نوع فایل: word
قابل ویرایش 25 صفحه
مقدمه:
افزایش سرمایه گذاری پیش شرط قطعی توسعه اقتصادی است و شیوه هایی که جوامع مختلف برای تأمین مالی پروژه های سرمایه گذاری ابداع یا انتخاب می کنند، نقش مهمی در تسهیل سرمایه گذاری، و در نتیجه، تسریع توسعه اقتصادی آن جوامع ایفا می کند. اقتصاددانان مسلمان اثبات کرده اند که شیوه تأمین مالی مبتنی بر مشارکت در سود و زیان (PLS) در مقایسه با شیوه اعطای وام درمقابل دریافت بازده ثابت (FRS) از نقطه نظر کاهش هزینه های تولید، افزایش ثروت ریسک پذیری جامعه، کنترل ادوار تجاری و پیشگیری از ورشکستگی بانک ها از کارآئی بالاتری برخوردار است. در عین حال، برخی از اقتصاددانان مسلمان نشان داده اند که این امتیاز روش تأمین مالی مشارکتی در صورتی است که اولاً- پدیده «عدم تقارن اطلاعاتی» و دو خطر ناشی از آن یعنی «انتخاب بد» و «مخاطرات اخلاقی» در جامعه جدی نباشد؛ و ثانیاً- جامعه در شرایط عدم اطمینان قرا ر نداشته باشد. در غیر این صورت، التزام به بانکداری اسلامی ممکن است از طریق افزایش هزینه تأمین مالی پروژه های سرمایه گذاری، افزایش هزینه مبادله و افزایش خطر احتمال ورشکستگی بانک های اسلامی، به کندشدن حرکت توسعه بینجامد. در ادامه نشان خواهیم داد که گرایش بانک های اسلامی به سمت سیستم بانکداری انگلوساکسون که در شرایط عدم اطمینان و/یا ضعف شاخص های اخلاقی در جامعه رخ می دهد، ریشه در همین موضوع (یعنی بهینه نبودن شیوه PLS در چنین شرایطی) دارد.
در بخش دوم مقاله دو شیوه متعارف بانکداری در غرب یعنی بانکداری انگلیسی (انگلوساکسون) و بانکداری آلمانی (یونیورسال) را معرفی خواهیم کرد. در بخش سوم به این موضوع خواهیم پرداخت که بانکداری اسلامی در نظریه و در عمل به کدامیک از دو سیستم بانکداری انگلوساکسون و یونیورسال نزدیک تر است. در بخش چهارم مقاله پدیده های عدم تقارن اطلاعاتی، انتخاب بد و مخاطرات اخلاقی توضیح داده می شود. پاسخ تحلیلی به این سؤال که چرا بانکداری اسلامی در عمل از اصول اساسی خود فاصله گرفته و به اشکال پیچیده و غیر صریح، درصدد استفاده از شیوه FRS (Fixed Return Scheme) برآمده است، موضوع مورد بحث در بخش پنجم مقاله است. در جستجوی ریشه های این عملکرد ظاهراً غیراصولی بانک های اسلامی نشان خواهیم داد که با توجه به محیط پیرامونی که این بانک ها در آن فعالیت می کنند التزام به اجرای دقیق آموزه های بانکداری اسلامی آنها را نسبت به بانک های ربوی –بخصوص در کشورهایی که هر دو سیستم اسلامی و ربوی در کنار یکدیگر به فعالیت اشتغال دارند- در موضع ضعف قرار خواهد داد و در هرحال، مواجهه با پدیده های خطرناکِ انتخاب بد و مخاطرات اخلاقی، آنها را در معرض زیان و ورشکستگی قرار می دهد. و بالأخره، در بخش ششم با جمع بندی مطالب قبلی نتیجه خواهیم گرفت که التزام به بانکداری اسلامی لزوماً در همه موقعیت ها زمینه ساز توسعه نیست.
فهرست مطالب:
مقدمه
بانکداری انگلیسی و بانکداری آلمانی
بانکداری اسلامی (در نظریه و عمل) به کدامیک از دو سیستم بانکداری غربی نزدیک تر است؟
1-3- در نظریه
2-3- درعمل
3-3- جمع بندی مباحث پیشین (مقایسه بانکداری اسلامی با بانکداری انگلوساکسون و بانکداری یونیورسال در نظریه و عمل)
عدم تقارن اطلاعاتی، انتخاب بد و مخاطرات اخلاقی
1-4- انتخاب بد (adverse selection)
2-4- مخاطرات اخلاقی (moral hazard)
3-4- چگونه می توان بر پدیده های «انتخاب بد» و «مخاطرات اخلاقی» غلبه کرد؟
چرا بانک های اسلامی به استفاده از شیوه PLS تمایل کمتری نشان می دهند؟
1-5- ضعف شاخص های اخلاقی در جامعه
2-5- عدم اطمینان در محیط پیرامونی بانک
نتیجه گیری
منابع
منابع ومأخذ:
ایرج توتونچیان، «پول و بانکداری اسلامی و مقایسه آن با نظام سرمایه داری»، نشر توانگران، 1379
محمدحسین حسین زاده بحرینی، «بررسی فقهی و اقتصادی سود علی الحساب در سیستم بانکداری بدون ربا»، مجله اندیشه حوزه، شماره 6، 1375
محسن س. خان و عباس میرآخور، «مطالعات نظری در بانکداری و مالیه اسلامی»، ترجمه محمد ضیلئی بیگدلی، موسسه بانکداری ایران وابسته به بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، 1370
فصلنامه تخصصی اقتصاد اسلامی، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، شماره 24، زمستان 1385
مجموعه مقالات سومین همایش دوسالانه اقتصاد اسلامی، پژوهشکده اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس، 1382
پروژه فرایند تأمین سرمایه مالی (finance) پروژه های سرمایه کذاری توسط بانک ها و موسسات مالی به طور معمول. doc