مشخصات این فایل
عنوان: کارخانه شیر و لبنیات
فرمت فایل :word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات : 72
این گزارش کارآموزی درمورد کارخانه شیر و لبنیات می باشد.
بخشی از تیترها به همراه مختصری از توضیحات هر تیتر از گزارش کارآموزی کارخانه شیر و لبنیات
تعریف شیر:
شیر محصولی است که از دوشیدن کامل و مداوم استاندارد است باید کاملا بهداشتی جمع آوری شده و سالم عاری از کلستروم یا آنموز یا ماک و فاقد اسید لاستیک است.
1) کلیاتی در مورد صنایع لبنی:
2) فیزیولوژی تولید شیر:
آناتومی و تشریح پستان گاو: در گاو پستان بوسیله بندهای بسیار محکمی به نام لیگاست که بهترین آنها بند نگهدارنده میانی پستان است نگهداری می شود. این بندها از یک طرف به استخوان لگن (Pelvic) متصل است و از طرف دیگر به بافت میانی هریک از دو نیمه شان تکیه می کند و برای استحکام بیشتر به یکدیگر متصل شده اند بند نگه دارنده جانبی از یک طرف به بند میانی و از طرف دیگر به حفره داخلی محکم شده و به صورت یک قلاب نگه دارنده دیواره خارجی پستان را تشکیل می دهد. تضعیف این بندها منجر به افتادگی یا بد فورم شدن پستان می شود.
به طور کلی پستان از 4 بخش مجزا تشکیل شده است (quarter) سیستم خون رسانی و اعصاب نیمه راست و نیمه چپ پستان کاملا از یکدیگر جدا و مستقل است. بخش جلویی و پشتی هر نیمه از پستان دارای یک سیستم خون رسانی مشترک است که توسط یک پرده بسیار ظریف از .....(ادامه دارد)
بهداشت شستشوی وسایل و دستگاههای مربوطه:
در یک کارخانه شیر، نظافت کامل و ضدعفونی تجهیزات یکی از مراحل مهم و اساسی در عملیات تولید می باشد. شرایط نامناسب بهداشتی می تواند عواقب بسیار خطرناکی را بدنبال داشته باشد. زیرا شیر یک ماده غذایی کامل بوده و باکتری های می توانند بسرعت در آن افزایش یابند.
m.o ها در تماس شیر با سطوح کثیف مخازن، لوله ها و تجهیزات تولید، و یا در نتیجه تماس با دست و لباس کارگرانی که بهداشت را رعایت نمی کنند وارد این ماده غذایی می گردند. پدیده آلودگی وسایل موجب هدر رفتن حجم بسیار زیادی از محصول می شود.
مراحل تمیز کردن و بهداشتی نمودن وسایل و تجهیزات بشرح زیر می باشد:
1- شستشو با آب گرم بمنظور پاک کردن وسایل از بقایای شیر.
2- تمیز کردن واقعی توسط مواد پاک کننده قلیایی و اسیدی، سپس آبکشی و شیستشو با آب.
3- بهداشتی کردن و ضدعفونی نمودن وسایل، دستگاهها توسط حرارت یا عوامل شیمیایی.
مواد تمیز کننده (Detergents) مناسب و موثر باید دارای ویژگی های خاص فیزیکی و شیمیایی باشد که در صنایع شیر، این خصوصیات شامل قابلیت خارج ساختن مواد آلی از سطوح تجهیزات و ظروف، اثر مرطوب کنندگی، قدرت حل کردن نمک های کلسیم رسوب شده بر سطوح، اثر باکتری کشی بالا، ایجاد کف کم و عدم خورندگی فلزات، از نظر استفاده، مجاز و بدون ضرر باشد. .....(ادامه دارد)
ماست (Yoghurt) :
در بین تمام فرآورده های تخمیری شیر، ماست شناخته شده تر از سایر فرآورده ها بوده و مقبولیت بیشتری در دنیا دارد. در خصوص منشاء تولید ماست، تا کنون گزارش مستند بدست نیامده است، اما اعتقاد به اثرات مفید ماست در سلامتی انسان، از زمانهای گذشته در چندین جامعه متمدن وجود داشته است. براساس اعتقادات ایرانیان، دلیل طولانی تر بودن عمر حضرت ابراهیم (ع) به مصرف ماست نسبت داده می شود. علاوه بر این، چنین گزارش شده است که فرانسیس اول، امپراتور فرانسه نیز بیماری ضعف و سستی خود را با مصرف ماست حاصل از شیر بز معالجه کرده است.
همچنین سالهاست که نقش ماست در سلامتی انسان در قالب داستان های نقل شده راجع به افزایش طول عمر مردم اروپای شرقی بازگو می شود. بطوری که این اقوام معتقدند، افزایش طول عمر بدلیل مصرف ماست می باشد. باحتمال زیاد، منشاء تولید ماست، خاور میانه است و تحول در این محصول تخمیری طی قرن ها ا می توان مرهون مردم و عشایر ساکن در این نقطه از جهان دانست.
قوام، طعم و مزه ماست از یک منطقه به منطقه دیگر متفاوت است. در محلی حالت سفت با ویسکوزیته بالا و در جای دیگر قوام ژله ای و نرم آنرا می پسندند. ماست بصورت منجمد و به عنوان دسر و یا به حالت آبکی به فرم نوشابه در بازارهای دنیا عرضه می گردد. ماست در کشورهای مختلف، نامگذاری متعددی شده است. با وجود اینکه ماست دارای خصوصیات مطلوب متعددی است، ولی در صورت نگهداری آن در درجه حرارت اتاق، بفاصله چند روز در معرض فساد قرار می گیرد. .....(ادامه دارد)
خواص شیمیایی شیر:
به طور مطلوبی شیر و بر حسب درصد دارای ترکیبات زیر است.
در خصوص rit ها سلامتی گاو شیرده یکی از عوامل موثر بر میزان rit های شیر است. و رحم پستان گاو یا زخم پستان باعث کاهش rit های C و A می شود. نژاد گاو در دوره شیردهی از عوامل دیگری هستند که به خصوص در میزان ویتامین های A و D ، B carotene ، E موثر است. کاهش rit های محلول در آب حساس به حرارت در پاستوریزاسیون و استرلیزاسیون شیر بسیار بالاست چرون پروس حرارتی استفاده می کنیم.
با استفاده از m.o های مفید در دستگاه گوارش دام باعث سنتز یا ساخت rit B1 شده و موجب افزایش rit B در شیر می شود. همچنین افزایش میزان rit C در شیر گاو بستگی به فعالیت متابولیسمی تغذیه دام دارد. علوفه تازه و سیکاژ (خوراک دام تخمیر شده) و پودر ماهی سرشار از B Carotene است. چنانچه دام از این مواد تغذیه کند باعث افزایش rit های محلول در چربی مانند: E و D و A به خصوص A در صورتیکه در مراتع تغذیه شود ویتامین D موجود در جیره غذایی با هیدروکاسیرول بر اثر تابش نور افزایش پیدا کرده و تبدیل به ویتامین D شیر می شود. .....(ادامه دارد)
2ـ استفاده از پیکومتر Pyknometer
پیکنومتر یک بالن کوچک است که جهت توزین مایعات در حجم معین بکار می رود. و به این ترتیب می توان حجم معین از مایع مورد نظر و‌آب را در حرارت مشخص توزین کرده و با در نظر گرفتن نسبت این اوزان، وزن مخصوص مایع مورد نظر را تعیین نمود.
اشکال مختلفی از پیکنومتر موجود است. برخی از انواع شامل یک لوله نازک جداری است و بیشتر انواع مجهر به یک حرارت سنج جهت کنترل حرارت مایع در هنگام اندازه گیری است.
روش عملی بدین ترتیب است که ابتدا پیکنومتر کاملا تمیز و خشک را توزین نموده و سپس آن را از آب جوشیده سرد پر کنید درجه حرارت آب را بطور دلخواه تنظیم نمایید و سعی کنید که هنگام پر کردن پیکنومتر حباب هوایی در جوار بالن و یا لوله کناری ایجاد نشود. سپس آن را توزین نمایید و با در نظر گرفتن وزن اولیه پیکنومتر وزن آب را تعیین نماید. سپس بالن را مجددا خشک کنید آن را در اتو 1000c قرار دهید تا کاملا خشک شود. و آن را از مایع مورد نظر پر نمایید. .....(ادامه دارد)
سلول های شیری (Alveoil) :
سلول های شیر یا حبابچه های محل تولید شیر به این صورت که سطح حبابچه ها دارای سلول هایی است که خون را به شیر تبدیل می کند مجموعه این حبابچه ها به صورت خوشه انگور است. مقدار زیادی از این خوشه ها در یک قسمت وجود دارد که پس از تولید شیر واحد محفظه ای حبابچه و سپس وارد مجاری شیر بر می شود.
مجاری شیر بر شاخه اصلی که از این مجاری شیر بر وارد مخزن اصلی به نام جوف شیر می شود.
حجم مخزن جوف شی 4000-3000 cm3 است پس از این مخزن وارد مخزن نوک پستان و از آن وارد نوک پستان می شود که دارای اسفنگتر است که اگر سخت باید شیر دوش سخت می شود. نقش این ماهیچه کنترل و منقبض کننده نوک پستان که از خروج شیر جلوگیری می کند شیر بین دو زمان شیر دوشی درون حبابچه ها ترشح می شود. اگر گاو زا ندوشیده فشار در این حبابچه ها زیاد شده و تولید شیر متوقف می شود. پس باید گاو را دوشید. بنابراین در زمان شیر دوشی در قسمت 4/1 پستان گاو کاملا تولید شده و در زمان دوشیدن به وجود نمی آید. و وقتی مقدار آن زیاد شد زمان شیر دوشی فرا رسیده این شیر تولید شده توسط گوساله یا ماشین شیردوشی دوشیده می شود. در واقع زمانیکه شخص شیردوش این کار را می کند آب ولرم به پستان دام زده و با مالشی آن باعث ارسال پیام توسط اعصاب به غدد هیپوفیز می شود. هیپوفیز دو تا هرمون پرولاکتین و دیگری هرمون اکسی توکسین ترشح می کند.
آلونول ها ریز میکروسکوپی هستند و ساختمانی شبیه بالون دارند و از یک لایه سلول پارانشیم (اپن تلیان) تشکیل شده. هر سلول در تماس با جریان خون و لنف قرار دارد و شیر به طور مداوم داخل سلول ها ساخته می شود پس از آن در لومن ترشح شده و سپس در زمان شیر دوشی خارج می شود. .....(ادامه دارد)
جستجوی تقلبات در شیر
بسیار اتفاق می افتد که افراد سودجو به طرق مختلف تقلباتی در شیر انجام می دهند.
مثل افزودن آب به شیر و یا در حقیقت رقیق کردن آن و یا گرفتن قسمتی از چربی شیر در بسیاری موارد پی بردن به این تقلبات آسان بوده و در برخی موارد آزمایش کننده را با مشکل مواجه می کند.
افزودن آب به شیر و یا رقیق کردن آن با اندازه گیری وزن مخصوص شیر امکان پذیر است
زیر وزن مخصوص آب کمتر از شیر است پس افزودن حجمی از آب به شیر باعث کم شدن وزن مخصوص شیر می شود.
از طرفی گرفتن چربی باعث زیاد شدن وزن مخصوص شیر می شود ولی اضافه کردن آب و کاهش چربی تفاوت قابل ملاحظه ای در وزن مخصوص ایجاد نمی کند پس از این طریق نمی توان به این تقلب پی برد.
تعیین نقطه انجماد شیر برای اندازه گیری میزان آب اضافه شده به شیر مورد استفاده قرار می گیرد.
نقطه انجماد در شیر توسط دستگاه هورتوت انجام می شود.
شیر خالص و سالم دارای نقطه انجماد بین 530/0 – درجه سانتی گراد و 550/0 – که به دلیل املاح و لاکتوز موجود در آن می باشد. .....(ادامه دارد)
بخشی از فهرست مطالب گزارش کارآموزی کارخانه شیر و لبنیات
مقدمه1
توضیحاتی در باره ی کارخانه چوپان2
آزمایشگاههای کارخانه2
تاریخچه:3
تعریف شیر5
واحدهای شرکت چوپان6
انواع محصولات تولیدی توسط شرکت6
شیر پاستوریزه و هموژن8
شیر خشک9
مراحل تولید9
کنترلهای مرحله تغلیظ9
بسته بندی10
موارد نشانه گذاری10
خامه (Cream)11
تعاریف11
نسبت بین اندازه ذرات در شیر13
پنیر (Cheese)13
ضد عفونی کردن16
مراحل شستشو و نظافت16
ماست (Yoghurt)17
تکنولوژی شیر تغلیظ شده و خشک21
دستگاههای تبخیر کننده22
انواع تبخیر کننده های یک مرحله ای22
تکنولوژی شیر خشک22
روش های اصلی22
سلول های شیری (Alveoil) :25
رشد بافت پستان26
انواع دام های مختلف شیر29
خواص فیزیک و شیمیایی شیر30
وسیکوزیته32
خواص شیمیایی شیر32
لیپاز33
گازهای موجود در شیر34
هموژنیزاسیون34
ترکیبات شیمیایی شیر35
غلظت پروتئین های در شیر36
میکروبیولوژی شیر36
منابع آلودگی شیر38
باکتریوفاژ41
شیر مایع41
چربی شیر41
شیر تلغیظ شده42
خامه43
پاستوریزاسیون شیر44
استریل کردن45
ترمالیزیشن46
ماست46
نوع مایه ماست46
استرلیزاسیون و ضد عفونی48
ضد عفونی48
استرلیزاسیون48
رنگ آمیزی ساده50
آزمایشگاه های کارخانه چوپان51
وزن خصوص (Specific Gravity )51
غلظت سنج بریکس Brix Scale53
آزمایشات شیر54
تعریف شیر54
عوامل موثر در تغییر ترکیبات شیر:54
آماده کردن نمونه55
جستجوی تقلبات در شیر58
بخش مدیریت61
مراحل تصفیه کلاسیک
دانلود گزارش کارآموزی در کارخانه شیر و لبنیات