دیمکاری "Dry land farming"
زراعت بدون آبیاری در مناطق نیمه خشک است که آب از طریق نزولات آسمانی تامین می شود .
دیمکاری مجموعه ی پیچیده ای از مدیریت های از پیش تعیین شده است ، به منظور اینکه تولید در آمد و محصول ثابت باشد . از اصول مهم مدیریت در دیمکاری ، مدیریت خاک است .
در مناطق خشک میزان بارندگی کم است . ( بین 250 تا 300 میلیمتر ) ، پراکنش بارندگی نامنظم است . ( اغلب ممکن است تمام بارندگی سال در طول چند ماه انجام شود . ) در این مناطق در ماه هایی که بارندگی است میزان رطوبت خاک باید در زمان عدم بارندگی افزایش پیدا کند . برای این منظور، جلوگیری از روان آب و همچنین افزایش نفوذ پذیری خاک باید انجام شود . میزان بارندگی در سال های مختلف متفاوت است . ممکن است چند ماه از سال بارندگی وجود نداشته باشد . گیاه باید در سال های کم باران متحمل خشکی باشد تا عملکرد خوبی داشته باشد و همچنین در سال های پرباران توانایی استفاده از باران را داشته باشد و عملکرد خوبی ارائه دهد .
کاشت نیمه دیم : یعنی در ابتدای دوره رشد ، کشت به صورت آبیاری است و در اواخر دوره رشد آب گیاه توسط بارندگی و ذخیره ی خاک تامین می گردد .
آبیاری تکمیلی در دیمکاری : در طی دوره رشد طی یک یا دو مرحله آبیاری تکمیلی انجام می شود که اصطلاحا سیستم گان "Gun" گفته می شود .
اهمیت دیمکاری : حدود 90% زمین های زراعی دنیا بصورت دیم کشت می شوند. در ایران از حدود 19 میلیون هکتار زمین زراعی 10 تا 12 میلیون هکتار دیم کاری می شود . چون سیستم زراعی دیمکاری به صورت کشت – آیش است در هر سال 5 تا 6 میلیون هکتار دیمزار زیر کشت وجود دارد . حدود 5/2 گندم تولیدی کشور از دیمزارها بدست می آید . میانگین تولید در ایران حدود 300 تا 500 کیلوگرم در هکتار است ولی در کشوری مثل ترکیه که از نظر دیمکاری شرایطی مشابه ایران دارد حدود 2 تن در هکتار میانگین عملکرد است .
سیستم های مختلفی در دیمکاری وجود دارد :
1- زراعت توام با دامپروری : در این حالت کشاورز در کنار دیمکاری دامپروری هم انجام می دهد که باعث تثبیت درآمد برای کشاورز است . معمولا زمین هایی که مناسب دیمکاری نیستند را به چرای دام اختصاص می دهند .
2- زراعت تک محصولی : کشاورز در هر سال یک نوع گیاه کشت می کند . در کشور ما بیشتر این روش متداول است و چون مدیریت مناسبی از خاک اعمال نمی شود با مشکل فرسایش و کاهش ماده آلی خاک مواجه هستیم و همچنین مشکلات زراعت تک کشتی هم بوجود می آید .
3- کشاورزان غایب : در این نوع زراعت کشاورز فقط در زمان کاشت و برداشت به سراغ زمین می آید .
بطور کلی برای بهبود وضعیت دیمکاری در ایران می توانیم کارهای زیر را انجام دهیم :
- تعریف علمی و حقوقی از اراضی و دیمزارها داشته باشیم .
- کلاسه بندی خاک صورت گیرد .
- افراد متخصص و ماهر و بومی در منطقه پرورش یابند .
- تکنولوژی صحیح بکار گرفته شود .
- مدیریت زراعی مناسب برای کشت دیم اعمال شود .
- ایستگاه های تحقیقاتی در مناطق کشت دیم احداث شود .
برای اینکه بتوان در دیمکاری موفق بود باید شرایط آب و هوایی منطقه را شناسایی نمود . ( اقلیم منطقه شناسایی شود )
" اقلیم : مجموعه شرایط آب و هوایی یک منطقه که به صورت پارامترهای دراز مدت هواشناسی بیان می شود . "
اقلیم تحت تاثیر دو عامل است :
1- کمیت های جوی ( بارندگی ، دما ، رطوبت ، باد و ... )
2- کمیت های جغرافیایی ( عرض جغرافیایی ، شیب ، ارتفاع ، پستی و بلندی و ... )
برای شناسایی اقلیم منطقه روش های زیادی وجود دارد :
الف ) با استفاده از پوشش گیاهی رشد کرده بومی در منطقه : مثلا اگر در منطقه ای گون گزی رشد کرد معرف منطقه ای است که دارای رطوبت بالا ، طول فصل رشد کوتاه و دمای پایین است . یا اگر گیاه منطقه ای خار زرد و شیرین بیان بود معرف میزان بارندگی بالای 300 میلیمتر و دمای حدود 25 درجه ی سانتیگراد و مناسب دیمکاری گندم و جو است . اگر در منطقه ای درخت بلوط مشاهده شد نشاندهنده ی بارندگی بالای 500 میلیمتر و دمای 30 درجه و مناسب برای کشت گندم و جو و نخود و عدس است . اما این روش ، روش مطمئنی نیست ، چون ممکن است در مناطق مختلف گیاهان یکسانی رویش پیدا کنند .
ب) می توانیم برای اطمینان بیشتر از میانگین دراز مدت یک عامل هواشناسی ( مثل بارندگی ) استفاده کنیم . مثلا اگر میزان بارندگی کمتر از 250 میلیمتر بود منطقه خشک است . اگر بین 250 تا 500 میلیمتر بود منطقه نیمه خشک است و اگر بیشتر از 500 میلیمتر بود منطقه ی مرطوب تلقی می شود . از معایب این روش اینست که نحوه ی پراکنش و توزیع بارندگی مشخص نیست . بنابراین برای رفع این مشکل باید پارامترهای بیشتری را در نظر بگیریم .
تعداد صفحات: 27
فرمت فایل: ورد و قابل ویرایش
دانلود جزوه مفید و جالب دیم کاری
