارای پیشینه کوتاه‌مدت میباشد. در ایران شروع فعالیت رسمی بورس به سال 1346 بر می‌گردد ولی آغاز فعالیت اصلی آن از سال 1368 که همراه با اولین برنامه توسعه اقتصادی و اجتماعی است میباشد.
با توجه به اینکه بازار بورس اوراق بهادار رکن اصلی بازار سرمایه و بازار مالی است، توسعه متناسب دو بخش اصلی اقتصاد یعنی بخش مالی و واقعی از اهمیت و جایگاه ویژه‌ای برخوردار میباشد. طبق تئوری‌های اقتصادی در صورت هر گونه اخلال در رشد و توسعه بخش‌های مذکور یا عدم توسعه متناسب آنها، رشد و توسعه اقتصادی دچار مشکل خواهد شد. کشورهای توسعه یافته همواره دارای بخش مالی قدرتمندی هستند که بازار پول و بازار سرمایه میباشند.
عدم توسعه مناسب بازار سرمایه به عنوان زیر مجموعه مهمی از بخش مالی علاوه بر ایجاد فشار مضاعف بر سیستم پولی کشور، باعث شده که واحدهای تولیدی و خدماتی از مزایای یک بازار سرمایه فعال و پویا محروم گردند. مهم‌ترین هدف بازار سرمایه این است که با اجرای فرآیند سالم‌سازی و شفافیت، پس‌انداز کنندگانی که دارنده منابع مالی میباشند و هدف کسب سود و بازده معقول دارند را به اشخاص حقوقی و واحدهای اقتصادی که برای توسعه فعالیت‌های خود نیاز به منابع مالی دارند پیوند دهد.
اثر بورس اوراق بهادار در هر اقتصادی غیر قابل انکار میباشد و مشارکت کنندگان در این بازار اعم از سرمایه‌گذاران و صادرکنندگان اوراق بهادار از مزیت‌های آن بهره‌مند می‌گردند.
از دیدگاه اقتصادی، نقش بورس اوراق بهادار از چهار بعد قابل تأمل است:
الف: جمع‌آوری سرمایه‌های جزیی و پراکنده و یک کاسه کردن آنها در جهت تجهیز منابع مالی شرکتها
انتشار سهام و فروش اوراق قرضه یکی از مطمئن‌ترین راههای جمع‌آوری وجوه لازم برای سرمایه‌گذاری است. واحدهای تولیدی و تجاری به عوض استقراض از نظام بانکی می‌توانند تحت ضوابطی از طریق انتشار سهام یا فروش اوراق قرضه در بورس نیازهای مالی خود را تأمین کنند. در گذشته ایجاد واحدهای کوچک با تأمین سرمایه از سوی یک شخص یا یک خانواده میسر بود. در حالیکه امروزه دیگر تأسیس واحدهای بزرگ تولیدی و تجاری چنان سرمایه انبوهی را می‌طلبد که از توان مالی یک فرد یا خانواده خارج است.
بورس مکانی است که این واحدها با انتشار سهام قادر هستند سرمایه‌های پراکنده را جمع‌آوری کرده و در پروژه‌های بزرگ سرمایه‌گذاری نمایند.
ب: توزیع عادلانه درآمد و ایجاد احساس مشارکت
با تقسیم مالکیت‌های بزرگ از طریق فروش سهام آنها در بورس اوراق بهادار از دید اقتصاد کلان به هدفهای توزیع عادلانه‌تر درآمد و نیز احساس مشارکت در عموم افراد جامعه در فعالیت‌های تولیدی و تجاری کمک زیادی می‌کند. حتی چنانچه امکان تأمین منایع سرمایه‌گذاری‌های بزرگ با استقراض بانکی میسر شود. مع‌هذا انتشار و فروش سهام به عموم به منظور تأمین منابع مالی مرجح است. بسیاری از جامعه‌شناسان توزیع مالکیت را بین عموم طبقات به لحاظ اجتماعی مفید می‌دانند. امری که از دوقطبی شدن جامعه جلوگیری می‌کند و ناآرامی‌های اجتماعی را تخفیف میدهد.
ج: ایجاد یک بازار رقابتی کامل
که در آن تعداد زیادی خریدار و فروشنده به نحوی عادلانه تحت مکانیزم بازار یعنی عرضه و تقاضا به فعالیت می‌پردازند و هر کس می‌تواند آزادانه اوراق بهادار را خریداری و یا به فروش برساند. ضمناً شرکتهای بورسی ملزم هستند اطلاعات مالی و گزارش‌های مربوط به اتفاقات مهم و سرمایه‌گذاری‌ها و کلاً هر اطلاعاتی که روی قیمت سهام اثرگذار است و محرمانه نباشد را به صورت سه‌ماهه، شش‌ماهه، نه ماهه و سالیانه به بورس ارسال نموده و بورس پس از بررسی، آنها را منتشر می‌نماید.
د: تخصیص مطلوب منابع
وجود فضای یک بازار کامل در بورس اوراق بهادار, تخصیص مطلوب منابع را میسر می‌سازد. بورس اوراق بهادار با تعیین بهای رقابتی سهام به عنوان ابزار انتظامی اقتصاد، مدیران غیر کارا و ضعیف را تنبیه و مدیران مبتکر و قدرتمند را تشویق می‌کند. یک شرکت زیان‌ده نمی‌تواند از طریق بورس به تأمین نیازهای مالی خود اقدام نماید.
مزایای‌بورس‌اوراق‌بهاداراز سه دیدگاه اقتصاد کلان، سرمایه‌گذاران و شرکتهای سرمایه‌پذیر
الف) مزایای بورس اوراق بهادار از دیدگاه اقتصاد کلان
1- جمع‌آوری سرمایه‌های جزئی و پراکنده و انباشت آن برای تجهیز منابع مالی شرکتها
2- بکار گیری پس‌اندازهای راکد در امر تولید و تأمین مالی دولت و موسسات
3- کنترل حجم پول، نقدینگی و تورم از طریق انتشار سهام و اوراق قرضه (مشارکت)
4- بورس به مثابه بازار رقابت کامل (تعداد زیاد خریدار و فروشنده، آزادی ورود و خروج از بازار، شفافیت اطلاعات و تخصیص مطلوب منابع)
5- رشد تولید ناخالص ملی، افزایش اشتغال و کمک به حفظ تعادل اقتصادی کشور
6- فراهم نمودن توزیع عادلانه ثروت از طریق گسترش مالکیت عمومی و ایجاد احساس مشارکت عمومی
7- افزایش درجه نقدینگی ثروت افراد
ب) مزایای بورس اوراق بهادار از دیدگاه سرمایه‌گذاران
1- خرید سهام و اوراق بهادار برای کسب بازده مناسب و پوشش در مقابل تورم
2- اطمینان از گزینه سرمایه‌گذاری به دلیل شفافیت اطلاعات
3- قابلیت نقدینگی اوراق بهادار و سهولت نقل و انتقال سهام و استفاده از معافیت‌های مالیاتی
4- مشارکت در فرآیند تصمیم‌گیری برای اداره شرکتها
5- ایجاد یک بازار دائمی و مستمر که امکان سرمایه‌گذاری بلند مدت و کوتاه مدت را فراهم می‌نماید.
6- وجود طیف‌های متنوع از اوراق بهادار از نظر درجه بازدهی و خطر پذیری برای سرمایه‌گذار
7- برقراری سیستم‌ها و روش‌هایی که از طریق آن، خرید و فروش اوراق بهادار منظم و رسمی گردد.
8- حمایت از سرمایه‌گذاران کوچک و احساس مشارکت در امور تولیدی و تجاری
9- نظارت مضاعف بر فعالیت شرکتها در چارچوب استانداردها و آئین‌نامه‌های بازار سرمایه
ج) مزایای بورس اوراق بهادار از دیدگاه واحد اقتصادی (شرکتهای سرمایه‌پذیر)
1- سهولت در تأمین مالی از طریق انتشار سهام و سایر اوراق بهادار
2- افزایش اعتبار داخلی و خارجی و تأمین مالی با به وثیقه گذاردن سهام شرکت در بازارهای مالی داخلی و خارجی
3- تعیین ارزش بازار بر اساس قانون عرضه و تقاضا تا زمانیکه نام شرکت در تابلو بورس درج باشد.
4- سهولت در تغییر ترکیب سهام‌داری و انتقال مالکیت
5- به وجود آمدن دیدگاهی مطلوب در سرمایه‌گذاران با کاهش ریسک واحد اقتصادی و امکان تأمین مالی با هزینه کمتر
6- برخورداری از مزایای خاص و اعتباری مانند افزایش سقف تسهیلات بانکی و انتشار اوراق مشارکت
7- انتشار اوراق مشارکت بدون اخذ مجوز از بانک مرکزی و فقط با مجوز بورس اوراق بهادار
8- برخورداری از معافیت‌های مالیاتی
9- تبیین چشم‌انداز فعالیت شرکت در آینده و ارزیابی عملکرد شرکت
10- ارتقاء سطح اعتماد عمومی و استفاده از مشارکت عمومی در توسعه شرکت
بازارهای مالی
بازارهای مالی بازارهایی هستندکه درآنهاداراییهای مالی مبادله می شوند.داراییهای مالی داراییهای کاغذی هستندمثل سهام واوراق قرضه وارزش آنهابه ارزش تولیدات وخدمات ارایه شده توسط شرکتهای منتشرکننده آنهاوابسته است.تفاوت داراییهای مالی باداراییهای واقعی دراینست که داراییهای واقعی ماهیت فیزیکی دارندمانند اتومبیل ,املاک ومستغلات، وسایل منزل و... .
درهمه جای دنیا یکی از راههای سرمایه گذاری خرید داراییهای مالی است .مزیت خرید داراییهای مالی نسبت به خرید داراییهای واقعی ازدیدگاه اقتصادی اینست که اولا دارایی واقعی کالای مصرفی است نه وسیله پس انداز وسرمایه گذاری .دوم اینکه خرید داراییهای واقعی وبلااستفاده نگه داشتن آنهابه امید گرانترشدن درآینده به معنای بلااستفاده نگه داشتن منابع کشور است وارزش افزوده ای ایجادنمی کند.مگرآنگه ازآن استفاده شود مثل اینکه شخصی اتومبیل ویا خانه‌ای بخردوآن رااجاره دهد.
چندنوع ازداراییهای مالی عبارتنداز:سپرده های سرمایه گذاری در بانکها,طرح های بازنشستگی که توسط صندوقهای بازنشستگی ارایه می شود,انواع بیمه نامه های شرکتهای بیمه ودرنهایت ائراق بهادار قابل دادوستد دربورس اوراق بهادار که توسط کارگزاران خریدوفروش می شود.
در اقتصاد بازارهای مالی را براساس معیارهای مختلفی تقسیم می‌کنند که دو نمونه اصلی آنها به شرح زیر است :
1- طبقه بندی بر اساس سررسید حق مالی
الف) بازار پول
ب) بازار سرمایه
در بازار پول اوراق بهاداری که زمان سررسید آنها کمتر از یک سال است مبادله میشوند. و در بازار سرمایه اوراق بهاداری که زمان سررسید آنها بیش از یک سال باشد دادوستد میشوند. در بازار پول بانکها و صرافی‌ها فعالیت دارند و بازار سرمایه نیز عمدتاً بورس اوراق بهادار را شامل میشود.
2- طبقه‌بندی براساس مرحلة انتشار
الف) بازار اولیه
ب) بازار ثانویه
اوراق بهاداری که برای اولین بارتوسط دولت ویاشرکتها منتشرمی شود دراین بازارپذیره نویسی می شوند.نمادبازاراولیه درکشورمابانک است .درواقع تاسیس هرشرکت ویاشروع هرفعالیت اقتصادی دربازاراولیه صورت می گیرد. در بازار ثانویه اوراق بهاداری که در بازار اولیه پذیره نویسی شده‌اندمورد داد و ستدمجددقرار می گیرندونمادآن درکشورما بازار بورس اوراق بهادار است.
همانطورکه اشاره شدبازاربورس بازارثانویه است .یعنی دربورس شرکتی تاسیس نمی شودوفقط سهام شرکتهای پذیرفته شده که قبلاتاسیس شده وچندسال فعالیت کرده اند,موردمعامله قرارمی گیرد.
واسطه‌های مالی
تمام شرکتها و فعالین بازارهای مالی را می‌توان واسطه‌های مالی نام برد. به طور کلی می‌توان واسطه‌های مالی را به شکل زیر طبقه‌بندی کرد :
1- واسطه‌های مالی بانکی (مقامات پولی و بانکهای سپرده پذیر)
الف) بانک مرکزی ب)سایر نهادهای بانکی ج)بانکهای سپرده پذیر
2- واسطه‌های مالی غیرپولی
الف)شرکتهای بیمه
ب)شرکتهای سرمایه‌گذاری
ج)صندوق بازنشستگی و احتیاطی
د)اتحادیه‌های اعتباری
ر) سازمانهای وام و پس‌انداز، صندوقهای پس‌انداز با هدفهای خاص (تعاونی های اعتباری)
ز) شرکتهای تامین مالی(به مجموعه ای از واسطه های مالی که در اعطای وام به بنگاهها و مصرف کنندگان تخصص دارند گفته می شود)
ه)شرکتهای اجارة بلند مدت (شرکتهایی هستند که دارایی های بادوام و ملموس نظیر ماشین آلات را خریداری می کنند و آنها را به شکل اجاره در اختیار افراد حقیقی و حقوقی قرار می دهند)
3- سایر موسسات ارائه کننده خدمات مالی
الف)کارگزاران بورس اوراق بهادار ب)دلالان بورس اوراق بهادار
ج)بانک های سرمایه گذار(Investment Bank )
د)بانکهای رهنی
بانکهای سرمایه‌گذاری سازمانهایی هستند که اعتبارات میان مدت و بلندمدت در اختیار وام گیرندگان می‌گذارند. این بانکها انتشار سهام و اوراق قرضة جدید دولتی را تعهد می‌کنند.
بانکهای رهنی فعالیتی مشابه بانکهای سرمایه‌گذاری دارند. این بانکها اوراق بهادار رهنی ناشی از ساخت خانه ها و مجتمع‌های مسکونی جدید و بنگاههای تجاری را به دست می‌آورند و آنها را نزد وام دهندگان بلندمدت مانند شرکتهای بیمه، صندوقهای بازنشستگی و بانکهای پس‌انداز به ودیعه می‌گذارند.
فرآیند سرمایه‌گذاری در بورس اوراق بهادار
پس از اینکه سرمایه‌گذار، تصمیم خود را نسبت به سرمایه‌گذاری در خرید یک ورقه بهادار خاص، یا مجموعه‌ای از اوراق بهادار اتخاذ کرد، برای اجرای منظور خود بایستی به یکی از کارگزاران مراجعه کرده، دستور خرید یا فروش خود را به آنها ارائه دهد.
-کارگزاران
کارگزاران اشخاصی حقیقی یا حقوقی هستند که نقش واسطه بین خریدار و فروشنده را در بازار بورس بازی می‌کنند. آنها در این نقش وظیفه یافتن خریدار برای فروشنده و فروشنده برای خریدار را بر عهده دارند. به عبارتی آنها عامل تطابق عرضه و تقاضا هستند. کارگزاران طی تشریفات و آزمون‌های متعدد و خاصی انتخاب میشوند و بنابراین در کار خود صلاحیت، مهارت و دانش لازم را دارا میباشند. کارگزاران وظایف متنوعی دارند که موارد زیر از اهم آنها میباشد:
1- انجام معامله: اجرای سفارش خرید برای خریداران و سفارش فروش برای فروشندگان
2- اداره حساب سرمایه‌گذاری اشخاص: شرکتهای کارگزاری در برخی موارد نقش مدیریت حساب سرمایه‌گذاری اشخاص را ایفا می‌کنند.
3- مشاوره و راهنمایی: کارگزاران با دسترسی نسبتاً وسیع و سریع‌تر به اطلاعات و با داشتن کارشناسان متخصص معمولاً خدمات اطلاعاتی قابل توجهی به مشتریان ارائه می‌دهند.
4- معرفی شرکتها برای پذیرش در بورس
-معیارهای انتخاب کارگزار
1- قابلیت انجام سریع سفارش مشتری
2- داشتن اطلاعات مربوط و کافی
3- داشتن سیستم‌های داخلی مناسب
- فرآیند دریافت و اجرای سفارش
بعد از انتخاب کارگزار مناسب، نوبت به ارائه سفارش خرید یا فروش می‌رسد. سفارشات مشتریان از طریق فرم‌هایی که توسط سازمان بورس در اختیار کارگزاران قرار می‌گیرد ارائه میشود. در صورتیکه سفارش مزبور خرید باشد، همزمان با ارائه سفارش، مشتری باید وجهی معمولاً به اندازه خرید مورد نظر خود را به حساب شرکت کارگزاری پرداخت نماید. در حالت سفارش فروش، مشتری باید علاوه بر فرم سفارش فروش، فرم دیگری که وکالتنامه فروش نامیده میشود را نیز تکمیل کند.
- سفارش‌های خرید و فروش
سفارشات خرید و فروش فرم‌های نمونه‌ای(پیوست1و2) هستند که رابطه حقوقی و قراردادی بین مشتریان و کارگزار در امر خرید یا فروش را تعیین و تعریف می‌کنند و به همین دلیل تکمیل صحیح و دقیق آنها (چه خرید و چه فروش) از اهمیت خاصی برخوردار است. این فرم‌ها معمولاً از دو قسمت تشکیل میشوند. یک قسمت چاپی که معمولاً در تمام فرم‌ها یکسان و مشابه است و یک قسمت جاهای خالی که مشتریان اطلاعات مورد نظر خود در قرارداد معامله را در آنها درج می‌کنند. نمونه‌ای از سفارشات خرید و فروش به شما ارائه شده است.
با توجه به شروطی که می‌توان در قسمت قیمت گنجاند، انواع سفارش زیر به وجود می‌آید:
1- سفارش به قیمت بازار
در صورتیکه کلمه “روز” یا “جاری” در قسمت بهای سهام درج شود، سفارش به قیمت بازار شکل می‌گیرد. بر اساس این نوع سفارش، معامله با بهترین قیمت رایج در بازار صورت می‌گیرد و با این شیوه قیمت‌گذاری، کارگزار سعی خواهد کرد در حالت خرید، سهم مورد نظر را به پایین‌ترین قیمت خریداری کند و در حالت فروش، آن را به بالاترین قیمت به فروش رساند. این شیوه تعیین قیمت خرید و فروش، معمولاً انعطاف عمل زیادی را برای کارگزار ایجاد می‌کند و بنابراین سرعت زیادی به معامله می‌بخشد. ولی در عین حال, برای مشتریان این خطر را نیز دارد که ممکن است قیمت معاملاتی نسبت به قیمت مورد نظر مشتری متضرر گردد.
2- سفارش قیمت معین
مشتری می‌تواند قیمت خاصی را در قسمت خالی مربوط درج کند. در این صورت سفارش به قیمت مشخص به وجود می‌آید. طبق این نوع سفارش، کارگزار تنها در قیمت خاص مورد نظر مشتری اقدام به معامله خواهد کرد. این شیوه تعیین قیمت، احتمال تغییر قیمت را کاهش میدهد ولی موجب میشود انعطاف عمل کارگزار در معامله نیز کم شود.
3- سفارش محدود
مشتری می‌تواند در قسمت قیمت، سقف یا کف قیمت تعیین کند. (مثلاً حداکثر ..................... ریال برای خرید و یا حداقل ..................... ریال برای فروش). با این شیوه عمل، انعطاف عمل کارگزاران در محدوده قیمت تعیین شده تا حدودی بیشتر شده، انجام سفارش نیز تسریع میشود. از طرفی مشتری نیز اطمینان بیشتری نسبت به دامنه قیمت معاملاتی و قیمت معامله خواهد یافت.
- تعیین کد معاملاتی برای مشتریان
بعد از اینکه مشتری سفارش مورد نظر خود را به کارگزار تسلیم کرد، نوبت به تعیین کد معاملاتی مشتری می‌رسد. کد معاملاتی، نمادی است که به صورت اختصاصی برای تمام مشتریانی که در بورس اوراق بهادار معامله می‌کنند. به منظور شناسایی وی در سیستم معاملاتی، سهولت انجام معاملات از نظر دادن اطلاعات متعدد مربوط به خریداران یا فروشندگان، نگهداری اطلاعات مشتریان، گزارشگری‌های دوره‌ای صحت معاملات انجام شده توسط کارگزاران تعیین میشود. (زیرا معاملاتی که در بورس صورت می‌گیرد، به نام شخص خریدار یا فروشنده انجام میشود.)
کد معاملاتی معمولاً علامتی است مرکب از سه حرف و 5 عدد (مجموعاً 8 حرف) که حروف آن، سه حرف اول تشکیل‌دهنده نام فامیل شخص و اعداد آن طبقه‌بندی وی در بانک اطلاعاتی سیستم کامپیوتری است. برای مثال برای نام “رضا محمدی” ممکن است در سیستم کامپیوتری کد زیر مورد استفاده قرار گیرد. “محم 1251” که “محم” برگرفته از سه حرف اول نام فامیل فرد و شماره “1251” جایگاه آن در بانک اطلاعاتی مربوط میباشد.
برای کسانی که اولین بار است اقدام به خرید می‌کنند، به درخواست کارگزار توسط واحد صدور کد بورس، کد معاملاتی ایجاد میشود و سپس تمام خرید یا فروش‌های فرد با همان کد انجام میشود.
- اجرای سفارش مشتریان
پس از اینکه کد معاملاتی مشتری به وسیله کارگزار تعیین یا توسط بورس صادر شد، کارگزار یا نماینده وی، سفارش مشتری را وارد بازار می‌کند.
شبکه ارتباطات رایانه‌ای تشکیل‌دهنده بازار، توسط برنامه‌ای که به آن سیستم اجرای اتوماتیک سفارشات می‌گویند و نسبت به قواعد بازار و آیین‌نامه معاملات در حدی که به آن برنامه داده شده تسط دارد، معاملات را انجام میدهد. روشی که سیستم از آن پیروی می‌کند دقیقاً مشابه سیستم معاملات تالار و مبتنی بر نوعی حراج دوگانه است. در این سیستم، معامله وقتی انجام خواهد شد که قیمت فروش و قیمت خرید دقیقاً مساوی یکدیگر گردند. بر اساس قواعد حراج، این سیستم به طور معمولی معاملات خرید را به حداقل قیمت و معاملات فروش را به حداکثر قیمت به انجام می‌رساند.
سفارشات خرید و فروش که توسط کارگزاران برای معامله وارد سیستم میشود، هریک وارد لیست مجزا می‌گردد. این سفارشات اول بر اساس قیمت خرید و فروش و دوم بر مبنای زمان ورود، در صف خریداران یا فروشندگان قرار می‌گیرند. در حالت خرید، اگر خریداری به قیمت بالاتر از دیگران بخرد، در صف خریداران، جلوتر از همه قرار خواهد گرفت (به ترتیب نزولی) و در حالت فروش، اگر فروشنده‌ای ارزانتر از دیگران بفروشد، نفر اول فروشندگان خواهد شد. (به ترتیب صعودی)
کارگزاران از ساعت 8:30 تا 18 می‌توانند دستورات خرید و فروش خود را در سیستم وارد کنند یا حذف نمایند و یا تغییر دهند. هر دستور خرید یا فروش یک مشخصه زمانی دارد. اگر کارگزار این مشخصه را “روز” وارد کند، دستور فقط برای همان روز اعتبار خواهد داشت و در صورتیکه به صورت “باز” وارد شده باشد، تا زمانیکه کارگزار آن را حذف نکند معتبر خواهد بود.
مثال: در لیست خریداران و فروشندگان سهم خاصی، در حال حاضر مقادیر تعداد و قیمت زیر وجود دارد:
سفارشات خرید سفارشات فروش
تعداد قیمت تعداد قیمت
200 8000 100 8000
250 7700 150 8200
120 7700 100 8250
1000 7000 150 8300
در این حالت معامله انجام میشود و در صفحه معاملات معامله‌ای با 100 سهم و به قیمت هر سهم 8000 ریال ثبت میشود و ترتیب صف به شکل زیر خواهد بود.
سفارشات خرید سفارشات فروش
تعداد قیمت تعداد قیمت
100 8000 150 8200
250 7700 100 8250
120 7700 150 8300
1000 7000
صدور اعلامیه خرید و فروش و گواهینامه موقت سهام
بعد از انجام هر معامله برای مشتریان (چه خرید یا فروش)، توسط سیستم یک سری فعالیت‌های پشتیبانی و نهایی معامله انجام میشود که صدور اعلامیه‌های خرید و فروش و صدور گواهینامه موقت سهام نمونه‌ای از آنها میباشد.
اعلامیه‌های خرید و فروش، اسنادی هستند که اطلاعات مربوط به وضعیت معامله سهام یک مشتری را نشان می‌دهند. این اعلامیه‌ها در حال حاضر برای هر معامله در 3 نسخه تهیه میشوند. یک نسخه برای خریدار سهام، یک نسخه برای فروشنده سهام، یک نسخه برای شرکتی که سهامش معامله شده است.
نمونه‌ای از این اعلامیه‌های خرید و فروش(پیوست3و4) ارائه شده است. همانطور که ملاحظه میشود در هر اعلامیه، اطلاعات زیر وجود دارد:
کد شرکت: برای تسهیل انجام معاملات توسط سیستم کامپیوتری، برای هر شرکت نماد خاصی طراحی شده که متشکل از چند حرف میباشد. اولین حرف این نماد، مشخصه صنعت یا گروهی است که شرکت در قالب آن فعالیت می‌کند. سایر حروف نیز تلخیصی است از نام شرکت و معمولاً به گونه‌ای انتخاب میشود که به خوبی نام شرکت اصلی را تداعی کند. مثلاً نماد “وبشهر” که مختص “شرکت توسعه صنایع بهشهر” است، بر اساس اولین حرف “و” نشان میدهد که شرکت در گروه شرکتهای سرمایه‌گذاری (واسطه مالی) است و سایر حروف بهشهر نیز مخففی است از نام توسعه صنایع بهشهر یا مثلاً “غپارس” نشان میدهد که شرکت در گروه صنایع “غذایی” فعالیت می‌کند و “پارس” آن مبین “روغن نباتی” پارس است.
در صورتیکه به جای سهم، حق تقدم آن معامله شود، در آخر این کد یا نماد، معمولاً حرف “ح” که نشان دهنده حق تقدم آن سهم است درج میشود. مانند “وبشهرح” که معرف حق تقدم توسعه صنایع بهشهر است.
تاریخ انجام معامله: که معمولاً در قسمت بالای سمت چپ اعلامیه درج میشود.
مشخصات شناسنامه‌ای مشتری: در بخش میانی اعلامیه‌ها، اطلاعات شناسنامه‌ای مشتریان (خریدار یا فروشنده) و همچنین کد معاملاتی آنها ثبت میشود.
مشخصات معامله: در نهایت در نیمه زیرین اعلامیه، اطلاعات مالی مربوط به معامله مشتری، از لحاظ تعداد، نرخ معامله هر سهم، کل مبلغ معامله و کل وجوه قابل پرداخت خریدار و یا قابل دریافت فروشنده ثبت میشوند.
هزینه انجام معاملات
هزینه‌ای که مشتریان برای انجام معامله متحمل میشوند برای سفارشات خرید و فروش تا حدودی متفاوت است. در حال حاضر برای سفارشات خرید، مبلغی که خریدار می‌پردازد، عبارت است از 4/0% ارزش خرید بابت کارمزد کارگزار و مبلغ 15/0% ارزش خرید بابت کارمزد گسترش بورس است.
برای سفارشات فروش، علاوه بر دو مورد کارمزد کارگزار و کارمزد گسترش بورس، 5/0% مالیات فروش نیز وجود دارد. حداقل کارمزد کارگزار15000 ریال و حداکثر آن 100 میلیون ریال می باشد.
علاوه بر اعلامیه‌های خرید و فروش توسط سیستم، گواهینامه موقت سهام جدید صادر شده و در اختیار خریداران و یا فروشندگانی که بخشی از سهام خود را فروخته‌اند، قرار می‌گیرد. (در واقع برای فروشندگان گواهینامه جدیدی مساوی باقیمانده سهام این افراد صادر میشود). این گواهینامه که قابلیت نقل و انتقال دارد، چهار روز کاری پس از روز انجام معامله صادر می‌گردد و تا قبل از صدور آن شخص نمی‌تواند سهم خود را به فروش برساند.
در صورتیکه شخص قبلاً سهام خاصی را داشته باشد و تعداد دیگری از همان سهم را بخرد با صدور گواهینامه جدید، گواهینامه قبلی باطل شده و کل موجودی سهام وی در گواهینامه جدید ثبت میشود. در هنگام فروش هم زمانی که شخص قسمتی از سهام خود را به فروش می‌رساند، باقیمانده سهم وی در گواهینامه صادره جدید درج میشود و گواهینامه قبلی اعتبار ندارد. کارگزار موظف است گواهینامه‌های قبلی را (در هنگام خرید و فروش) از سهام‌دار گرفته و باطل نماید.
تسویه حساب با مشتریان
آخرین مرحله از فرایند معامله توسط مشتری، تسویه حساب نامبرده میباشد. تسویه حساب بر حسب اینکه مشتری خریدار باشد یا فروشنده، از نظر دوره زمانی تا حدودی متفاوت است. در حالتیکه مشتری خریدار باشد، تسویه حساب پس از صدور اعلامیه خرید توسط بورس و روشن شدن وضع حساب مشتری در کارگزاری ممکن خواهد بود. اما در صورتیکه مشتری فروشنده باشد، تسویه حساب چهار روز کاری بعد صورت می‌پذیرد. برای مثال اگر سهم در روز شنبه به فروش برسد، روز چهارشنبه کارگزار وجه مشتری را به حساب وی واریز می‌کند.
چگونه دربازار بورس اوراق بهادارسرمایه گذاری کنیم ؟
برای هرفرد تازه واردبه بازاربورس ممکن است این سوال پیش بیاید که برای خریدسهام خوب چه بایدکرد.درادامه سعی می شودابزارهاوعوامل موثردرجهت سرمایه گذاری صحیح نظیرتجزیه وتحلیل صورتهای مالی ,نسبتهای مالی ,عوامل موثربرقیمت سهام ,تجزیه وتحلیل شرکت وصنعت و... رابه اختصار معرفی کرد.
تجزیه و تحلیل صورت‌هاونسبتهای مالی
صورتهای مالی اساسی عبارتند از: ترازنامه ,صورت سودوزیان,صورت سودوزیان انباشته ,صورت گردش وجوه نقدویادداشتهای همراه صورتهای مالی . تجزیه و تحلیل این صورتها باعث میشود که مدیران شرکتها, صاحبان سرمایه، بستانکاران و سرمایه‌گذاران بتوانند از وضع مالی حال و آینده شرکتهای سهامی مورد نظر خود آگاه شوند و درباره آن قضاوت کنند.
1- ترازنامه
ترازنامه(پیوست5) گزارشی است که وضعیت داراییها,بدهیهاوحقوق مالکان یک شرکت را دریک تاریخ معین نشان میدهد.ترازنامه منبع اصلی اطلاعات درباره نقدینگی وانعطاف پذیری مالی شرکت می باشد.نقدینگی به مدت زمانی که انتظارمی رودسپری گرددتایک دارایی به وجه نقدتبدیل گرددویایک بدهی پرداخت گردداطلاق می گردد.هرترازنامه دوبخش مهم دارد: الف ) دارایی ها ب)بدهیهاوحقوق صاحبان سهام .
ثبت ترازنامه به گونه‌ای است که میزان داراییهای یک شرکت همواره برابر با مجموع بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام آن است. این مساله بدان معناست که دوگروه نسبت به داراییهای یک شرکت ادعادارند:
1)بستانکاران 2)صاحبان سهام
معمولاً داراییها در طرف راست ترازنامه و بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام را در طرف چپ آن می‌نویسند.
درترازنامه می توان داراییهارا به دوطبقه داراییهای جاری وداراییهای غیرجاری تقسیم نمود.
داراییهای جاری به آن دسته ازداراییهااطلاق میشود که درمدت یکسال یایک چرخه عملیات _ هرکدام طولانی تراست _ به وجه نقدتبدیل ویامصرف شوند.چرخه عملیات مدت زمان بین تحصیل کالاوتبدیل آن به وجه نقد می باشد.
بعنوان مثال چرخه عملیات در شرکت تولیدی الف برای خط تولیدسیرترشی 7ساله ممکن است 7سال بطول بیانجامدحال آنکه درشرکت تولیدی ب (تولیدکننده تنقلات ) ممکن است چرخه عملیات بیشترازچندروزنباشد.دراینصورت دوره هفت ساله ملاک تمایزداراییهای جاری و غیرجاری درشرکت الف است درحالیکه برای فروشگاه ب ملاک این تمایزدوره یکساله است .زیراچرخه عملیات آن کمتر ازیکسال است .
لازم به ذکر است داراییهای جاری بالاترین قدرت نقدینگی رادریک شرکت دارند.
انواع دارایی جاری :
1-وجوه نقدومعادل نقد:وجوه نقدمتعارف ترین دارایی جاری است .معادل نقدبه اوراق بهادار کوتاه مدتی گفته میشوند که عموما ازابتداسررسیدی حداکثر90روزه داشته وبه سرعت قابل تبدیل به مبلغ مشخصی وجه نقد می باشند.
2-سرمایه گذاریهای کوتاه مدت :سرمایه گذاری دراوراق بدهی (اواق مشارکت ) واوراق سرمایه (سهام )که به قصدکسب سودخریداری میشوند ودرمدت کمترازیکسال قابل تبدیل به وجه نقدمیباشند.
3-مطالبات (دریافتنی های کوتاه مدت ):ادعانسبت به وجوه نقداست که انتظارمی رودظرف یکسال یایک چرخه عملیات _هرکدام طولانی تراست _دریافت شود.
4-موجودی کالا:داراییهایی هستندکه شرکتهای بازرگانی آنهارابرای فروش مجددتحصیل می کنندوشرکتهای تولیدی آنهارابرای فروش به مشتریان درجریان عادی عملیات خودتولیدمی‌کنند.
واحدهای تولیدی سه طبقه موجودی کالادراختیاردارند:
1)موادخام :که شامل کالا یا موادی هستندکه قراراست بخشی ازمحصول ساخته شده راتشکیل دهندول هنوزواردفرایندتولیدنشده اند.
2)کالای درجریان ساخت : کالای نیمه ساخته
3)کالای ساخته شده :کالای آماده فروش به مشتریان
ترازنامه ویادداشتهای همراه صورتهای مالی واحدهای تولیدی بایدشامل سه طبقه اصلی موجودی کالاکه بدان اشاره گردیدباشد.ازآنجاواحدهای بازرگانی فاقدفرایندتولیدمیباشنددراینگونه واحدهاموجودی موادخام وموجودی کالای درجریان ساخت به چشم نمی خورد.
5- پیش پرداخت هزینه ها:این گروه مخارجی هستندکه معمولابه منافعی به شکل خدمات تبدیل خواهندشد.مثل پیش پرداخت اجاره ,بیمه ,مالیات و... . این منافع باوجودیکه دریافت نشده انداماانتظارمی رودظرف یکسال یایک چرخه عملیات هرکدام طولانی تراست ,دریافت شوند.
داراییهای غیرجاری
داراییهای که انتظارنمی رودظرف یکسال یایک چرخه عملیات به وجه نقدتبدیل گشته ویامصرف شوند.دارایی های جاری شامل سرمایه گذاریها,وجوه نگهداری شده برای مصارف خاص ,اموال ماشین آلات تجهیزات وهمچنین داراییهای نامشهودمی باشند.
1-سرمایه گذاری هاووجوه نگهداری شده جهت مصارف خاص:
سرمایه گذاری بلندمدت :سرمایه گذاری دراوراق بهادارسایرشرکتهابه قصدنگهداری آن دربلندمدت
وجوه نگهداری شده جهت مصارف خاص :انباشت وجوه نقدجهت تحقق اهداف بلندمدت خاص نظیرتوسعه تاسیسات ویاتسویه بدهی های بلندمدت
این داراییها وسایرداراییهایی که درقالب سرمایه گذاریها ووجوه اختصاصی طبقه بندی میشوندتمامادارایی غیرجاری غیرعملیاتی محسوب میشوند وازآنهاانتظارمی رودکه جریانهای نقدی آتی برای شرکت ایجادنمایند.
تذکر:دارایی که درجهت استفاده درعملیات عادی ومستمرشرکت مورداستفاده قرارگیرد,دارایی عملیاتی نام دارد.
2-اموال ,ماشین آلات وتجهیزات (داراییهای ثابت )
داراییهای مهمی که دراین طبقه جای می گیرندعبارتنداززمین ,ساختمان ,تجهیزات ,ماشین آلات ,اثاثیه ومنصوبات ,بهسازی اموال استیجاری وبهسازی زمین .لازمه جای گرفتن یک دارایی دراین طبقه این است که شرکت ازاین دارایی درجهت ایجاددرآمدازطریق عملیات عادی ومستمرخوداستفاده نماید.اگرداراییهای فوق بطورفعال درعملیات مورداستفاده قرارنگیربایدآنهارادرگروه سایرداراییهاطبقه بندی کرد.
3-داراییهای نامشهود
نظیرداراییهای ثابت داراییهای نامشهودنیزبرای چندین دوره مالی انتفاع به همراه دارند.تفاوت اصلی بین داراییهای ثابت وداراییهای نامشهوددراین است که داراییهای نامشهودفاقدماهیت فیزیکی میباشند.آنهاازاین جهت ارزشمندهستندکه حقوق وامتیازاتی رابرای مالکان خودبه همراه دارند.حق الامتیازها ,نام وعلایم تجاری ,سرقفلی و... نمونه هایی ازداراییهای نامشهودمی باشند.
4-سایرداراییها
طبقه سایرداراییهاشامل داراییهاییست که منطقادرطبقه دیگری قرارنمی گیرند.مانندهزینه های مرتبط باتاسیس وشروع فعالیت شرکت وهزینه های چاپ وطراحی گواهینامه های سهام ,ارزش دفتری اموال بلااستفاده ونهایتااقلامی که ازاهمیت چندانی برخوردارنیستند.
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 57 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
