تحقیق در مورد نظریة مطلوبیت و رجحان

اختصاصی از فایل هلپ تحقیق در مورد نظریة مطلوبیت و رجحان دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

فرمت فایل:WORD(قابل ویرایش)تعداد36 صحفه

چکیده:

در دنیای واقعی واحدهای بازرگانی تحت شرایط عدم اطمینان فعالیت می کنند. لذا امر پژوهش در رابطه با تقاضای واحد تولیدی از اهمیت اساسی برخوردار است ، بدین منظور در این تحقیق پس از مطالعه مبانی نظری و تئوریک مربوط به تقاضا و اطلاعات اخذ شده در رابطه با واحد اقتصادی مورد مطالعه به مسایل و مشکلات عمده در امر تقاضا پرداخته می شود و در نهایت به استراتژی لازم جهت برنامه ریزی تولید و توسعه محصول و سایر شرایط اشاره می گردد.و به این نتیجه دست پیدا می کنیم که با توجه به مشکلات مشاهده شده در بنگاههای اقتصادی می توان به فقدان چهارچوب علمی و نظری، در واحدهای اقتصادی در اقتصاد ایران اشاره نمود که باعث به هدر رفتن بسیاری از منابع اقتصادی   می گردد.و اینجاست که اقتصاد مدیریت به عنوان شاخه ای از علم اقتصاد مدیریت به تصمیم گیری واحدهای اقتصادی کمک می کند و آن را در جهت گام برداشتن به هدف مخصوص خویش سوق می دهد.

فهرست:

بخش اول نظریة مطلوبیت و رجحان

1- مقدمه                                           6

2- نظریة رجحان مصرف کننده                                                                   7

3- مطلوبیت ورجحان                                      8

4- منحنی بی تفاوتی                                     8

5- نرخ نهایی جانشینی                                                                              8

6- تحلیل منحنی بی تفاوتی رفتار مصرف کننده                                              9

7- ترجیح و بی تفاوتی                                                                               9

بخش دوم نظریة جدید کردار مصرف کننده

1- خط بودجه                                                                                          9

2-منحنی درآمد ـ مصرف                      11

3-منحنی انگل                                           12

4-منحنی قیمت ـ مصرف                                12

5-منحنی تقاضا                                          12

بخش سوم عنوان هایی درباره تقاضای مصرف کننده

1-مقدمه                                            13  

2-اثر جانشینی و اثر درآمدی                               13

3-اثر درآمدی در حالت کالای نرمال و کالای پست               13

4-کشش متقاطع                                       15

5-کاربرد تحلیل منحنی بی تفاوتی: انتخاب بین استراحت و درآمد           15

بخش چهارم  مشخصات تقاضای بازار

1-انتقال از تقاضای انفرادی به تقاضای بازار                    15

2-تعیین کننده های تقاضا                                16

3-تعیین تقاضای بازار                                     17

4-منحنی تقاضا برای یک بنگاه در وضعیت رقابت کامل               17

بخش پنجم       

1-اثر قیمت و قانون تقاضا                               19

2-اثر تغییرات درآمد مصرف کننده                           20

3-تغییر در سلیقه و ترجیح مصرف کننده                      20

4-روش خصوصیات در انتخاب مصرف کننده                     20

5-محدودیت بودجه و مرز کارایی                           21

6-تغییر در قیمت و قانون تقاضا                            22

بخش ششم  تقاضای بازار برای تصمیم گیری

1-مقدمه                                                     22

2-تابع و منحنی تقاضا                                           23

3-متغیر های مستقل در تابع تقاضا                                         23    

بخش هفتم  روابط قیمت ، درآمد کل و درآمد نهایی

بخش هشتم 

1-حساسیت تقاضا نسبت به قیمت ،درآمد نهایی و درآمد کل               26

2-کمانی از پیش از حساسیت تقاضا نسبت به قیمت                   27

3-حساسیت تقاضا نسبت به قیمت                              27

4-حساسیت تقاضا نسبت به درآمد                                  28

5-کاربردهای بازرگانی حساسیت درآمدی تقاضا                      29

بخش نهم  تخمین تابع تقاضا

1-مقدمه                                                 31

2-روش مستقیم و غیر مستقیم تخمین تقاضا                         31

3-مصاحبه ، تحقیق و تجربه                                 32

4-شبیه سازی شرایط بازار                                  33

بخش دهم  مشکلات تقاضای شرکت مربوطه                    33

بخش یازدهم نتیجه گیری                                36

بخش دوازدهم فهرست منابع                              38

مقدمه:

با توجه به اینکه نظریة اقتصادی اصول مهمی را برای عملیات تجاری دربر دارد و کاربرد آن در مسایل بازرگانی از اهمیت خاصی برخوردار است ابتدا مبنای نظری و تئوریک مربوط به تقاضا را از کتب مربوط به این زمینه را مطالعه نموده و ملاحظه کردیم که تابع تقاضا برای یک بنگاه ، تابعی است از متغیر های قیمت ، تبلیغات ، درآمد مصرف کننده ، ترجیحات و سلیقه مصرف و غیره.

و سپس با توجه به مبنای تئوریک نظری و اطلاعات اخذ شده در رابطه با واحد اقتصادی مورد مطالعه به مسایل و مشکلات عمده در امر تقاضا برای بنگاه پرداخته می شود.و سپس استراتژی لازم برای برنامه ریزی تولید ، توسعة محصول جدید، سرمایه گذاری و سایر شرایط که تصمیم گیرنده در بلند مدت دارد ، اشاره می نماییم.

عنوان: تقاضا

بخش اول: نظریة کردار مصرف کننده و تقاضا

1- نظریة مطلوبیت و رجحان

مقدمه: وظیفه ای که در پیش روی هر خانوار قرار دارد ، این است که درآمد پولی محدود خود را طوری صرف نماید که به بالاترین سطح ارضای اقتصادی زندگیش برسد. کوشش آگاهانه ای بمنظور حداکثر کردن رضایت از طریق صرف درآمد پولی محدود مصرف کننده وجود دارد که تعیین کنندة تقاضای شخصی مصرف کننده برای کالاها و خدمات مختلف است.

بمنظور بدست آوردن تابع تقاضا و منحنی های بی تفاوتی فقط احتیاج به فرض های زیر است:

الف) مصرف کننده از وجود بعضی کالاها و خدمات آگاهی دارد

ب ) نسبت به کالاها و خدمات واکنش نشان می دهد، یعنی بطور مثال بعضی کالا ها به سایر کالاها ترجیح می دهد

ج ) دارای مقداری درآمد پولی است تا بتواند این واکنشها را در بازار نشان دهد

نظریة رجحان مصرف کننده

واحد مصرف کننده بمنظور رسیدن به هدف خود (که همان حداکثر کردن رضایت یا مطلوبیت با توجه به سطح درآمدی است)، باید قادر به طبقه بندی سبدهای مختلف کالا باشد.یعنی مصرف کننده باید بتواند سبدهای مختلف کالا را با هم مقایسه و در بین آنها ترجیحات خود را مشخص کند.

مطلوبیت در رجحان

آنچه که از تابع مطلوبیت مورد انتظار است آن است که منعکس کنندة ترتیب مرتبه ای سبد های مختلف کالا بنحوی باشد که مورد نظر مصرف کننده است.آنچه که از تابع مطلوبیت مورد انتظار است این است که اندازه گیری مطلوبیت حاصل از سبدهای کالا را نه عددی بلکه رتبه ای انجام دهد.

منحنی بی تفاوتی

منحنی بی تفاوتی مکان هندسی نقاطی (یا سبدهای کالاهایی) است که مصرف کننده نسبت به آنها بی تفاوت است. هر نقطه روی منحنی بی تفاوتی نظیر هر نقطة دیگری بر روی همان منحنی مطلوبیت کل یکسانی ایجاد می کند.

شکل: منحنی های بی تفاوتی

نرخ نهایی جانشینی

نرخ نهایی جانشینی   Xبه جای Y ، معیاری است برای سنجش تعداد واحدهای از دست رفته Yبمنظور بدست آوردن یک واحد اضافی از X   بطوری که سطح رضایت مصرف کننده ثابت باقی بماند.

تحلیل منحنی بی تفاوتی رفتار مصرف کننده

الف) مدل منحنی بی تفاوتی رفتار مصرف کننده ، یک مدل توضیحی رفتار مصرف کننده نیست.دلیل آنکه مردم خرید می کنند و نسبت به تغییرات متغیرهای اقتصادی عمل و عکس العمل نشان می دهند ارتباط عمیقی با خصوصیات روانی آنها دارد. مدل منحنی بی تفاوتی یک مدل پیش بینی رفتار مصرف کننده است.

تعریف: مطلوبیت یک رضایت مندی روانی ، یا احساس رضایت مندی است که مصرف کننده از مصرف کالا ها و خدمات بدست می آورد.مطلوبیت یک کالا برابر با تغییر در کل مطلوبیت ناشی از تغییر در مصرف یک کالا به اندازة یک واحد می باشد.

ترجیح و بی تفاوتی: نظر به اینکه می شود مصرف کننده در جستجوی حداکثر مطلوبیت باشد ، آنها ترکیب کالاها و خدماتی که مطلوبیت کل بیشتری نسبت به ترکیباتی که مطلوبیت کل کمتری دارند، انتخاب می کنند. آنها بین ترکیباتی که مطلوبیت کل یکسانی دارند بی تفاوتند.

2-نظریة جدید کردار مصرف کننده

الف) خط بودجه:

خط بودجه، مکان هندسی سبدهایی از کالاست که اگر تمامی درآمد پولی صرف شود، می توان خریداری کرد. شیب آن برابر است با نسبت قیمتها با علامت منفی.

شکل: خط بودجه

روابط: الف) افزایش در درآمد پولی ، بدون تغییر در قیمتها ، بوسیلةانتقال موازی خط بودجه (بطرف خارج و سمت راستدر حالت افزایش در درآمد پولی، و بطرف مرکز در حالت کاهش در درآمد پولی) نشان داده می شود.

ب ) تغییر در قیمت X  ،در حالیکه Y  و درآمد پولی ثابت هستند ، بوسیلة چرخاندن خط بودجه بدور عرض از مبداء(به چپ در صورت افزایش قیمت و به راست در صورت کاهش قیمت) نشان داده می شود.

شکلI  :خط بودجه در هنگامی درآمد پولی افزایش می یابد و قیمتها ثابت هســتند.

شکلII  :خطوط بودجه وقتی که قیمت X  افزایش می یابد و قیمت Y و درآمد پولی ثابت باقی می مانند.

شیب خط بودجه برابر با (منفی) نسبت قیمتهاست ، یعنی نسبت قیمت X  به Y  . همچنین ، همانطور که بخاطر دارید ، شیب منحنی بی تفاوتی در هر نقطه ای ، نرخ نهایی جانشینی X  به جای Y  خوانده می شود. از این رو نقطة تعادل مصرف کننده بوسیله این رابطه که نرخ نهایی جانشینی برابر با نسبت قیمتهاست تعریف می شود.

شکل: تعادل مصرف کننده

منحنی درآمد ـ مصرف:

منحنی ـ مصرف ، مکان هندسی نقاطی در فضای کالاست که نشان دهندة سبدهای تعادلی کالا منتج از سطوح مختلف درآمد پولی و قیمتهای پولی ثابت است.

منحنی درآمد ـ مصرف

منحنی انگل:

منحنی انگل تابعی است که مقدار تعادلی خریداری شده از یک کالا را به سطح درآمد پولی ربط می دهد.

منحنی های انگل

منحنی قیمت ـ مصرف:

منحنی قیمت ـ مصرف

منحنی قیمت مصرف، مکان هندسی نقاطی در فضای کالاست که نشان دهنده سبدهای تعادلی کالا منتج از تغییر در نسبت قیمتهاست، در حالیکه درآمد پولی ثابت باقی می ماند.

الف) منحنی تقاضا:

ارتباط دهندة مقادیر تعادلی خریداری شده به قیمت بازار آن کالاست ، در حالیکه درآمد پولی اسمی و قیمت اسمی سایر کالاها ثابت نگه داشته می شوند.

اصل: مقدار تقاضا با قیمت بطور معکوس تغییر می کند. در صورتی که درآمد پولی اسمی و قیمت های اسمی سایر کالاها ثابت باقی بمانند.

3ـ عنوان هایی دربارة تقاضای مصرف کننده

مقدمه: منحنی تقاضای انفرادی مصرف کننده ، بطور عادی دارای شیب رو به پایین به طرف راست است(یعنی، مقدار تقاضا با قیمت بطور معکوس تغییر می کند).

اثرات جانشینی و درآمدی:

تغییر در قیمت اسمی یک کالا دو اثر روی مقدار تقاضا شده دارد ؛ اولاً ، تغییری در قیمت نسبی ایجاد می کند(تغییر در نسبتی که در آن ، مصرف می تواند یک کالا را با کالای دیگر معاوضه کند). این تغییر در قیمت نسبی ، به تنهایی دارای اثر جانشینی است. ثانیاً ، تغییر در قیمت اسمی کالا (در حالیکه درآمد اسمی ثابت است)، باعث تغییر در درآمد حقیقی ، یا در تعداد مجموعة کالاها و خدماتی که مصرف کننده می تواند بخرد، می شود.در هر صورت تغییر در درآمد حقیقی باعث اثر درآمدی در مقدار تقاضاست.

اثر جانشینی در حالت کالای عادی یا کالای ممتاز

در شرایط عادی اگر قیمت کالایی کاهش یابد، مقدار بیشتری از آن کالا خریداری می شود و اگر قیمت آن افزایش یابد، مقدار کمتری از آن کالا خریداری می شود. تمامی تغییرات در مقدار تقاضا از یک وضعیت تعادلی به وضعیت دیگر، به وضعیت کل معروف است.

اثر جانشینی :

اثر جانشینی، تغییر در مقدار تقاضا در نتیجة تغییر در قیمت نسبی ، پس از جبران در درآمد حقیقی مصرف کننده است.اثر جانشینی بتنهایی موجب می شود که مقدار مورد تقاضا همواره به صورت معکوس با قیمت تغییر کند.

اثر درآمدی در حالت کالایی نرمال یا ممتاز

در تعیین اثر جانشینی ، ما محدود به حرکت در طول منحنی اولیة بی تفاوتی هستیم.

اثر درآمدی:در قیمت یک کالا عبارت از تغییر در مقدار مورد تقاضا ، تنها در نتیجة تغییر در درآمد حقیقی است، در حالیکه سایر قیمتها و درآمد پولی ثابت نگه داشته شوند.

کالای نرمال یا ممتاز:

کالای عادی یا ممتاز ، کالایی است که مقدار مورد تقاضا از آن مستقیماً با درآمد حقیقی تغییر می کند.بنابراین برای یک کالای عادی یا ممتاز مقدار تقاضا همواره با قیمت بطور معکوس تغییر می کند.

کالاهای پست :

کالای پست ، کالایی است که مقدار مورد تقاضا با درآمد حقیقی بطور معکوس تغییر می کند.
تناقض گیفن: تناقض گیفن مربوط به کالایی است که مقدار تقاضا برای آن بطور مستقیم با قیمت آن تغییر می کند.

کالا باید کالایی پست باشد تا از این مقوله بشمار آید؛ اما این بدان معنا نیست که تمامی کالاهای پست در شرایط تناقض گیفن هستند. دسته ای از کالاها که تناقض گیفن در مورد آنها صادق است تنها استثناهای هستند که قانون تقاضا در مورد آنها صدق نمی کند.کشش مستقیم قیمتی تقاضا تغییر نسبی در مقدار تقاضای کالای X  در نتیجة تغییر نسبی در قیمت کالای X  است:

کشش متقاطع :

کشش متقاطع قیمتی تقاضا، تغییر نسبی در مقدار تقاضای X  در نتیجة تغییر نسبی در قیمت کالای Y  مربوط به آن است.بر طبق طبقه بندی کشش متقاطع، کالاهای X  و Y  جانشین یا مکمل هستند، بسته به آنکه بسته به آنکه کشش متقاطع قیمتی تقاضا ،مثبت باشد یا منفی .

کاربرد تحلیل منحنی بی تفاوتی:

انتخاب بین استراحت و درآمد:مقدار درآمد دریافت شده توسط مصرف کننده، بسته به مقدار زمان تخصیص یافته به کار است. هر چقدر شخصی بیشتر کار کند، درآمد بیشتری نیز کسب می کند. با این مهمه هرچه شخص بیشتر کار کند، ساعات استراحت وی کمتر است. استراحت برای بیشتر مردم دارای مطلوبیت است؛ بنابراین هر مصرف کننده مواجه با مبادلة بین مصرف کالاها و خدمات و مصرف استراحت است.

مشخصات تقاضای بازار

انتقال از تقاضای انفرادی به تقاضای بازار:

تابع تقاضای فردی برای یک تقاضای مشخص، با سطح معینی از درآمد پولی، بوسیلة فرآیند حداکثر کردت رضایت به دست می آید.

تعیین کننده های تقاضا:

یکی از چهار عامل تعیین کنندة تقاضای فردی، مشخص کننده مقدار تقاضا با فرض معین بودن سطح منحنی تقاضاست، در حالیکه عوامل دیگر، خود سطح تقاضا را تعیین می کنند. اولین و در بیشتر حالتها، مهمترین عامل تعیین کننده، قیمت کالای مورد مطالعه است. بر طبق قانون تقاضا، مقدار تقاضا با قیمت بطور معکوس تغییر می کند. راه دیگر بیان این اصل، آن است که بگوییم منحنی تقاضا شیب منفی دارد؛ یا به بیان دیگر تغییرات قیمت اسمی باعث حرکاتی در طول تابع تقاضای داده شده می شود. جهت این حرکات، بر خلاف جهت تغییرات مقدار تقاضاست.

شکل: عوامل تعیین کننده در انتقال تقاضا

دوباره تأکید می کنیم که تغییرات در قیمت کالا باعث تغییرات در مقدار تقاضا می شود و منحنی تقاضا بدون تغییر می ماند. دومین عامل تعیین کننده که از مهم ترین عوامل شمرده می شود، درآمد پولی است. تقریبأ برای تمام افراد و برای تمام کالاها، هرچه درآمد پولی بیشتر باشد، تقاضا هم بیشتر خواهد بود(یعنی منحنی تقاضا مرتفع تر و بیشتر بطرف راست خواهد بود) وقتی تقاضا افزایش می یابد و قیمت ثابت است، مقدار تقاضا نیز افرایش می یابد. سومین عامل تعیین کننده تقاضا،سلیقه است. سلیقه یا الگوی رجحان بیشتر افراد، در زمانهای مختلف تغییر می کند. افزایش در شدت علاقه شخص برای کالایی طبیعتأ سبب افزایش تقاضای وی برای آن کالا می شود. بالاخره عانل چهارم، قیمت کالاهای مرتبط است که بر سطح تقاضای کالای مورد نظر تاثیر می گذارد. با به کار بردن تابع تقاضا، دو کالا را وقتی جانشین گویند کهافزایش در قیمت یکی، باعث افزایش در مصرف دیگری شود. این چهار عامل(قیمت، درآمد، سلیقه و قیمت کالاهای مرتبط) به اتفاق یکدیگر سطح تقاضا و مقدار تقاضای هر کالا را بوسیله هر فرد مصرف کننده تعیین می کنند.

تعیین تقاضای بازار :

تقاضای بازار برای یک کالای خاص، چیزی بیش از جمع افقی تقاضاهای انفرادی نیست. به زبان دیگر، مقدار تقاضای بازار در هر قیمت، جمع مقادیر تقاضا شده افراد در آن قیمت است.
رابطه: تقاضای بازار، جمع افقی تقاضاهای فردی تمامی مصرف کنندگان در بازار است. بنابراین در هر قیمت، مقدار تقاضای بازار، جمع تمامی مقادیر تقاضا شده افراد در قیمت مشترک است. اگرچه ممکن است تقاضای بعضی افراد برای تعداد کمی از کالاها تابع تناقض گیفن باشد. اما تقاضاهای نرمال سایر افراد معمولاً اثر گیفن را از بین می برد. بنابراین منحنی های تقاضای بازار بطور معمول دارای شیب رو به پایین و به طرف راست خواهند بود.

منحنی تقاضا برای یک بنگاه ، در وضعیت رقابت کامل:

1

 

250

 

فرض کنید که شکل نمایشگر تعادل بازاری است که در آن تعداد زیادی فروشنده با ظرفیتهای تقریباً یکسان وجود دارند. DD  و SS  منحنی های تقاضا و عرضه بازار هستند. تقاطع آنها قیمت تعادل OP  و مقدار تقاضای OQ  را تعیین می کند.حال فرض کنید 25000 فروشنده (مثلاً کشاورز گندم)دارای ظرفیت تقریباً یکسان، در بازار وجود دارند. اگر فردی از این فروشندگان، تولید وفروشش 100% افزایش دهد، کل فروش بازار 250/1 از 1% افزایش خواهد یافت. چنین تغییری هم از نظر مهندسی هم از نظر اقتصادی چنان کوچک است که اثر بسیار ضعیفی روی قیمت دارد. بنابراین هر فروشنده    می تواند با اطمینان فرض کند که تغییرات در مقدار تولید و فروشش اثری به چشم نیامدنی در قیمت بازارخواهد داشت. عمل مشابه بوسیله تعداد زیادی از فروشندگان می تواند قیمت بازار را تحت تأثیر قرار دهد؛ اما عمل یک فروشنده به تنهایی قادر به چنین کاری نیست. بنابراین فروشنده انفرادی می تواند فرض کند که منحنی تقاضایی که در برابرش قرار دارد خط افقی در سطح قیمت تعادلی حاصل از تقاطع عرضه و تقاضا در بازار است.

ب)منحنی تقاضا برای رقیب کامل                           الف) تقاضای بازار

شکل: استخراج تقاضا برای یک بنگاه در وضعیت رقابت کامل

منحنی تقاضا برای تولید کننده در بازار رقابت کامل، نشان می دهد که تولید کننده عقیده دارد تغییرات در حجم تولیدش هیچگونه اثر قابل ملاحظه ای در قیمت بازار نمی گذارد. و اگر تولید کننده واقعاً ، در بازار رقابت کامل باشد ، عقیده اش کاملاً صحیح است. تغییر در نرخ فروشش در هر دوره از زمان، کل درآمدش را تغییر خواهد داد، اما روی قیمت بازار اثری نخواهد داشت.
بنابراین تولید کننده در یک بازار رقابت کامل مجبور به کاهش قیمت خود به منظور توسعه فروشش نیست. وی، در هر دوره از زمان می تواند هر تعداد واحد کالا به قیمت تعادل بازار بفروشد. اگر او قیمت بالاتری از قیمت تعادل بازار مطالبه کند ، هیچ مقدار کالا نمی تواند بفروشد. ارائه کالا به قیمت پایین تری از قیمت تعادل باعث زیان غیر لازم در درآمد وی خواهد شد. بنابراین قیمت درخواستی وی (که مستقل از مقداری است که مایل به فروش و تولید است) همان قیمت بازار خواهد بود. چون قیمت ثابت می ماند ، هر واحد اضافی فروخته شده، درآمد کل را افزایش می دهد؛ بنابراین در این حالت خاص ، قیمت و درآمد نهایی در هر سطحی از فروش مساویند. بنابراین منحنی تقاضا و منحنی درآمد نهایی برای تولید کننده، در بازار رقابت کامل، یکی هستند. بهمین دلیل منحنی شکل را D = MR     نامیده ایم.

وقتی که منحنی تقاضا افقی باشد ، گفته می شود تقاضا کاملاً با کشش است؛ به این معنی که هرچه درصد تغییرات قیمت کوچکتر و کوچکتر می شود،ضریب کشش قیمت بطور نامحدود بزرگتر و بزرگتر می شود.

بخش پنجم

اثر قیمت و قانون تقاضا:

تعریف اثر قیمت بعنوان تغییر در مقدار تقاضای محصول خاصی بخاطر تغییر در قیمت آن محصول با ثابت بودن شرایط تعریف می شود.قانون تقاضا بیان کننده آن است که وقتی قیمت افزایش یافت
مصرف کننده مقدار تقاضای خودش را کم می کند و بالعکس، وقتی قیمت کاهش یابد مصرف کننده بتدریج بیشتر مصرف می کند. این یک قانون عملی است، بدین معنی که معمولاً در عمل دیده می شود قانون تقاضا بوسیله خطی با شیب منفی که منعکس کننده قیمت و واحدهای مقدار تقاضاست
بیان می شود، این خط منحنی تقاضا است.

اثر تغییرات درآمد مصرف کننده:

افزایش در درآمد پولی ،به شرط ثابت بودن شرایط ، منتهی به افزایش تقاضای قابل دسترس مصرف کننده می شود.

تغییر در سلیقه و ترجیح مصرف کننده:

سلیقه و ترجیح زمان به زمان ،خواه بر اساس آخرین مُد و تمایل و یا در نتیجه تبلیغات و مخارج تشویقی واحد بازرگانی، تغییر پیدا می کند. به هر حال ، ایجاد تغییر در سلیقه و ترجیح مصرف کننده اثری بر مقدار تقاضای محصولات خاصی دارد.

روش خصوصیات در انتخاب مصرف کننده:

کلوین لانکاستر، تحلیل خصوصیات برای رفتار مصرف کننده را در سال 1966 ارائه کرد و در سال 1971 بطور عمده آنرا بسط داد، این تئوری جدید تقاضا، در حالیکه از مطلوبیت وتحلیل منحنی بی تفاوتی استفاده می کند،از تئوری سنتی با تاکید بر اینکه مصرف کنندگان، مطلوبیت از خود محصول بدست نمی آورند،بلکه از خصوصیات یا مشخصات موجود در محصولات بدست می آورند،جدا
می شود. اگر این خصوصیات است که مورد توجه مصرف کننده است، تا اینکه خود محصول، بهتر است که تقاضای مصرف کننده را مستقیماً با توجه به خصوصیات پیدا کنیم. بر خلاف روش محصول، که ترجیح مصرف کننده را بین محصولات بعنوان یک عامل مهم در نظر می گیرد، روش خصوصیات در ماورای این ترجیحات برای توضیح خصوصیات این محصول استفاده می شود.

شکل: رسم محصولات در روش خصوصایت

محدودیت بودجه و مرز کارآیی:

شکل: مرز کارآیی در روش خصوصیات

تعریف:مرز کارآیی حد خارجی ترکیبات قابل دسترس دو خصوصیت، با توجه به محدودیت

بودجه می باشد.

حداکثر کردن مطلوبیت از خصوصیات:

همانطوریکه مصرف کنندگان قادر به اظهار نظر ترجیح یا بی تفاوتی بین ترکیبات مختلف محصولات هستند، همانطور قادر می باشند که ترجیح یا بی تفاوتی خود را بین ترکیب خصوصیات بیان کنند. نظر به این که هم نقشه بی تفاوتی و هم مرز کارآیی در فضای خصوصیات می باشند، می توانیم هر دو را باهم برای پیدا کردن ترکیبات خصوصیات که به مصرف کننده اجازه می دهد به بالاترین منحنی بی تفاوتی قابل دسترس برسد، رسم کنیم.

تغییر در قیمت و قانون تقاضا:

با فرض مشخص بودن احساس و درآمد مصرف کننده، تغییر در قیمت محصول باعث انتقال نقطه قابل دسترس و در نتیجه ، مرز کارآیی خواهد شد. اگر قیمت محصول کاهش یابد، مرز بطرف خارج در طول شعاع محصول انتقال می یابد و بالعکس،اگر قیمت افزایش یابد مرز بطرف داخل در طول شعاع محصول انتقال می یابد.

تحلیل

«تقاضای بازار برای تصمیم گیری»

مقدمه:

وقتی بحث رفتار فرد مصرف کننده است، انتظار داریم که عمل و عکس العمل هر فرد مصرف کننده وضعیت را برای رفتار بعدی توسط آن مصرف کننده تغییر بدهد. به عبارتی دیگر مصرف کنندگان به طور دسته جمعی بر قیمتها و دسترسی به کالاها و خدمات می توانند اثر بگذراند علم جمعی آنها طرف تقاضای بازار محصول را تشکیل می دهد و بدین ترتیب آنها در ارتباط با طرز عرضه در بازار برای تعیین سطوح تولید در هر بازار محصولی، مسئول هستند. تقاضای کلی در هر بازار محصول خاصی یا آنچه که معمولا تقاضای بازار نامیده می شود به علت آنکه این تقاضا در بازار محصول وارد می شود و توسط درآمد مصرف کننندگان که انتظار مصرف به جهت حداکثر کردن مطلوبیت دارند پشتیبانی       می شوند، نیروی مهمی در سیستم اقتصادی است. این مخارج مصرفی از دید واحد اقتصادی درآمد از فروش می باشد.

تابع تقاضا و منحنی تقاضا:

تابع تقاضا به ارتباطی که بین مقدار تقاضای محصول خاصی و قیمت آن محصول وجود دارد به شرط آنکه سایر شرایظ و عوامل ثابت باشد مربوط می شود بنابر این منحنی تقاضا زیر مجموعه ای از تابع تقاضا می باشد که در آن تمام شرایط و عوامل به استثنای قیمت ثابت می باشد.

متغیرهای مستقل در تابع تقاضا:

تابع تقاضا رابطه ای است بین مقدار تقاشای محصول X و متغیرهایی که بر تقاضای کل محصول موثرند. مقدار تقاضای X یا Qx را متغیر وابسته در تابع تقاضا می نامند زیرا ارزش آن به ارزش متغیرهای موثر که متغیرهای مستقل نامیده می شوند بستگی دارند.

عوامل X مستقلی که بر Qx موثر هستند:

• قیمت: مقدار تقاضا به شرط آنکه سایر شرایظ ثابت باشند رابطه معکوس با قیمت محصول دارد.
• قیمت محصولات وابسته: قیمت محصولات جانشین در تابع تقاضای X به علت تمایل مصرف کننده برای خرید محصولاتی که جانشین محصول  X با فرض مشخص بودن تغییرات در قیمتهای نسبی این گروه محصولات می باشد، وارد می شود. اگر قیمت یکی از محصولات جانشین افزایش یابد نظر به اینکه مصرف کننده تمایل به تغییر از محصول جانشین به محصول  X پیدا می کند انتظار می رود که تقاضای محصول X افزایش یابد. و در صورت کاهش قیمت محصولات جانشین انتظاری معکوس داریم. به عبارتی دیگر کالاهای مکمل همراه با محصول  X مصرف می شوند. یعنی اگر قیمت کالاهای مکمل افزایش یابد مقدار تقاضای محصول X کاهش می یا بد و بالعکس.

تبلیغات و تلاشهای گسترش (محصول):

با تبلیغات و سایر تلاشهای گسترش توسط فروشندگان کالای X می توان انتظار داشت، به علت آنکه این تلاشها بر سلیقه و الگوی ترجیح مصرف کنندگان اثر می گذارد، بر مقدار تقاضای آن محصول اثر داشته باشد انتظار می رود به دنبال تبلیغات مربوط به محصول X مقدار تقاضای محصول افزایش یابد. در مقابل تبلیغات برکالاهای جانشین اثر منفی بر مقدار تقاضای X را دارد، زیرا برای مصرف کننده انگیزه ایجاد می کند که مصرف محصولات جانشین را جایگزین مصرف  X کند و برعکس تبلیغات بر کالای مکمل اثر مثبتی بر مقدار تقاضای X دارد. زیرا مصرف کنندگان تمایل به خرید محصول X و کالای مکمل به نسبت مشخص پیدا می کنند.

منحنی تقاضا بدست آمده از تابع تقاضا:

منحنی تقاضا یک زیر مجموعه خاص از تابع تقاضاست که در آن شرط ثابت بودن سایر شرایط برای تمام متغیرهای مستقل به استثنای قیمت محصول مورد نظر به کار گرفته می شود.

روابط بین قیمت، درآمد کل و در آمد نهایی

شکل 4-4- ارتباط بین تقاضا، درآمدنهایی و درآمد کل

در شکل 4-4 مقادیر منحنی تقاضا (ترکیب قیمت و مقدار) و درآمد کل و درآمد نهایی به منظور نشان دادن روابطی که میان منحنیها وجود دارد. رسم شده است. این روابط برای هر منحنی تقاضا باشیب منفی صادق است. در ابتدا وقتی قیمت کاهش پیدا می کند، درآمد کل افزایش پیدا می کند و به حداکثر می رسد و آنگاه با کاهش بیشتر قیمت درآمد کل کاهش می یابد. درآمد نهایی همیشه کمتر از قیمت در هر سطح تولید می باشد، کاهش می یابد و در نقطه ای که درآمد کل به حداکثر می رسد درآمدنهایی به صفر میرسد و با کاهش بیشتر قیمت، منفی می شود، زیرا باعث کاهش مطلق در درآمد کل می شود.

روابط بین قیمت، مقدار تقاضا، درآمد کل و درآمد نهایی را می توان در یک عدد تنها که به نام “حساسیت دقیق” نامیده می شود نسبت داد. حساسیت عبارت است از درصد تغییر در متغیر وابسته بعلت یک درصد تغییر در متغیر مستقل.

حساسیت تقاضا نسبت به قیمت (حساسیت قیمتی تقاضا)

تعریف: حساسیت تقاضا نسبت به قیمت بعنوان درصد تغییر در مقدارتقاضا تقسیم بر درصد تغییر در قیمت که باعث تغییر در مقدار تقاضا می شود، تعریف می گردد.

توضیح: از اینرو، حساسیت از 1 تا بی نهایت بالای نقطه وسط و از 1 تا صفر پایین نقطه وسط تغییر پیدا می کند. بطور قراردادی گفته می شود که تقاضا حساس است وقتی که ==  از یک بزرگتر باشد و غیر حساس است وقتی که == کوچکتر از یک (بطور قدر مطلق) باشد، و در نقطه وسط حساسیت یک می باشد.

حساسیت تقاضا نسبت به قیمت ، درآمد نهایی و درآمد کل:

وقتی که درآمد نهایی مثبت است(یعنی وقتی حساسیت تقاضا نسبت به قیمت بزرگتر از یک است) با افزایش مقدار درآمدکل افزایش می یابد و وقتی درآمد نهایی منفی است(یعنی وقتی حساسیت کوچکتر از یک است) با افزایش در مقدار درآمد کل کاهش می یابد.

جدول 3-4- رابطه بین حساسیت تقاضا نسبت به قیمت درآمد کل

مقدار حساسیت

افزایش قیمت

کاهش قیمت

کاهش TR

افزایش TR

ثابت TR

ثابت TR

افزایش TR

کاهش TR

کمانی از پیش از حساسیت تقاضا نسبت

تحقیق کاربرد پذیری نظریة تصمیمگیری شغلی هالند در مدارس، دانشگاهها و بازار کار ایران بررسی موانع و ارائه راهکار 24 ص- ورد

اختصاصی از فایل هلپ تحقیق کاربرد پذیری نظریة تصمیمگیری شغلی هالند در مدارس، دانشگاهها و بازار کار ایران بررسی موانع و ارائه راهکار 24 ص- ورد دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

چکیده:

نظریه تصمیم‌گیری شغلی هالند، نظریة همخوانی شغل و شخصیت است که حدود 50 سال توسط هالند و دیگران بکار رفته و هم‌اکنون نیز در مدارس، دانشگاهها، بازارکار و دیگر محیط‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین سودمندی و اعتبار آن در کشورهای امریکایی، اروپایی، آسیایی، استرالیایی و افریقایی مورد تایید قرار گرفته است.

در این مقاله سعی بر آن است تا از طریق پژوهشهای انجام شده در ایران، سودمندی و کاربردپذیری این نظریه مورد بررسی قرار گیرد. این پژوهشها که از سال 1370 تاکنون در مدارس، دانشگاهها و بازار کار انجام پذیرفته است هریک به نوعی مؤید نظریه و کاربردپذیری آزمون شغلی – شخصیتی هالند می‌باشد که در سالهای اخیر توسط نگارندگان برای مدارس و مشاغل مختلف هنجاریابی شده بود.

در پایان ، موارد مثبت و منفی کاربردپذیری این نظریه و آزمون شغلی – شخصیتی در مدارس،دانشگاهها و بازار کار ایران اشاره می‌شود و به منظور سودمندی نظریه، راهکارهایی متناسب با فرهنگ ایرانی پیشنهاد می‌گردد.

تحقیق در مورد کاربرد پذیری نظریة تصمیم‌گیری شغلی هالند در مدارس، دانشگاهها و بازار کار ایران بررسی موانع و ارائه راهکارها

اختصاصی از فایل هلپ تحقیق در مورد کاربرد پذیری نظریة تصمیم‌گیری شغلی هالند در مدارس، دانشگاهها و بازار کار ایران بررسی موانع و ارائه راهکارها دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

 

فرمت فایل:word



تعداد صفحات:27

چکیده:

نظریه تصمیم‌گیری شغلی هالند، نظریة همخوانی شغل و شخصیت است که حدود 50 سال توسط هالند و دیگران بکار رفته و هم‌اکنون نیز در مدارس، دانشگاهها، بازارکار و دیگر محیط‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین سودمندی و اعتبار آن در کشورهای امریکایی، اروپایی، آسیایی، استرالیایی و افریقایی مورد تایید قرار گرفته است.

در این مقاله سعی بر آن است تا از طریق پژوهشهای انجام شده در ایران، سودمندی و کاربردپذیری این نظریه مورد بررسی قرار گیرد. این پژوهشها که از سال 1370 تاکنون در مدارس، دانشگاهها و بازار کار انجام پذیرفته است هریک به نوعی مؤید نظریه و کاربردپذیری آزمون شغلی – شخصیتی هالند می‌باشد که در سالهای اخیر توسط نگارندگان برای مدارس و مشاغل مختلف هنجاریابی شده بود.

در پایان ، موارد مثبت و منفی کاربردپذیری این نظریه و آزمون شغلی – شخصیتی در مدارس،دانشگاهها و بازار کار ایران اشاره می‌شود و به منظور سودمندی نظریه، راهکارهایی متناسب با فرهنگ ایرانی پیشنهاد می‌گردد.

مقدمه:

تصمیم‌گیری درباره انتخاب شغل و حرفه یکی از مهمترین و سرنوشت‌سازترین موضوعات در زندگی هر فرد به حساب می‌آید. امروزه پیچیدگی و دگرگونی دنیای کار، سرعت فزاینده رشد تکنولوژی، تقاضاهای روزافزون برای ورود به برخی مشاغل و نیاز به کسب دانش و مهارتها با توجه به تفاوتهای فردی، موجب برهم خوردن تعادل آموزش و بازار کار شده و مشکلاتی را در چگونگی هدایت استعدادها، راهنمایی شغلی و تصمیم‌گیری حرفه‌ای بوجود آورده است. از آنجا که یکی از اهداف تعلیم و تربیت در کنار دیگر اهداف، تسهیل رشد حرفه‌ای و هدایت شغلی افراد است، و این هدف بویژه در حیطه آموزش و پرورش و تا حدی آموزش عالی کشور قرار می‌گیرد، لذا، باید کوشش نمود تا این مهم بصورت سیستماتیک به اهداف از پیش تعیین شده خود برسد و راهنمایی تحصیلی – شغلی متناسب با ویژگیهای فردی و نیازهای بازار کار حرکت کند.

هرچند مبحث راهنمایی و هدایت شغلی به شکل علمی آن در ایران موضوع نسبتاً جدیدی است، با این حال، حدود یک قرن است که در دنیا بصورت علمی انجام می‌گیرد. از زمان پارسونز (1908) پدر راهنمایی شغلی که هماهنگی بین ویژگیهای فردی با دنیای مشاغل را مطرح نمود تا به امروز نظریه‌های مختلفی جهت انتخاب و تصمیم‌گیری شغلی ارائه شده است که همگی به صورت مستقیم یا غیرمستقیم به اهمیت رابطه فرد و شغل اشاره دارند. برای مثال ”رو“ و ”هاپاک“ : ارضای نیازهای فردی، ”مک کله لند“: انگیزة پیشرفت، ”هرزبرگ“: عوامل انگیزشی، ”گینزبرگ“: تجربیات و ارزشهای فردی و ”سوپر“: خود پنداره را عامل مهمی در انتخاب شغل افراد می‌دانستند (حسینیان، 1370). از سوی دیگر، در نظریات مربوط به طبقه‌بندی و تیپ‌شناسی شخصیت که معمولاً تعدادی تیپ یا سنخ مشخص می‌شود، از طریق تیپ یا سنخ غالب فرد، می‌توان برخی از رفتارهای آینده وی را پیش‌بینی نمود. قدیمی‌ترین طبقه‌بندی شخصیت مربوط به ”بقراط“ است که افراد را به طبقات چهارگانه دموی ، بلغمی‌، صفراوی و سودایی تقسیم می‌کرد. ”آیزنک“ نیز با نوسازی طبقه‌بندی بقراط سه بعد درونگرایی – برونگرایی،  روان رنجوری و روان پریشی را جهت شناسایی شخصیت افراد ارائه نمود. ”یونگ“ نیز افراد را به دو سنخ درون‌گرا و برون‌گرا تقسیم نمود و ”مایرز-بریگز“ براساس نظریة یونگ شانزده سنخ شخصیتی را جهت انطباق افراد و مشاغل ارائه نمود (حسینیان، 1379).

هالند(2001، 1999،1997 ، 1985 ، 1973 ، 1958) روانشناس و نظریه‌پرداز معاصر شغلی و حرفه‌ای در بررسیهای پنجاه ساله خود نشان داد که شخصیت فرد می‌تواند نقش مهمی در انتخاب شغل و بطور کلی در زندگی حرفه‌ای او داشته باشد. براساس این نظریه، افراد جامعه را می‌توان از نظر شخصیتی در یکی از شش تیپ واقعگرا، جستجوگر، هنری، اجتماعی، متهور و قراردادی طبقه‌بندی کرد. هر تیپ ویژگیهای خاص خود را دارد و محصول تعامل خاصی بین عوامل ژنتیکی و محیطی است. شکل شماره 1 شش ضلعی بالا (سمت راست) ، روابط بین این تیپها را از نظر میزان شباهت و یا عدم شباهت با توجه به نزدیکی و دوری فاصله آنان بر روی شش ضلعی نشان می‌دهد. مثلاً تیپ واقعگرا، از نظر ویژگیهای شخصیتی بیشتر نزدیک به تیپ جستجوگر و تیپ قراردادی است و با تیپ اجتماعی در تضاد است. از طرف دیگر، در این نظریه شش مدل محیطی (اعم از محیط شغلی، محیط تحصیلی و غیره) وجود دارد. این مدلها عبارتند از: محیط واقعگرایانه، محیط جستجوگرانه و ¼ هر محیط تحت تسلط یک تیپ شخصیتی قرار دارد. مثلاً محیط هنری تحت تسلط افراد هنری است. شکل شماره 1 شش ضلعی بالا (سمت چپ)، روابط بین این محیطها را از نظر میزان شباهت و یا عدم شباهت با توجه به نزدیکی و دوری فاصله آنان بر روی شش ضلعی نشان می‌دهد. مثلاً محیط اجتماعی به محیط متهور بیشتر شباهت دارد تا محیط واقعگرایانه.

از آنجا که افراد در محیطی رشد می‌کنند که بتوانند در آن مهارتها و تواناییهای خود را بکار گیرند و نگرشها و ارزشهای خود را نشان دهند، تیپهای هنری به دنبال محیطهای هنری و تیپهای قراردادی به دنبال محیط‌های قراردادی هستند. حال اگر ما الگوی شخصیتی یک فرد و الگوی محیطی او را بدانیم می‌توانیم برخی از نتایج اینگونه جورشدنها را پیش‌بینی کنیم. در واقع براساس این نظریه حالت ایده‌ال از نظر جورشدن تیپ شخصیتی و محیط شغلی یا تحصیلی و غیره زمانی اتفاق می‌افتد که این دو شش ضلعی یعنی شش ضلعی تیپها و شش ضلعی محیطها، منطبق بریکدیگر باشند (شکل شماره 1. پائین). یعنی تیپ واقعگرا در محیط واقعگرایانه، تیپ جستجوگر در محیط جستجوگرانه و به همین ترتیب بقیه تیپهای شخصیتی هم در محیط مناسب خود قرار گیرند. جدول شماره 1، تیپهای شخصیتی و خصوصیات هر تیپ را نشان می‌دهد.

این نظریه تا به امروز در کشورهای امریکایی، اروپایی، آسیایی، استرالیایی و افریقایی جهت راهنمایی و مشاوره شغلی و تحصیلی مورد تایید قرار گرفته است (رییردان‌وبولاک، 2004؛ لامسدن و دیگران، 2002؛ هالندودیگران، 2001 و موچنسکی،1999). در ایران نیز این نظریه در سال 1359  توسط شفیع آبادی معرفی و از سال 1370 تا به امروز توسط نگارندگان و دیگران در  مدارس، دانشگاهها، سازمانها و ادارات مورد بررسی و تایید قرار گرفته است.در زیر ضمن اشاره به پژوهشهای انجام شده در بازار کار، دانشگاهها و مدارس ایران، به موانع و مشکلات نیز اشاره می‌گردد.

تحققی د رمورد کاربرد پذیری نظریة تصمیمگیری شغلی هالند در مدارس، دانشگاهها و بازار کار ایران بررسی موانع و ارائه راهکار

اختصاصی از فایل هلپ تحققی د رمورد کاربرد پذیری نظریة تصمیمگیری شغلی هالند در مدارس، دانشگاهها و بازار کار ایران بررسی موانع و ارائه راهکار دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*

فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

تعداد صفحه27

فهرست مطالب

مقدمه:

برخی از پژوهشهای انجام شده در مورد شاغلین و بازار کارایران:

برخی از پژوهشهای انجام شده در مورد دانشجویان دانشگاههای ایران:

برخی از پژوهشهای انجام شده در مورد دانش‌آموزان مدارس ایران:

چکیده:

نظریه تصمیم‌گیری شغلی هالند، نظریة همخوانی شغل و شخصیت است که حدود 50 سال توسط هالند و دیگران بکار رفته و هم‌اکنون نیز در مدارس، دانشگاهها، بازارکار و دیگر محیط‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین سودمندی و اعتبار آن در کشورهای امریکایی، اروپایی، آسیایی، استرالیایی و افریقایی مورد تایید قرار گرفته است.

در این مقاله سعی بر آن است تا از طریق پژوهشهای انجام شده در ایران، سودمندی و کاربردپذیری این نظریه مورد بررسی قرار گیرد. این پژوهشها که از سال 1370 تاکنون در مدارس، دانشگاهها و بازار کار انجام پذیرفته است هریک به نوعی مؤید نظریه و کاربردپذیری آزمون شغلی – شخصیتی هالند می‌باشد که در سالهای اخیر توسط نگارندگان برای مدارس و مشاغل مختلف هنجاریابی شده بود.

در پایان ، موارد مثبت و منفی کاربردپذیری این نظریه و آزمون شغلی – شخصیتی در مدارس،دانشگاهها و بازار کار ایران اشاره می‌شود و به منظور سودمندی نظریه، راهکارهایی متناسب با فرهنگ ایرانی پیشنهاد می‌گردد.

دانلود مقاله نظریة سیستمها در مدیریت

اختصاصی از فایل هلپ دانلود مقاله نظریة سیستمها در مدیریت دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

نظریه سیستمها به مفهوم عام خود در واقع کاملترین و جدیدترین چارچوب فکری است که بشر امروزی در راه کشف حقایق و تمیز خطا از صواب برای خود ساخته است . این منطق محصول عمر انسان متمدن است که مرحلة تکامل خود را از دوران قبل از میلاد شروع کرده است . اگر چه اصولاً پیشرفت نحوة تفکر : سیر تکاملی داشته است ، ولی به منظور توجیه موضوع از سه مرحلة جهشی به ترتیب زیر می توان سخن به میان آورد :
1ـ مرحلة منطق ارسطویی،
2ـ مرحلة منطق تجربی ،
3ـ مرحلة منطق سیستمی ،
منطق ارسطویی
منطق ارسطو یا طرز فکر ارسطویی خود در واقع سنتز یا ترکیب کاملی از منطق سقراط و افلاطون است . اساس کار سقراط ( اوایل قرن پنجم قبل از میلاد ) مبتنی بر استقرا بود ، یعنی در هر باب با بررسی موارد مختلف و جزئی تدریجاً به کلیات می رسید و پس از استقرا به شیوة قیاس می رفت که برعکس استقرا بررسی قضایا از کل به جزء است . اعتقاد بر این است که روش استدلال مبتنی بر تصورات کلی را سقراط به افلاطون و ارسطو آموخت و به همین علت است که او را مؤسس فلسفة مبتنی بر کلیات عقلی می دانند .
اساس فلسفة افلاطون ( اوایل قرن چهارم قبل از میلاد ) تقریباً در قطب مخالف طرز فکر سقراط است ، به این صورت که به نظر افلاطون محسوسات ظواهرند ، نه حقایق و گذرنده اند و نه باقی و علم (آگاهی ) بر آنها تعلق نمی گیرد ، بلکه علم به دنیای معقولات تعلق می گیرد ، به این معنی که چه مادیات مانند حیوان و جماد ، چه معنویات مانند عدالت ، ظلم و غیره اصل و حقیقتی دارند که به حواس درک نمی شوند و تنها عقل آنها را در می یابد و می توان آن را صورت یا مثال نامید و هر چیزی مثالش حقیقت دارد و آن یکی است ، مطلق و غیر قابل تعییر و فارغ از زمان و مکان و ابدی وکلی . بنابراین پدیده های اطراف ما که به ذهن میرسند پرتو یا انعکاس از مثل ( جمع مثال ) خود می باشند و نسبتشان به حقیقت مانند نسبت سایه است به صاحب سایه .
ارسطو ( 384ـ 323 قبل از میلاد ) با رد عقاید افلاطون کاملترین منطق دورة خود را ارائه داده و معروف است که ضمن رد نظریة افلاطون گفته
است :
« افلاطون را دوست دارم اما به حقیقت بیش از افلاطون علاقه دارم »
ارسطو به عنوان واضع منطق چنین ارائه طریق می نماید که چون زبان و سخن وسیلة بروز فکر و عقل انسان است ، می بایستی چگونگی الفاظ و دلالتهای آنها و ترکیبشان را برای جمله بندی معلوم کنیم تا از ابهام و اشتباه جلوگیری شود . سپستصور و تصدیق ، ذاتی و عرضی ، جزئی و کلی را مشخص نمود و ضمن ارائه معیارهای مفهومی از قبیل قضایای شرطیه و حملیه ، صغری و کبری و نحوة اخذ نتیجه وصورت بستن قیاس ، انواع برهان را تمیز داد و رموز جدل و سفسطه را باز نمود .
اساس منطق ارسطو استدلال قیاسی است ـ قیاس از سه قضیه ترکیب می شود و قضیة سوم نتیجه ای است که از دو قضیه دیگر حاصل می گردد . قضیة اول را کبری و دوم را صغری می نامند و این دو قضیه می بایستی قبلاً ثابت یا ثبت فرض شده باشند . به عنوان مثال انسان می میرد ( قضیة کبری ) ، سقراط انسان است ( قضیة صغری ) ، پس سقراط می میرد ( نتیجه ) یک نوع استدلال قیاسی است .
به طوری که ملاحظه می شود اصول استدلال قیاسی ناشی از یک نوع عمل ذهنی است که حتی ذهن هم عمل مهمی انجام نمی دهد ، زیرا نتیجه در واقع در بطن مقدمه است و به همین علت تا زمانیکه بشر در قالب منطق ارسطو فکر می کرد پیشرفت بسیار کند بود و حتی می توان گفت که رکود فکری برای بیست قرن به بشر مستولی گشت . دورة رکود فکری که قرون وسطی زمان مشخص آن است دارای خصوصیاتی به این شرح بوده است :
1ـ در این دوره کسب علم فقط در انحصا طلاب علوم دینی بود . پدیده های فیزیکی ( عینی ) برمینای عوامل متافیزیکی ( تصوری ) توجیه می شد . به وضوح کسب علم جنبة جزمی یا دگماتیستی داشت ، به این صورت که علم فقط در تایید آن چیزی که قبلاً مورد قبول قرار گشته بود ، مورد استفاده قرار می گرفت .
2ـ دانشمندان دورة قرون وسطی تصور می کردند که دانشمندان قدیم درخت علم را به حد کمال رسانیده اند و دیگر چیزی نیست که به آن اضافه کرد و وظیفة متأخرین فقط یادگیری است و برای هر کس کافی بود که در اثبات نظر خود متوسل به عقیدة یکی از گذشتگان شود و پذیرش فکر قدما به حدی آمیخته با تعصب بود که مخالفان را تکفیر و حتی اعدام می کردند ( کما اینکه در مورد گالیلة ایتالیایی چنین حکمی صادر شد ، زیرا او نظریة حرکت زمین را عرضه کرد و چون این نظر مخالف فکر قدما بود به اعدان محکوم شد ، ولی چون از نظر خود عدول نمود و توبه کرد از مرگ نجات یافت ) .
منطق ارسطویی به خاطر علل و اسبابی که در زیر اشاره می کنیم به تدریج از رونق افتاد :
1ـ اختراع دستگاه چاپ که انتشار کتاب یا وسیلة حمل و انتقال دانش را آسان نمود ،
2ـ در اثر تسلط عثمانیها بر یونان بسیاری از دانشمندان یونانی به همراه کتابهایی قدیمی به ایتالیا و دیگر نقاط اروپا مهاجرت کردند و اروپاییان مستقیماً به منابع دانش دست یافتند ،
3ـ ایجاد اختلافات مذهبی که به تأسیس مذهب پروتستان منتهی گردید و در میان تمام مردم غرب جنبشی فکری آغاز شد ،
4- کشف آمریکا و راه دریای به اسیا که میدان وسیعی برای رابطه اروپاییان با سرزمین های دیگر فراهم کرد .
اگر چه می توان این موارد را ظاهراً موجب تجدید حیات علم و ادب ( رنسانس ) به حساب آورد ولی به هر حال این علل خود معلول پیشنهادی دیگری هستند در هر صورت در اوایل قرن شانزدهم زمینه برای مخالفت با منطق ارسطویی آماده شد و فرنسیس بیکن انگلیسی ( 1560ـ1625) روش علمی خود را بر مشاهده ، تجربه و استقرا بنا نهاد .
رنه دکارت فرانسوی ( 1596ـ1650) نقص منطق بیکن را که بی توجهی به قدرت تفکر بود رفع نمود و با اختراع هندسة تحلیلی و تکمیل جبر و مقابله و رسالات فلسفی متعدد ، قدرت فکر بشر را در بررسی مسائل و پدیده های جهانی به ثبوت رساند .
مباحث مربوط به نحوة تفکر و اساس تشخیص حقیقت و راه صواب از خطا به آخرین مراحل خود رسیده بود و در اینجا بود که ایجاب می کرد فکری قوی راهنمای جتمعة دانشمندان گردد و نقطة عطفی درتاریخ علم به وجود آورد . امانوئل کانت (1724ـ1804) این مهم را انجام داد . کانت در کشف حقیقت موجودات ، حس و تجربه را تنها وسیلة علم پنداشت و درمیزان اعتماد به معلومات به نیروهای سه گانة ذهن اشاره می کند که عبارتند از : حس ، فهم و عقل . با توجه به این سه قوه ، بحث مربوط به صحت و سقم یک پدیده را موضوع نقادی عقل مطلق نظری قرار داد . کانت با ارائه بحث دیگری تحت عنوان نقادی عقل مطلق عملی پدیده های رفتاری را در قالب علم اخلاق توجیه می نماید . مباحث مربوط به فلسفة کانت بسیار پیچیده می باشد و در زمان او کاملترین مباحث فلسفی را شامل می گشت . با ساده کردن بیش از حد این فلسفه ، شاید بتوان گفت که به نظر کانت انسان قدرت درک امور را به طور مطلق ندارد ، بلکه فقط قادر به درک امور به طور نسبی می باشد .
بحث فلسفة کانت را با اشاره به اهمیت آن از زبان مرحوم محمد علی فروغی به اتمام می رسانیم . بر اساس استنتاجات دانشمند مذکور در سدة شانزدهم و هفدهم میلادی در اروپا اندیشمندانی ظاهر شدند که معتقد بودند که در ظرف دو هزار سال اخیر علم و حکمت چندان پیشرفتی نکرده و سیرش تقریباً متوقف مانده است ، از این لحاظ به فکر چاره افتادند و روشهایی تازه برای تحقیق علمی ایجاد کردند و به همین علت در سدة هفدهم و هیجدهم جنبش علمی و فلسفی بسیار گسترده ای در اروپا روی داد . کلیة رشته های علمی از قبیل نجوم ، ریاضیات طبیعیات به کلی زیر ورو گردید و آنقدر توسعه یافت که از قلمرو فلسفه خارج شد و فیلسوفان مجبور شدند آنها را به علمای متخصص واگذارند . فلسفه نیز خود وارد مرحلة جدیدی شد و کانت فیلسوف آلمانی با ارائه نظریة نقادی خود ورق فلسفه را نیز برگردانید .1
پس از کانت نوبت به جورج ویلهم فردریک هگل (1770 ـ1831) می رسد که تا حدود یک ربع قرن پس ز کانت زندگی کرد . مشخصات کلی فلسفة هگل این است که از نظر فهم بین پدیده های جهانی تضاد وجود دارد و حال آنکه عقل به آن جا می رسد که این تضاد ساختگی است زیرا در هستی ، نیستی است و در نیستی ، هستی است و اموری که به تصور درمی آیند همه اعتباری و نسبی هستند و بدون منظور داشتن نیستها تصور آن امور به درستی برای ذهن میسر نخواهد بود ، مانند اینکه روشنی در برابر تاریکی قابل درک است و بینایی وقتی دست می دهد که روشنی با سایه همراه شود . پس هر مفهومی باید با نقیض خود جمع شود تا معنی تامی به دست دهد.
هگل این منطق خود را عمومیت می دهد به این صورت که در برابر هر پدیده یا تزی ( برنهاده ) ضدی وجود دارد که آنتی تز ( برابر نهاده ) نامیده می شود . از جمع این دو ، ترکیب کاملتری به نام سنتز ( هم نهاده ) به وجود می آید و باز این سنتز به صورت تز خودنمایی می کند ودر برابرش آنتی تز دیگری ظاهر می شود و از ترکیب آن دو مجدداً سنتز دیگری ایجاد می گردد و به این ترتیب پدیده ها در سیر تحول و تکامل قرار می گیرند ، این تئوری که جوهر آن حرکت و تکامل است دیلکتیک نامیده می شود . اساس این نظریه را فیخته یکی دیگر از دانشمندان آلمانی که همزمان با هگل بود ارائه داد و هگل آنرا تکمیل نمود و توسط کارل مارکس به خدمت اندیشة سوسیالیسم درآمد و عنوان دیالکتیک ماتریالیسم گرفت . همانطوری که هگل تحولات دیالکتیکی خود را به مرحله ای می رساند که در برابر تز نهایی آنتی تزی ظاهر نمی شود ، مارکس نیز تحولات دیالکتیکی ماتریالیستی جامعه را به مرحلة کمال نهایی که از نظر او کمونیسم است می رساند .
پس از ارائه فلسفة کانت و سپس هگل جهت فکر و کار فلاسفه از ماوراء الطبیعه ( متافیزیک ) به دنیای موجود و قابل مشاهده گرایید ؛ و از این لحاظ دانشمندان معروف مانند اگوست کنت (1798ـ1857) جان استوارت میل (1806ـ1873) و ربرت اسپنسر (1820ـ1903) تجربه و مشاهده را مبنای تفکر علمی قرار دادند .1
در این ضمن ، سر رشتة تکامل اندیشة منطق علم ظاهراً ازدست درمی رود ، ولی درواقع منطق علم به مقتضای هر رشته علمی رو به تکامل نهاد ، کما اینکه منطق ریاضیات با طبیعیات اختلاف دارد و چون علم به رشته های گوناگونی تقسیم شده بود ، از این لحاظ سیر تکاملی تحولات فلسفه یا منطق علم از هماهنگی برخوردار نگردید ولی ناگفته نماند که برخلاف این عدم هماهنگی ظاهری منطق جدید علم به خصوص از اوایل قرن حاضر با قدرت شروع به تبلور کرد .

منطق سیستمی
این منطق جدید علم یا فلسفة دانش یا چارچوب تفکران علمی تحت عناوین مختلف ظاهر گشت . در جامعه شناسی فانکشنالیستها ، اقتصاد کینزو پیروان او، در روانشناسی معرفین نظریة گشتالت و حوزة روانی و در ریاضیات آلبرت اینشتین با قانون نسبیت خود از این منطق جدید استفاده کردند .
منطق جدید در بین دانشمندان مدیریت تحت عنوان نظریة سیستمها شناخته شد . پس از این مقدمه کوشش ما به شناخت این منطق و کاربرد آن در مدیریت سازمان معطوف خواهد شد .
بحث دربارة نظریة سیستمها به ترتیب زیر خواهد بود :
1ـ تعریف سیستم و انواع آن
2ـ اهمیت و هدف از نظریة سیستمها
3ـ مقدمات طرز فکری سیستمی
4ـ مشخصات عمومی سیستمها

تعریف سیستم و انواع آن
به ساده ترین زبان سیستم عبارت از : مجموع واحد یا کل متشکل ازاجزای مربوط به یکدیگر می باشد . این تعریف در مفهوم عام خود شامل هر شئی واحدی که از اجزای مربوط به یکدیگر ساخته شده باشد ، می گردد . مجموعة واحد چیزی است غیر از جمع اجزا . شناسایی این مفهوم در درک نظریة سیستمها اهمیت زیادی دارد ، از این لحاظ با ذکر مثالهای مختلف کوشش می شود تا منظور از بحث روشن شود .
1ـ نیروی لازم برای شکستن دو چوب باهم چیزی است غیر از نیروی لازم برای شکستن آنها به طور جداگانه ، زیرا چوبها با یکدیگر به صورت سیستم واحدی در می آید و نیرویی به مراتب بیشتر از دو نیرویی که جهت شکستن هر دو چوب لازم است مورد نیاز است .
2- کشاورزان مناطق کم آب به خوبی می دانستند که چنانچه آب قنات را در استخر جمع کنند کاربرد آن برای آبیاری به مراتب بیشتر خواهد بود به همین علت یک ، دو یا سه شبانه روز آب چشمه یا قناتی را در استخر مزرعه جمع می کردند ، سپس دریچة زیر آب استخر را برای چند ساعتی باز می کردند ، نتیجه این بود که اگر آب از منبع اصلی مستقیماً برای آبیاری می رفت می توانست حداکثر هزار متر مربع از زمین را آبیاری کند و حتی در بعضی مواقع آب کم حتی به سرزمین مورد نظر برای آبیاری نمی رسید، حال آنکه همان میزان آب یه شکل واحد می تواند یک هکتار ( ده هزار متر مربع) از همان زمین را آبیاری کند .
3ـ مورخین می نویسند: چنانچه هواداران لطفعلی خان زند آخرین دودمان زندیه می توانستند به صورت یک مجموعة واحد ( سیستم ) درآیند ، در آخرین نبرد خود در اطراف کرمان شکست نمی خوردند .
4- قدرت تولیدی صد نفر به طور انفرادی با قدرت تولیدی صدنفر به صورت یک سازمان یا مجموعة واحد که بر اساس تقسیم کار منظم شده است اختلاف فاحش دارد.
در تعریف و تشخیص سیستم نکتة مهم دیگری نهفته است و آن عبارت از ارتباط اجزا با یکدیگر می باشد . نحوة ارتباط بین اجزای سیستم ، شکل ،خاصیت و نتیجة کار سیستم را مشخص می کند . با یک مقدار معین از مواد اولیه برای ساختمان می توان انواع و اقسام ساختمان با اشکال مختلف و قدرت مقاومت گوناگون بنا کرد . با ذکر یک مثال اهمیت ارتباط اجزا تشریح می شود : در حدود هفت قرن قبل سقفی درمسجد جامع اصفهان زده شد که معروف به سقف بی ملاط است ؛ می گویند این سقف بدون استفاده از مواد چسبندة گچ و گل و یا ساروج ساخته شده است و سازندة آن روابط آجرهای سقف را آنچنان با یکدیگر تنظیم کرده است که هنوز پابرجا است و شاید قرون متمادی دیگری نیز پابرجا باشد . در برابر این سیستم ساختمان ، سقفی دیگر ( سقف فرودگاه مهرآباد ) را در نظر گرفت که با محکمترین وسایل و مواد ساخته شده باشد و به جای خاک و گل از سیمان ، آهن و بتون آرمه استفاده به عمل آید ، این سقف ممکن است پس از مدت کوتاهی مثلاً ده سال فرو ریزد ؛ کما اینکه فرودآمد .منظور از بیان این مطلب این است که با اهمیت روابط اجزا توجه شود . در یک نظام اجتماعی نیز وضع به همین ترتیب است . روابط و رفتار اجزای یک نظام اجتماعی با یکدیگر می تواند نظام جامعه ای را چون سقف بی ملاط مستحکم و یا برعکس ، چون سقف فرودگاه متزلزل و ویران سازد ( علت ریزش سقف فرودگاه در بهمن 1353 این بود که روابط اجزا یا از ابتدا کاملاً صحیح نبود ، یا اینکه قبل از سقوط بدون توجه به منطق مجموعة سیستم یکی از ستونهای زیر سقف را برداشتند و روابط اجزا غیر منطقی گردید .)

انواع سیستم
اصولاً سیستمها به دو گروه تقسیم می شوند : سیستم باز1 و سیستم بسته 2 . چنانچه سیستمی با محیط خود ارتباط داشته باشد سیستم باز خوانده می شود ، مانند انسان که از محیط خوراک و هوا دریافت می کند .
اشیا و جمادات نیز می توانند به شکل سیستم باز درآیند . اصولاً می توان گفت که اتقلاب صنعتی اول بر این اساس بود که افراد بشر این توانایی را یافتند که در قالب سیستم باز انرژی یا نیرو را از شکلی به شکل دیگر تبدیل کنند و به جای استفاده از ماشینهای طبیعی ( انسان و حیوانات ) از ماشینهای مصنوعی استفاده کنند .
به طوری که ملاحظه می شود ماشینهای مصنوعی نیز مانند ماشینهای طبیعی به صورت سیستم باز کار می کنند ، مثلاً موتور اتومبیل ، کشتی و هواپیما با استفاده از هوا و مواد نفتی کار می کنند و نیرو تولید می کنند . همان طوری که انسان و حیوان نیز هوا و غذا مصرف می کنند و انرژی تولید می نمایند .
در اواخر جنگ دوم جهانی انقلاب صنعتی به وقوع پیوست . در این مرحله ماشینها به منظور تغییر و تبدیل اطلاعات ساخته شدند ، نه انرژی . دانش سایبرنتیک ( علم ارتباطات و کنترل ) به عنوان رکن اساسی این انقلاب شناخته شده است . این دانش با الگوهای کار اطلاعات در یک سیستم یا از یک سیستم به سیستم دیگر مربوط است . بر اساس این دانش انسان می تواند کنترل ماشینها را به طور خودکار به خود ماشین بسپارد .
دامنة شمول سیستمهای باز به مراتب وسیعتر از انسان و ماشین است ،همچنین شامل کلیة سازمانهایی نیز می شود که انسان و ماشین اجزای آنها را تشکیل می دهند .
کلیة سازمانهای اداری و بازرگانی به صورت سیستم باز کار می کنند ، زیرا هر سازمانی از طریق وارد کردن افراد انسانی ، مواد ، وسایل و اطلاعات و انجام عملیاتی درداخل خود کالا یا خدمتی به محیط خود صادر می کند و این عمل تا زمانی که محیط برای محصول سیستم ارزش قائل است ، ادامه می یابد . به عنوان مثال یک بیمارستان خصوصی یا عمومی را می توان ملاحظه نمود ؛ پزشک ، بیمار ، پرستار ، دارو و وسایل وارد بیمارستان می شوند و پس از عملیات نتیجة کار سیستم به صورت مداوای بیمار که درواقع خدمتی به افراد خارج از سیستم بیمارستان است ، ظاهر می شود . چنانچه روزی مردم برای نحوة کار بیمارستان و مداوای بیماران خود ارزشی قائل نشوند ، سیستم بیمارستان مزبور یکی از مهمترین اقلام وارداتی خود را از دست می دهد و بیمارستان تعطیل و مضمحل می شود و سیستم از کار ، باز می ایستد.
سیستم بسته ان است که با محیط خود هیچگونه ارتباطی ندارد . چنانچه عامل محیطی بتواند خود را داخل نماید ، سیستم بسته از بین می رود . بهترین نمونة سیستم بسته یک ذرة اتم است . چنانچه به طریقی امکان نفوذ به داخل یک ذرة اتم حاصل شود ، هستة اتم متلاشی و تبدیل به انرژی می شود .
به هر حال بحث نظریه سیستها دربارة سیستم باز می باشد و به همین علت هر وقت از کلمة سیستم بحث می شود منظور سیستم باز است .

سیستم اصلی و فرعی
ازآنجا که مفهوم سیستم مخلوق فکر است و طرز فکر سیستمی نوعی فکر کردن است ، از این جهت سیستم اصلی و فرعی نیز ساختة فکر است . به عبارت دیگر وقتی فرد می خواهد پدیده ای را بررسی کند ، پدیدة مزبور سیستم اصلی است و اجزای آن سیستمهای فرعی می باشند . مثلاً چنانچه هدف ، بررسی نظان اداری ایران باشد ، هر یک از سازمانهای اداری اجزای این سیستم خواهند بود . حال چنانچه منظور فقط بررسی وضع یکی از وزارتخانه ها مانند وزارت تعاون و امور روستاها باشد . در این صورت وزارت تعاون و امور روستاها که دروهلة اول جزئی از کلو یا به نعبیر دیگر سیستم فرعی نظام اداری به شمار می آید ، به صورت سیستم اصلی در نظر گرفته شده است و کلیة قسمتهای مختلف و سازمانهای داخلی آن ، اجزا یا سیستمهای فرعی وزارت تعاون و امور روستاها خواهند بود .

محیط سیستم
محیط سیستم عبارت از مجموع عواملی که در خارج از سیستم قرار گرفته اند . تشخیص محیط سیستم در سیستمهای طبیعی کار ساده است ؛ مثلاً پوست بدن حد فاصل بین سیستم بدن و محیط می باشد . تشخیص محیط سیستمی چون اتومبیل نیز کار ساده ای است ، اما تشخیص محیط سیستمسازمانهای اداری و بازرگانی این جنین ساده نیست . چنانکه یک سازمان بازرسی را در نظر بگیریم ، آیا تمام افراد و وسایلی که در داخل ساختمان سازمان بازرسی قررا گرفته اند جزء سیستم و بقیه به صورت محیط سیستم خواهند بود ؟ آیا مأمورانی که جهت بازرسی محلی به شهرستانها عزیمت کرده اند و در داخل ساختمان اصلی نیستند جزء محیط می باشند ؟ آیا قضاتی که به نمایندگی سازمان بازرسی به تحقیق و جمع آوری اطلاعات مشغولند و خارج از سازمان می باشند جزء محیط می باشند ؟ به طور قطع می توان فعالیت آنان را جزء کار سازمان بازرسی محسوب نمود ، بنابراین در بررسی محیط سیستم می بایستی نظری عمیقتر و دقیقتر از توجه به مرزهای ظاهری اعمال شود .
محیط نه تنها شامل آن عواملی است که از حیطة نظارت سیستم خارج هستند ، بلکه عواملی را نیز شامل می شود که در بعضی از فعالیتهای سیستم مؤثر می باشند ؛ به عبارت ساده تر چنانچه عاملی خارج از نظارت سیستم مورد نظر باشد اما با هدفهای سیستم مربوط باشد ، در این صورت آن عامل جزء عوامل محیطی است . نظر مشتری نسبت به مصنوعات یک کارخانه مثال ساده ای در این مورد می تواند باشد .

اهمیت و هدف از نظریة سیستمها
دنیای امروز با امکانات تکنولوژی خود عوامل اجتماعی را طوری به هم در آمیخته است که مشکلات اجتماعی دیگر بر اساس روشهای فکری سنتی قابل حل نخواهد بود . سازمانهای اداری و بازرگانی در یک حالت رقابت و شتاب مسائل و مشکلات گوناگونی را می بایستی حل کنند . مشکلات موجود می بایستی به طور بنیادی بررسی و حل گردند . نظریة سیستمها که دارای قدرت ابتکاری است این توانایی را به فرد می دهد که بهترین راه حلها را بیاید . در اهمیت این نظریه همین بس که اکتشافات اخیر فضایی ، بدون استفاده از شیوه های مولد نظریة سیستمها امکان پذیر نبود . استفاده از مغزهای الکترونیکی و کلیة سیستمهای خودکار بر مبنای نظریة سیستمها استوار است . استفاده از این نظریه به خصوص برای کشورهای در حال پیشرفت و تحول حائز کمال اهمیت است ، زیرا این کشورها نیاز به راه حل های ابتکاری مخصوص به جامعة خود را دارند ،نظری سیستمها مشکلات را بر اساس مجموع عوامل و مقتضیات محیطی بررسی نموده و راه حل ارائه می نماید . در بررسی سیستمی بیتر هدف و کارکرد یک پدیده ملاک قرار می گیرد ، نه ظاهر و ساخت آن . به عنوان نمونه چنانچه بر اساس تفکر سنتی بخواهیم تعریفی از کلاس درس بنماییم می گوییم کلاس عبارت است از محلی که معلم و شاگرد جمع می شوند . تعداد کافی میز و صندلی یا نیمکت و یک تختة سیاه موجود است و تنها وسیلة آموزش است ، با توجه به اینکه آموزش بایستی توسط معلم در کلاس انجام گیرد ، ملاحظه میشود که جهت گسترش آموزش برای جامعه ای چون ایران چه مشکلاتی در بر خواهد داشت . حال بر اساس یک دید وسیعتری که ناشی ازتفکر سیستمی است تعریفی دیگر از کلاس می نماییم . بر اساس این تعریف کلاس عبارت است از وسیله ای که شاگرد می تواند ازمعلم دانش بیاموزد . بر اساس این تعریف آموزش دیگر متکی به میز و نیمکت نیست . معلم از هر وسیله ای می تواند استفاده کند ، در این صورت است که وسایبل ارتباط جمعی به خصوص نقش تلویزیون در آموزش مورد توجه قرار می گیرد .
مثال دیگری شاید اهمیت طرز فکر سیستمی را در حل مشکلات بهتر توجیه کند . یکی از دانشمندان معتقد به نظریة سیستمها داستان جالبی بیان می کند که مؤید اهمیت نظریة سیستمها در مدیریت است . داستان بدین صورت است که دونفر از مدیران یک شرکت بزرگ دوره ای را درتحقیق عملیات 1می گذرانند ، در این دوره با تکنیک برنامه ریزی خطی آشنا می شوند و می آموزند که اگر انها کالاهای مختلفی در چندین کارخانه داشته باشند که باید به انبارها یا بازارهای خرده فروشی توزیع شوند ، با استفاده از این تکنیک علمی می توان هزینة حمل کالاها را به حداقل رسانید . این تکنیک دقیقاً می گوید که باید چه مقدار کالا از یک کارخانة خاص به یک انبار خاص حمل شود ، تا هزینة حمل به حداقل برسد ؛ وقتی این مدیران به شهر خود باز گشتند ، آنچنان تحت تأثیر این رشته مطالعات خود بودند که به یکی از کارمندان ریاضی دان خود مأموریت دادند تامقدمات اجرای این تکنیک را با استفاده از مدل ریاضی و کامپیوتر فراهم کند . پس از مطالعات لازم مدیران با شگفتی دریافتند که تکنیک جدید سالانه فقط رقمی در حدود پنجاه هزار دلار از هزینة حمل و نقل می کاهد ؛ حال آنکه مدیران انتظار صرفه جویی بیشتری را داشتند ، زیرا مجموع هزینه های مربوط به اجرای این تکنیک به خصوص هزینة خدمات ماشینی بیش از مبلغ صرفه جویی در هزینة حمل و نقل می شد.
مدیران مزبور نسبت به نتیجة کار شک نمودند و از آنجا که کامپیوتر اشتباه نمی کند ، اشتباه احتمالی را متوجه ریاضی دان دانستند و برای کشف اشتباه از یک پژوهشگر استفاده نمودند . گروه پژوهشگر پس از بررسی مجدد به همان نتیجه ای رسید که ریاضی دان عضو شرکت رسیده بود . در این ضمن پژوهشگران با دیدی وسیعتر شروع به کاوش کردند و سؤالاتی رادر مورد سیاست تولید درکارخانه و چگونگی حمل کالا و مواد به کارخانه و همچنین اینکه چرا کالای خاصی باید به انبار خاصی حمل شود مطرح کردند . به این ترتیب نظر خود را از سیستم فرعی حمل و نقل به مجموعة سیستم معطوف ساختند ؛ هنگامی که تصویری از تمام سیستمی به دست آورند ، مشاهده کردند که خط مشی موجود در مورد میزان ذخیره کالاهای هر انبار با توجه به کل عملیات غیر منطقی است .
به طور خلاصه نتیجه این شد که وقتی مشکل با توجه به کلیة عوامل مربوط در سیستم بررسی شد ، راه حلی پیدا شد که امکان صرفه جویی را به دهها میلیون دلار رساند . حتی جالبتر اینکه با در نظر گرفتن فعالیت کلی سیستم این نتیجه حاصل شد که هزینة حمل کالا به انبار باید افزایش داده شود .1
نظریة سیستمها از جهت اینکه مشکلات را عمیقاً بررسی می کند و راه حلهای جالب و اساسی ارائه میدهد کاملاً مطلوب و پسندیده است . از جهتی نیز این شیوه تفکر تامطلوب به نظر می رسد ، زیرا در زمسنة اندیشه به کلی باید انتظار مشکلات و مسائل زیادی داشت که معمولاً از محدودة قدرت فکری فردی خارج می شود و به همین علت نیز می باشد که معمولاً پژوهشگران سیستمی به صورت گروه به بررسی مشکلات سازمانهای اداری و بازرگانی می پردازند .
شاید لازم باشد کاربرد این نظریه را باذکر مثالی دیگر توجیه نمود .یکی از مشکلات بسیار پیچیدة شهر تهران ترافیک می باشد ، فرضاً برای حل این مشکل اول روشی ساده اقدام می شود و با این روش اقداماتی از این قبیل انجام می گیرد :
1ـ تبلیغات دربارة رعایت اصول رانندگی و همچنین تذکر به عابران جهت توجه به محل عبور
2ـ یک طرفه کردن بعضی از خیابانها یا اقداماتی از این قبیل
3ـ تشدید مجازات خلاف در رانندگی و عبور از خیابانها توسط عابران
4ـ تعریض بعضی خیابانها که البته این کار ساده نیست و با صرف سالها ومیلیاردها ریال امکان دارد
5ـ ایجاد مترو یا صرف میلیارد ها ریال و سالها وقت
6ـ ازدیاد عوارض اتومبیلهای شخصی
با این اقدامات شاید بتوان پس از سالها چنانچه تعداد اتومبیلها ثابت بماند فقط 30 درصد از ازدحام ترافیک را کاست . حتی ممکن است با خوشبینی بهبود وضع ترافیک را تا پنجاه درصد تخمین زد ، به عبارت دیگر فضا برای تعداد بیشتری اتومبیل به وجود می آید ، ولی باید به این نکته توجه داشت که این فرض ما در خلاء می باشد ، زیرا این امکان به هیچوجه وجود ندارد که تمام شرایط اجتماعی شهری چون تهران را ثابت نگه داشت . به طور قطع به ترتیبی که در امور ترافیک گشایش به وجود می آید اتومبیلها نیز اضافه می شود و نتیجه اینکه پس از سالها صرف وقت و میلیاردها ریال ممکن است همچنان در محل شروع قرار گیریم و گرة کور مشکل ترافیک حل نشود .
حال مشکل را با طرز فکر سیستمی یا مجموعة فکری بررسی می کنیم . با این طرز فکر ، ما سؤالات ساده و ابتدایی مطرح می کنیم . اولین سؤال این است که مردم به چه منظور در تهران جمع شده اند ؟ و برای چه کارهایی در خیابانها اتومبیل می رانند ؟ دریافتن پاسخ به این سؤالات ساده ریشة مشکل ترافیک تا حدودی برملا می شود .
جالب اینکه وقتی ریشه مشکل ترافیک شناخته شود ، به سادگی آشکار می شود که مشکل ترافیک فقط جزئی از مجموعه مشکلاتی است که علل دیگر باعث ایجاد آن شده است ، یعنی مشکلات دیگر عبارتند از آلودگی هوا ، کمبود آب ، بیماریهای مختلف روانی و بدنی ، انواع فساد ، تأمین مسکن و مواد غذایی و بسیاری از مسائل دیگر ، حتی نکتة جالب توجه این است که وقتی ریشة مشکلات بررسی شود ملاحظه می شود که بسیاری از مشکلات که در یکی از اجزای سیستم ظاهر می ود ، در واقع مربوط به جزء مورد بررسی نیست . مثلاً بیشتر علل مشکلات کشاورزی خارج از نظام کشاورزی است یا علل مشکلات اداری خارج ازنظام اداری است .

مقدمات طرز فکر سیستمی
به منظور نیل به آن حالت فکری که انسان توانایی لازم جهت بررسی شئی و تصور آن را به صورت کل بیاید مقدماتی لازم است . ( اگر چه این مقدمات به صورت شرایط لازم می باشد نه کافی ) . تعلیق عقاید شخصی و قبول محدودیت فکری و تصویری مقدمات طرز فکر سیستمی محسوب می شوند .

تعلیق عقاید شخصی
به طور کلی هر فرد در اجتماعی دارای عقاید و ارزشهایی است که این عقاید و ارزشها به عنوان مجرایی بین تصورات مشخص وی و عالم خارج به شمار می رود . مثلاً یک شخص متعصب مذهبی شاید نظر و تصورش نسبت به رادیو ، تلویزیون و سینما با نظر و تصور یک شخص غیر مذهبی یکسان نباشد و به همین ترتیب عقاید شخصی هر فرد در سازمان ، دید و بینایی و بالنتیجه افعال او را تحت تأثیر قرار می دهد 

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  42  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید