کتابچه آموزشی اسپیرومتری
جهت آموزش پزشکان و پرستاران
محتوی : معرفی اسپیرومتری ، اندازه گیری فعالیت های تهویه ای ، تکنیک ها ، نحوه انجام اسپیرومتری ، مسائل و مشکلات گرفتن صحیح اسپیرومتری ، تفسیر آزمون های اسپیرومتری و کنترل عفونت
با فرمت پی دی اف و زبان فارسی
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 23
معرفی محل کار آموزی :
اینجانب کارآموزی خود را در دانشکده پزشکی مشهد یکی از مجموعه دانشکده های علوم پزشکی این شهر سپری کردم.
تاریخچه
اولین پیشنهاد راه اندازی دانشگاه در مشهد در سال 1313 ارایه شده است. در حدود دهه 1320 در محل قبلی ساختمان دانشکده پزشکی(واقع در خیابان دانشگاه روبروی سازمان مرکزی)، مدرسه ای به نام دبستان همت قرار داشت که پس از چندی به آموزشگاه عالی بهداشت تبدیل شد. ابتدا آموزشگاه عالی بهداری در مشهد تاسیس گردید و سپس دانشکده پزشکی مشهد، در دوم آذر ماه سال 1328 توسط مرحوم دکتر زنگنه، وزیر فرهنگ آن زمان رسماً افتتاح شد و با 61 دانشجو، یک نفر دانشیار و هفت معلم حق التدریس و با بودجه اولیه یکصد هزار تومان آغاز به کار کرد. اولین رئیس دانشکده پزشکی مشهد مرحوم دکتر حسین سامی راد بود. پس از دایر شدن دانشکده ادبیات مشهد، به استناد قانون تأسیس دانشگاهها درشهرستانها مبنی بر این که با تشکیل دو دانشکده می توان آن مرکز علمی را دانشگاه نامید، تاسیس دانشگاه مشهد در سال 1335 تحقق پذیرفت. در سال 1365 دانشکده های گروه پزشکی کشور از بدنه وزارت فرهنگ و آموزش عالی جدا شد و توام با وزارت بهداری سابق تحت عنوان « وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی » به کار خود ادامه داد. بدین ترتیب دانشگاه مشهد به دو موسسه مستقل به نامهای « دانشگاه علوم پزشکی مشهد » و « دانشگاه فردوسی مشهد » تقسیم شد.
در حال حاضر:
دانشکده پزشکی مشهد به ریاست آقای دکتر محمد تقی رجبی مشهدی و دارای معاونت های آموزش علوم پایه و تحصیلات تکمیلی، آموزش بالینی، آموزش تخصصی و فوق تخصصی، پژوهشی ، اداری و مالی بوده و دارای 20 گروه آموزشی بالینی و 11 گروه آموزشی پایه و نیز گروه توسعه اموزش و پژوهش می باشد. تعداد اعضای پایه و بالینی این دانشکده 383نفر است که از این میان 43 نفر استاد ،102 نفر دانشیار ، 218 نفر استادیار و 20 نفر مربی هستند.
دانشکده پزشکی مشهد هم اکنون دارای ادارات امور اداری، حسابداری، آموزش، کتابخانه، امور طرحها و پایان نامه، امور فنآوری اطلاعات و آمار بوده و تعداد نیروهای مشغول بکار در این ادارات 100نفر می باشد.
هم اکنون پذیرش دانشجوی دانشکده پزشکی مشهد در رشته پزشکی سالانه 60نفر در ترم مهرماه و 60 نفر در ترم بهمن ماه است و در حال حاضر 1213دانشجوی پزشکی عمومی در مقاطع مختلف علوم پایه و بالینی ، 116 نفر دانشجوی دوره های تحصیلات تکمیلی شامل 81 دانشجوی کارشناسی ارشد و 35 دانشجوی Ph.D رشته های علوم پایه ، 439 دانشجوی رشته های مختلف تخصصی و 29 دانشجوی دوره فوق تخصصی و 3 نفر فلوشیپ در این دانشکده مشغول به تحصیلند.
مشخصات فیزیکی :
دانشکده پزشکی مشهد در مهرماه سال 1386 به مکان جدید خود به آدرس میدان آزادی داخل مجموعه پردیس دانشگاه منتقل گردید.و در تاریخ 20/11/86 توسط وزیر محترم بهداشت درمان و اموزش پزشکی جناب آقای دکتر کامران باقری کنکرانی رسما افتتاح گردید.که مشخصات آن به اختصار در زیر بیان میشود:
مساحت عرصه کل زمین دانشکده پزشکی 54720 مترمربع می باشد که در زیربنایی به مساحت 29424 متر مربع و در 4 طبقه ساخته شده است.
طبقه منهای یک شامل قسمتهایی از گروه علوم تشریحی و اتاق حیوانات است.
طبقه همکف شامل حوزه ریاست، امور اداری، حسابداری، امور فنآوری اطلاعات و آمار، اداره آموزش واحد تخصصی و فوق تخصصی، امور دانشجویی و گروههای آموزشی فیزیک پزشکی، فیزیولوژی، معارف اسلامی و علوم تشریحی و ژنتیک است.
طبقه بعلاوه یک شامل اداره آموزش واحد عمومی و تحصیلات تکمیلی علوم پایه و گروههای اموزشی فارماکوژی و بیموشیمی و تغذیه است.
طبقه بعلاوه دو شامل کتابخانه، به مساحت مجموعا 1400متر مربع و سالن مطالعه به ظرفیت 124 نفر در قسمت برادران و 126 نفر در قسمت خواهران و مرکز کامپیوتر با ظرفیت 46 ایستگاه کاری در دو قسمت برادران و خواهران می باشد.
دانشکده پزشکی دارای 14 کلاس عمومی به ظرفیت مجموعا 950 نفر و دارای دو کلاس تخصصی به ظرفیت 46 نفر و یک کلاس برای آموزشIT به ظرفیت 20 نفر است.
دانشکده همجنین دارای 2 آمفی تاتر به ظرفیت هرکدام 187 نفر و 3 اتاق شورا میباشد.
فعالیتهای انجام شده اینجانب در این دانشکده در بخشهای آمار و فناوری اطلاعات و همچنین مرکز کامپیوتر صورت گرفته است .
طرح تشکیل دفتر امور فن آوری اطلاعات و آمار
دفتر امور فن آوری اطلاعات و آمار دانشکده پزشکی به منظورساماندهی، یکپارچه سازی و بهبود نظام آمار و اطلاعات و سیستم های انفورماتیک و نیز ارتقاء سطح دانش IT در بین اعضاء هیات علمی و پرسنل دانشکده پزشکی مشهد با استعانت از ایزد منان تشکیل می شود تا زیر نظر مستقیم رییس دانشکده به امور زیر بپردازد :آمار و اطلاعات: گردآوری، یکپارچه سازی و بروز نگه داشتن کلیه آمار و اطلاعاتی که دانشکده به نوعی با آن سروکار دارد و در تصمیم گیری ها کمک شایانی به مدیریت دانشکده می نماید.
نرم افزار : کارشناسی و نیازسنجی واحدها بمنظور داشتن یک سیستم نرم افزاری کارا و ایمن برای افزایش سرعت و دقت در انجام کارهای محوله و ایجاد یک سیستم اتوماسیون جامع برای مکانیزه کردن کلیه کارها که هم اکنون یا ناقص انجام می شود
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 31
فصلی جدید در عرصه اطلاع رسانی لیزر پزشکی
با توجه به اقبال روز افزون پزشکان و فیزیوتراپیست های کشور به شیوه جدید درمان با لیزر و نیز روی آوردن این عزیزان به شیوه های جدید جستجوی اطلاعات و ارتباط با همکاران ، سایت لیزردرمانی تصمیم دارد بکمک شما همکاران گرامی تمامی لیزرتراپیست ها و علاقمندان درمان با لیزر را به دور هم گرد آورد تا در جمعی صمیمی و بدور از هر گونه آلایش با هم به تبادل نظر دوستانه بپردازندو در ارتقای این علم بکوشند . دستیابی به این مهم بدون استفاده از ابزار اینترنت محقق نمیشود .
هیچ علمی بدون تحقیق ، مطالعه و تبادل نظر رو به پیشرفت نخواهد بود . در رشته لیزر درمانی نیز بدون مطالعه و آگاهی دقیق نمیتوان اظهار نظر دقیق وعلمی نمود و اظهار نظر غیر علمی نیز فاقد پشتوانه میباشد و قابل قبول نیست . پس بهتر است با برقراری ارتباط با همکاران و اساتید فن به پیشرفت علمی همدیگر کمک کنیم. در همین راستا سایت لیزردرمانی اقدام به ایجاد یک لیست پست الکترونیک مستقل نموده است که شما میتوانید با اضافه نمودن ایمیل شخصی خود به آن،به تبادل نظر علمی بپردازید .
در جهت آشنایی همکاران با وسایل و ابزارهای این رشته، تمامی شرکتهای عرضه کننده لیزر پزشکی میتوانند از یک صفحه وب سایت اختصاصی و رایگان بعلاوه ایمیل اختصاصی در قسمت نمایشگاه سایت لیزر درمانی برخوردار شوند . شرکت ها در صورت تمایل میتوانند از امکانات سایت برای گرفتن سفارش و خرید اینترنتی مشتریان خود از قبیل تهیه پروفورما بصورت آنلاین و تهیه اطلاعات لازم از بازدید کنندگان صفحه اختصاصی شرکت خود بر طبق قانون تجارت الکترونیک استفاده نمایند. انجمن های علمی دست اندر کار لیزر پزشکی ، مؤسسات تحقیقاتی و مراکزدرمانی ، مجلات مرتبط با لیزر در رشته پزشکی ، و مؤلفان و مترجمان و محققان رشته لیزر پزشکی نیز میتوانند در سایت لیزردرمانی دارای یک صفحه اختصاصی شده و در آن به معرفی فعالیتهای خود بپردازند و یا آثار خود را منتشر نمایند.
لیزردرمانی کم توان
طب فیزیکی یکی از قدیمی ترین روشهای درمان در پزشکی است . از نظر تاریخی عواملی مثل هوا ، خورشید و آب در همه جا استفاده می شده است و بتدریج با افزایش آگاهی نسبت به محیط و دنیا این مقوله پیشرفت نمود. علاوه بر طبیعت بتدریج از منابع مصنوعی مثل میدانهای الکتریکی و الکترومغناطیسی ، تشعشعات نوری ، عوامل مکانیکی و حرارت نیز استفاده شد . در دهه 60 نور تشدید یافته توسط نشر برانگیخته تولید شد و در نتیجه لیزر اختراع و این اختراع بلافاصله در پزشکی بکار گرفته شد. در سال 1974 وزارت بهداشت روسیه اولین مجوز استفاده از وسیله لیزردرمانی را صادر نمود و لیزردرمانی کم توان یا LLLT یکی از آخرین پیشرفت های نوردرمانی ( فتوتراپی ) است. در بیست سال اخیر لیزردرمانی در پزشکی بخوبی شناخته و وارد شده است وجای مطمئن وپایداری را در بین اجزای طب فیزیکی برای خود باز نموده است. کاربرد لیزر چنان وسیع است که بعضی اوقات صحبت از جدا سازی محدوده این روش پزشکی بصورت مستقل و بصورت یک تخصص مطرح می شود. اگر چه تا اواسط دهه 80 لیزر هلیوم – نئون (He – Ne ) نور قرمز (632.8 nm ) بصورت گسترده مطالعه و در کارهای بالینی از آن استفاده شد، در طی 15 سال اخیر دیودهای لیزر قرمز ( 630 – 670 nm ) و مادون قرمز ( 830 – 1300 nm ) بصورت گسترده ای بکار رفت که با اندازه کوچک و نگهداری آسان و قدرت کاری طولانی و اقتصادی بودن و کارآیی بالینی بسیار بالا، جای خود را در عالم پزشکی باز نمود . لیزرهای با نور آبی و فوق بنفش نیز بتدریج کاربرد های خاص خود را بخصوص در درمان عفونتها پیدا کردند.تاباندن لیزر کم توان به خون ( LBI ) یکی از روش های مهم لیزردرمانی کم توان می باشد. LBI در درمان چندین بیماری کاربرد دارد . LBI دارای چندین اثر مثبت از قبیل اثرات ضد التهابی ، فعال سازی سیستم ایمنی ، نقش محافظتی در رگها ، بهبود میکرو سیرکولاسیون خون و فرآیند تروفیک بافتی ، و فعال سازی ترمیم و تکثیر می باشد. پس از تاباندن اشعه لیزر مادون قرمز ( IR ) LBI بهتر شدن وضعیت دیواره رگ ، کاهش اندازه پلاکهای آترواسکلروتیک و بهبود میکروسیرکولاسیون خونی دربیماران دارای آترواسکلروز مشاهده شده است. بعضی از محققان مسئله کلیدی و مهم بهترین روش لیزردرمانی ( انرژی ودوز ) را مورد توجه قرارداده اند. در همین دوران بعضی دیگر از دانشمندان روسی ( کارو ، دریل ، کلبانوف ) به عنوان مهمترین عامل ، طول موج نور و ساختمان مولکولی دریافت کننده نور( photo acceptor ) را مورد توجه قرار داده اند. آنها چنین بحث نموده اند که نور لیزر و نورهای غیر همدوس در بعضی طول موجها و تراکم انرژی خاص Power density ) ) دارای آ ثار بیولوژیکی و پزشکی یکسان هستند . ثابت شده است که نور با طیف های مختلف تقریباً دارای همان اثرات بر ارگانیسم نیز می باشد . به عنوان مثال ، در سال 1988 خانم ساموجلوا ( Samojlova ) نتایج تغییرات ایجاد شده بر روی خون توسط لیزر وریدی هلیوم نئون و فوق بنفش را با هم مقایسه نمود . وی چنین گزارش نمود که تغییرات سلولهای خونی پس از اشعه فوق بنفش خیلی نزدیک به تغییرات ایجاد شده توسط لیزر هلیوم نئون قرمز می باشد ولی کاملاً شبیه به هم نیستند. بعضی از محققان دیگر معتقدند که که لیزر هلیوم نئون قرمز ولیزر مادون قرمز اصولاً اثرات یکسانی دارند. کاپوستینا ( Kapustina ) در سال 1977 سه گروه اصلی بیماران را بر اساس پاسخ به LBI مشخص نمود . گروه اول بیمارانی هستند که غشای گلبول قرمزشان دارای تغییرات فوری ( طی 15 دقیقه ) در زیر لیزر می باشند . گروه دوم بیمارانی هستند که کمی دیرتر پاسخ می دهند و گروه سوم آن هایی هستند که اصلاً پاسخی به لیزر نمی دهند. مطالعات بالینی ( in vivo ) ثابت نموده است که گروه اول نتایج درمانی بهتر و سریعتری دارند. بیماران گروه دوم دفعات LBI بیشتری برای رسیدن به نتایج درمانی لازم دارند . برای گروه سوم هیچ اثر درمانی با LBI دیده نمی شود. چندین مطالعه مشخص نموده اند که تابش لیزر در سلولها و ارگانیسم های آسیب دیده موثر می باشد. در حالی که به یک سلول یا ارگانیسم سالم و طبیعی اشعه لیزر تابانیده شود فقط تغییرات بسیار جزئی در آن دیده میشود.تاباندن لیزر کم توان به ارگانیسم دارای چندین اثر بالینی می باشد که شامل موارد زیر است : ضد التهاب ، تحریک ایمنی ، نوروتروفیک ، ضد درد ، حساسیت زدایی ، میکروب کشی ، ضد ادم ، طبیعی کردن رئولوژی و همودینامیک خون .بنا براین کاربرد LLLT بسیار وسیع بوده و تمام شاخه های پزشکی را در بر می گیرد .لیزرهای پزشکی کم توان یا Low Out Put Lasers
انواع معمول لیزرهای درمانی و طول موج آنهاHe Ne Laser (633nm)InGa Al P Laser (633-635 nm)Ga Al As Laser (780-830 nm)Ga As Laser (904 nm) لیزر هلیوم - نئون (He – Ne ) قدیمی ترین نوع لیزر برای استفاده در LLLT بوده که شامل یک تیوب لیزر بزرگ شیشه ای حاوی مخلوطی از گاز با فشار پایین است که به منبع ولتاژ بالا متصل می باشد و نور مرئی با طول موج 633 nm از خود ساطع میکند. این نوع لیزر عموماً نور پیوسته دارد ولی می تواند با وسایلی به حالت پالسی نیز تابش نماید که در این صورت نصف قدرت آن از بین می رود. ( اگرduty cycle آن 50% باشد ). خروجی طبیعی آن 1 – 10 mw بطور مستقیم و یااز طریق فیبر نوری به موضع درمان میرسد. لیزرهای هلیوم – نئون بخاطر تیوب شیشه ای آن معمولاً شکننده و بزرگ می باشند. تیوب های لیزری نیز وجود دارند که به خوبی با مواد خاصی محافظت شده اند ولی اندازه آن هنوز هم مشکل ساز است.در وسایل درمانی نور لیزر هلیوم – نئون باید با فیبر نوری هدایت شود. اتلاف نور در این وسایل هدایتی هم 20 تا 50 % بسته به نوع آن می باشد. هدایت کننده های با کیفیت خوب وجود دارند ولی قیمتی نسبتاً گران دارند. پس همانطور که می بینیم لیزرهای هلیوم-نئون دارای معایبی هستند.عمق نفوذ مفید لیزر هلیم – نئون بین 8-6 میلی متر در توان 3.5 میلی وات و 10- 8 میلی متر در توان 7 میلی وات (در حالتی که پروب را به پوست بچسبانیم) می باشد. لیزر ایندیوم – گالیم - آلومینیوم – فسفاید (In Ga Al P ) اینها لیزرهای نیمه هادی هستند که کریستال آنها دارای گالیوم، ایندیوم و فسفر می باشند و نزدیک به لیزرهای Ga Al As هستند و طول موج 630 – 685nm از خود ساطع می کنند. نوع کوچک آن (معمولاً 1 میلی وات ) لیزر In Ga Al P ( یا به عبارت دیگر Ga Al In P ) که با طول موج 650 – 670 nm کار می کنند و اغلب در نشانگر های سخنرانان برای نشاندادن چیزی روی پرده استفاده میشود. با توسعه این نوع لیزر کم کم لیزرهای هلیوم نئون با این نوع لیزرها جایگزین می شوند چون سبکتر ، ارزانتر و کوچکتر وراحت تر هستند ونگهداری آنها هم آسانتر است و دارای یک تیوب گازی حساس هم نیستند. فقط باید بخاطر داشت که نور دیودهای لیزر دارای همدوسی کمتری نسبت به لیزرهای گازی است و از نظر فیزیکی ممکن است آثار بیولوژیکی آنها متفاوت با آنچه انتظار
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 19
سرگذشت دانش پزشکی تا رنسانس
پیش از پیدایش تاریخ
تاریخ‌شناسان بر این باورند که انسانهای کنونی فرزندان نیاکانی هستند که روزگارانی در دشتهای پهناور و شکاف کوههای بلند به سر می‌بردند.
دگرگونی زندگی، که آدمیان به جای بهره‌گیری از توان جسمی خود، از نیروی خرد خویش یاری بگیرند، و از میان دشتها و درون شکاف کوهها به شهرهای پرشکوه بیایند، هزاران سال طول کشیده‌است.
آدمی در روزگاران قدیم بر روی زمینهای سرد و خیس (مرطوب) می‌زیست و با حیوانات خطرناکی که در اطرافش بودند، دست و پنجه نرم می‌کرد. در آن روزگاران، مردم حیوانات را شکار می‌کردند تا گوشتشان را بخورند. استخوانهای همان حیوانات وسیلة شکار و پوست آنها لباس انسانها بود. انسانها در گروههای بسیار کوچک زندگی می‌کردند و مانند فرزندان امروزی خود سخن گفتن نمی‌دانستند و با صداهای مبهم فریاد مانند، چیزهایی را به یکدیگر می‌گفتند، و بیشتر با اشارة دست چیزهای ساده را بیان می‌کردند.
نیاکان ما که در روزگاران پیش از تاریخ زندگی می‌کردند، به سه چیز بسیار مهم، پی برده بودند. یکی اینکه استخوانهای درشت و نوک تیز، ابزار مفیدی است که می‌تواند سلاح نبرد نیز قرار گیرد. سپس دریافتند که می‌توان دسته‌ای نیز برای آن ابزار یا سلاح فراهم کرده تا بهتر به کار گرفته شود. کشف آتش گام بعدی آنان بود. بوسیله آتش، آدم توانست خوراک خود را پخته، بخورد. آتش وسیله‌ای تازه بود که می‌توانست از هجوم حیوانات درنده نیز جلوگیری کند.
پزشکی غریزی
انسانهای نخستین همواره در تیررس خطر مرگهای فوری و دردناک ناشی از بیماری و خطر مرگ فوری و هراس‌انگیز یورش حیوانات وحشی از هر طرف بودند. در چنان شرایط سخت و ترس‌آور، زندگی آرام، آسان به دست نمی‌آمد. به این ترتیب عمر کمتر از سی‌سال بود. دانش پزشکی آن زمان از روی غریزة حیوانی بود؛ و هرگاه زخمی بر بردن وارد می‌شد و یا جوش و عفونتی در بدن کسی پدید می‌آمد، با مکیدن زخم، زودتر بهبود بدست می‌آید.
همانگونه که دانسته بودند پس از یک پرخوری، مالیدن دستها (ماساژ) بر شکم، موجب آرامش دل درد می‌گردد.
ابزارهایی که برای جنگ فراهم کرده بودند نیز، برای پاره کردن دمل‌های دستها و پاها و پشت و سایر جاهای بدن به کار رفت و سوزاندن محل زخم نیز نوعی مداوای دیگر شده بود که جلوگیری از گسترش زخم می‌کرد و کسی که از سوزاندن زخم جان سالم به در می‌برد، بهبود می‌یافت.
هرچه گروههای کوچک بزرگتر می‌شدند، بیماریهای گوناگون گسترش بیشتری پیدا می‌کرد و میکروبها و ویروسهای بیماریها زیادتر می‌شدند و گروههای بیشتری را آلوده کرده و می کشتند. همانگونه که اینک در مناطق غیربهداشتی جهان، بیماریهای گوناگون رواج دارند. این گونه
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 23
زمین شناسی پزشکی
چکیده
زمین شناسی پزشکی به بررسی تاثیر فاکتورهای زمین شناسی بر سلامتی و پراکندگی بیماریها می پردازد. به این ترتیب در این گزارش مهمترین بیماریی های که از سراسر دنیا گزارش شده اند و منشا آنها فاکتورهای زمین شناسی است معرفی شده است. بیماری های فلورزیس ، گواتر، کرتینیسم، بلک فوت، کشان، کاشین بک، سرطان ریه، آسیب دیدگی های سیستم عصبی و ناهنجاری در حیوانات با آلودگی ناشی از عناصر در ارتباط بوده اند که به تفصیل مورد مطالعه قرار گرفته است. مطالعه بیماری ها امکان ارائه راه حل های مناسب برای پیشگیری یا درمان آنها را فراهم می کند. بر این اساس پس از بررسی ارتباط بیماری ها و عناصر، روش های نوینی که برای تعیین پراکندگی عناصر در برخی کشورها بکار می رود معرفی شده است.
تلاش های علمی هماهنگ بین علوم زمین، زندگی و بهداشت می تواند به عنوان یکی از بهترین روش های ارتقاء سلامت جوامع در حال و آینده باشد. نمونه های جهانی مستندی از تاثیرات آرسنیک، زغال سنگ ، آب های اسیدی، گرد و خاک بر سلامتی یافت شده است. این نمونه ها چگونگی ارتباط مخاطرات ژئوشیمیایی و فرایندهای طبیعی را توضیح می دهند و به این نکته می پردازند که ممکن است تغییرات صورت گرفته به دست انسان به جای چاره سازی، منجر به بیماری شود.
راه حل های موثر برای مبارزه با مخاطرات زیست محیطی و جلوگیری از تکرار چنین اشتباهاتی هنگامی ایجاد می شود که بسیاری از افراد صاحب نظر هنگام تصمیم گیری های مهم ، روابط متقابل انسان با محیط و ضرورت فعالیت های جهانی و جامع علوم زمین و بهداشت را کاملا درک کنند.
به علت اهمیت تاثیر فاکتورهای زمین شناسی و پراکندگی جغرافیایی بر بیماری ها و سلامت در سال 1996 کنگره زیست محیطی تصمیم گرفت که گروه کاری بین المللی را در ارتباط با زمین شناسی پزشکی به وجود آورد با این هدف که اهمیت این موضوع را میان دانشمندان، متخصصصین امور پزشکی و عموم مردم ارتقا دهد.
1-1- معرفی
محیط زیست را می توان به عنوان خاستگاه اثرات متقابل زمین شناسی و زیست شناسی در نظر گرفت. مشکلات، چالش ها و مسائل زیست محیطی در حال گسترش هستند. عناصر اصلی و غیر اصلی سنگ بستر یا خاک ممکن است تحت شرایط خاصی به تهدیدی مستقیم برای سلامتی انسان ها یا حیوانات تبدیل شوند و دلیل اساسی ناهنجاری ارگانیسم ها و مسمومیت ها باشند.
از زمان ظهور علم پزشکی معلوم شده است که بعضی از بیماری های خاص انسان مربوط به نواحی جغرافیایی مشخصی است. بقراط حدود 2400 سال پیش نمونه هایی را در این خصوص مطرح کرده بود. مطالعات درباره بیماری های خاص حیوانات نیز از سالها پیش صورت گرفته است. حتی در متن های پزشکی چینی قرن سوم قبل از میلاد چنین روابطی یافت می شود اگرچه بیشتر مشاهدات مکتوب نشده و از دست رفته اند. همراه با پیشرفت علم بسیاری از روابط ناشناخته میان زمین شناسی و سلامتی کشف شد و باعث به وجود آمدن رشته علمی جدیدی به نام زمین شناسی پزشکی (Medical Geology) گردید.
زمین شناسی پزشکی به عنوان علمی شناخته می شود که به بررسی ارتباط بین فاکتورهای زمین شناسی و سلامتی، و شناخت تأثیر عوامل زیست محیطی بر پراکندگی بیماری ها می پردازد.
بنابراین زمین شناسی پزشکی موضوعی گسترده و پیچیده است که برای شناخت، کاهش یا حل مشکلات موجود نیاز به ارتباط با رشته های مختلف علمی(interdisciplinary science) دارد.
1-2- چرا زمین شناسی برای سلامتی مهم است؟
فلزات و غیرفلزاتی که به طور طبیعی ایجاد شده اند اگر به مقادیر زیاد و غیرعادی وارد بدن شوند برای سلامتی زیان آورند. فلزات همیشه وجود داشته اند و برای همیشه هم وجود خواهند داشت، گریزی از این حقیقت نیست که فلزات بر انسانها و جانواران تأثیر می گذارند. برخی از فلزات برای سلامتی ما سودمند و بعضی دیگر مضرند. فعالیت های انسانی از هر نوع باعث می شود که فلزات از ساختگاه هایی که در آنها نسبتا بی ضررند به مکانهایی که در آنجا برای انسانها و جانوران زیان آورند، منتقل شوند. این مشکل در مکان هایی که بارش های اسیدی و اسید سازی زیاد است، تشدید می شود. باران های اسیدی و اسیدسازی این فرآیند را تسریع می کنند و فلزات سنگینی به وجود می آورند (مانند جیوه) که به راحتی در دسترس اند و در چرخه غذایی جذب می شوند. همچنین اسید سازی باعث می شود که برخی از عناصر کم مقدار مانند سلنیم در موجودات زنده یافت نشوند.
وجود عناصر سمی در خاک و سنگ، چه بر اثر واکنش های ژئوشیمیایی طبیعی چه بر اثر فعالیت های انسانی، معمولا به طور غیرمستقیم بر سلامتی انسان اثر می گذارد؛ در واقع این عناصر از طریق غذا یا نوشیدنی وارد بدن می شوند. اگرچه بسیاری از اماکن تنها غذاهای محلی تولید می کنند ولی مصرف غذا در جوامع صنعتی مدرن متنوع تر است و شامل غذاهایی است که در مناطق جغرافیایی مختلف تولید می شود. آب آشامیدنی معمولا به طور محلی تأمین شده و به ژئوشیمی محلی وابسته است. نمونه هایی از مشکلاتی که به دلیل وجود ترکیبات غیرآلی در آب آشامیدنی ایجاد شده است عبارتند از : فلوراید در آفریقا و هند؛ آرسنیک در نقاط خاصی از آرژانتین، شیلی و تایوان؛ سلنیم در مناطق سلنیم دار ایالات متحده، ونزوئلا و چین؛ و نیترات در مناطق کشاورزی با مصرف بالای کود شیمیایی.
فلزات سنگین تنها عناصر مورد توجه زمین شناسی پزشکی نیستند. از بیماریهای جهانی و شناخته شده مربوط به زمین شناسی پزشکی می توان به گواتر (کمبود ید) و بیماریهای مربوط به فزونی یا کمبود عناصری خاص مانند فلورین یا سلنیم اشاره کرد. رابطه بیماریهای قلبی-عروقی با سختی آب نیز یکی دیگر از موضوعات زمین شناسی پزشکی است.
انواع بسیاری از سنگ ها اورانیوم بالایی دارند. این سنگ ها شامل شیل های زاجی، گرانیت های خاص و پگماتیت ها هستند. تنفس یا بلع مقادیر غیرعادی رادون- گاز رادیواکتیو که از منابع طبیعی رادیواکتیو در چنین سنگ هایی ایجاد می شود-در