مقدمه:
از کل کاربری های شهری سطحی معادل ۵-۲۰ درصد به منطقه صنعتی اختصاص می یبابد و این منطقه از نظر اهمیت تقریبا همانند ناحیه مسکونی است. بنابراین در مکان یابی آن باید نهایت دقت را به خرج داد. به عنوان یک اصل، مناطق صنعتی باید از مناطق دیگر جدا شوند و در قسمت پایین دست شهر یا شهرک و در جهت عکس جریان باد استقرار یابند.
در سالهای اخیر مطالعات مکان‌یابی صنعتی به عنوان یکی از عناصر کلیدی در موفقیت و بقای مراکز صنعتی مطرح است. مطالعات مکان‌یابی صنعتی هم در سطح ملی و هم در سطح بین المللی بسیار مورد توجه قرار گرفته است. در این میان شناخت هدفها و روشهای حل مسایل مکان‌یابی، از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. در این مقاله ضمن شرح برنامه ریزی کاربری صنعتی به بیان اهمیت مطالعات مکان‌یابی پیش از احداث واحد صنعتی، و فاکتورهای مطرح در مطالعات مکان‌یابی مورد بررسی قرار می گیرد. در مرحله بعد عوامل عمده خطا در مطالعات مکان‌یابی برای مقابله با ریسک این نوع مسایل، ارائه می‌شود.
تعاریف:
برنامه ریزی کاربری اراضی «علم تقسیم زمین و مکان برای کاربردها و مصارف مختلف زندگی» می باشد .برنامه ریزی کاربری زمین «مدیریت خردمندانه فضا به منظور بهینه سازی الگوی توزیع فعالیتهای انسان» است (رضویان،۱۳۸۱: ۱۴). برنامه ی (طرح) کاربری زمین، بیانی از مقاصد اجتماعی در مورد چگونگی انجام الگوهای آینده ی کاربری زمین می باشد و در نتیجه نواحی که باید به انواع خاص کاربری زمین اختصاص داده شود مشخص کرده و تراکم ، شدت استفاده برای هر طبقه (از قبیل مسکونی ، تجاری و صنعتی) و استفاده های عمومی متعدد را تعیین می نماید، هم چنین نوع اصول و استاندارد هایی که باید در توسعه و حفظ این نواحی به کار برده شود را مشخص می کند(سیف الدینی ،۱۳۸۱ :۱۶۶). برنامه ریزی برای کاربری زمین شهری، یعنی ساماندهی مکان و فضایی فعالیتها و عملکردهای شهری براساس خواستها و نیازهای جامعه شهری. این برنامه ریزی در عمل هسته ی اصلی برنامه ریزی شهری است و انواع استفاده از زمین را طبقه بندی و مکان یابی می کند(سعید نیا،۱۳۷۸ :۱۳). برنامه ریزی کاربری اراضی شهری، مجموعه ای از فعالیتهای هدفمند است که محیط مصنوع را سامان می بخشد و در حد مقدور، خواسته ها و نیازهای جوامع شهری را در استفاده از اراضی فراهم می آورد.
مفاهیم متفاوت زمین:
دو نقطه نظر متفاوت و کاملاٌ متضاد در مورد زمین وجود دارد . از یک طرف به زمین به عنوان دارایی و ثروت توجه می شود. به این معنی که زمین یک کالای خصوصی است که می تواند مورد استفاده و تحت مالکیت قرار گیرد و برای آسایش یا منفعت ، خرید و فروش شود. از طرف دیگر به زمین به عنوان یک منبع طبیعی مشترک نگاه می شود که باید به طور مشروط تقسیم و حفظ شود تا در رابطه با تاثیر آن بر روی اجتماع و شرایطی که به نسل های آینده منتقل می شود مورد توجه قرار گیرد(سیف الدینی، ۱۳۸۱: ۱۶۵).
ویژگی ها و ماهیت زمین:
زمین یک کالاست و دارای ویژگی هایی است که آن را از سایر کالاها متمایز می سازد: ۱٫ زمین به عنوان کالای محدود و تجدید ناپذیر ۲٫ زمین به عنوان نیاز مبرم و حیاتی بشر ۳٫ زمین به عنوان بستر زندگی و فضای زندگی ۴٫ زمین به عنوان ارتباط تنگاتنگ با مسائل زیست محیطی ۵٫ زمین به عنوان محیطی امن، زیبا و آسایش بشری(زیاری ،۱۳۸۱ :۵).
اهداف کلان برنامه ریزی کاربری اراضی:
الف)اهداف کلان:
اهداف کلان بر دو پایه اصلی یعنی ارزش های توسعه پایدار و اعتلای کیفیت زندگی شهری استوار شده است.این اهداف بنا به نگرش جامع نگری، به چهار عرصه اصلی تقسیم می شود(رضویان،۱۳۸۱: ۵۷). بر این اساس اهداف کلان در برنامه ریزی کاربری اراضی شامل موارد زیر می شود:
1. اهداف زیست محیطی: که در راستای این موارد می شود: جلوگیری از تخریب زمین،حفظ پیوند شهر و طبیعت، توسعه منابع، حفظ منابع تاریخی و فرهنگی، گسترش فضای سبز، مکان یابی صنایع و خدمات مزاحم، ایمنی از سوانح و …
2. اهداف اقتصادی: که در راستای این موارد می شود: استفاده بهینه از زمین، جلوگیری از سوداگری زمین، تعدیل حقوق مالکیت، استفاده از اضافه ارزش زمین در جهت منافع عمومی و …
3. اهداف اجتماعی: که در راستای این موارد می باشد: کاهش نابرابری در استفاده از زمین، افزایش تسهیلات و خدمات عمومی، گسترش فضاهای جمعی، بهسازی بافت های قدیمی، زیبا سازی محیط شهری، تقویت هویت محله ای، اعتلای کیفیت کاربری مسکونی و تفریحی و…
4. اهداف کالبدی-فضایی: که در راستای این موارد می باشد: توزیع متعادل کاربری ها، جلوگیری از تداخل کاربری های ناسازگار، حفظ تناسب در توسعه عمودی و افقی، تشویق تنوع و اختلاط کاربری ها، حفظ تناسب میان توده و فضا، تدوین معیارها و استانداردهای مناسب کاربری و…
ب)اهداف خرد یا ویژه:
این اهداف وسیله ای برای دستیابی به اهداف کلان و نقطه ای است که برای دستیابی به آن کوشش های برنامه ریزی شکل می گیرد . اهداف خرد یا ویژه در برنامه ریزی کاربری اراضی شهری عبارتند از:
1. کارایی: این هدف از طریق تشخیص مناسب ترین نوع استفاده از یک قطعه ی زمین ، که بیشترین فایده را با کمترین هزینه بدست می دهد، حاصل می شود و به واسطه ی همین امر توسعه ی شهر به صورت منطقی و با در نظر گرفتن رفاه عمومی صورت می گیرد و سلامتی مردم نیز تضمین می شود و با مکان یابی منابع آلوده ساز در خارج از منطقه ی شهری از آثار آلودگی های مختلف شهری و کانونهای آلوده ساز جلوگیری می گردد .
2. برابری: هدف برنامه ریزی کاربری زمین از برابری این است که با کاربری صحیح و برنامه ریزی شده ، دسترسی تمامی گروهها را به تسهیلات مورد نیاز و هم چنین توزیع منافع حاصل از آنها را به طور برابر و متوازن برای گروههای مختلف جمعیت شهری فراهم آورد.
3. پایداری: پایداری در کاربری اراضی به این معنی است که از امکانات و توان بالقوه هر قطعه زمین چنان بهره گیری شود که این توان نه تنها کاهش نیابد و از بین نرود به طور مداوم بر ظرفیت و ایستایی آن اضافه گردد.
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 22 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلودمقاله مکان یابی اراضی صنعتی( تعیین محل کارخانه
