پایان نامه رابطه سندرم پیش از قائدگی با پرخاشگری در دانشجویان دختر

اختصاصی از فایل هلپ پایان نامه رابطه سندرم پیش از قائدگی با پرخاشگری در دانشجویان دختر دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

این فایل در قالب ورد و قابل ویرایش در 63 صفحه می باشد.

 

فهرست مطالب

چکیده ۴
پیشگفتار ۵
پرخاشجویی بدخیم، شقاوت و ویران سازی ۷
بیان مسأله ۸
موضوع تحقیق ۹
نوع تحقیق : شبه تجربی ۹
فایده و اهمیت تحقیق ۹
فرضیه مورد بررسی ۱۰
تعریف عملیاتی ۱۰
تاریخچه ۱۱
احیای یک مشکل دیرینه ۱۱
تاریخچه در مورد پرخاشگری ۱۱
اتخاذ شیوه نوین (طبقه بندی دکتر آبراهام مازلو از تنش پیش ازعادت ماهانه) ۱۴
تنش پیش از عادت ماهانه A 15
تنش پیش از عادت ماهانه H 15
تنش پیش از عادت ماهانه C 15
انواع هورمونها : آلدسترون – پروژسترون ۱۶
آلدسترون ۱۶
پروژسترون ۱۶
شرایطی که بر سندرم پیش از عادت ماهانه اثر می گذارد ۱۷
تقویت عادت ماهانه ۱۷
آمنوره ۱۹
علل آمنوره ۲۰
روش تحقیق ۲۱
چگونگی نمونه برداری ۲۱
ابزار تحقیق ۲۲
بیان متغیرها ۲۲
اجرای تست ۲۲
استخراج نتایج جدولها ۰
محاسبات آماری ۰
جدول سندرم پیش از قاعدگی ۳
تفسیرنتایج ۰
بحث و نتیجه گیری ۲
خلاصه پژوهش ۲
پیشنهادات ۳
منابع ۴
پیوستها ۴

منابع

۱ )اریک، فروم، آناتومی و ویران سازی انسان، انتشارات رشد، تهران، ۱۳۶۹٫

۲ ) براهنی، محمد تقی، زمینه روان شناسی، انتشارات رشد، تهران، ۱۳۶۷٫

۳ ) بیگدلی، محمد رضا، بیماریهای زنان، دورۀ جدید، شمارۀ ۱۲ بهار ۱۳۷۵٫

۴ ) پورافکاری، نصرالله، خلاصه روان پزشکی، چاپ دوم، انتشارات تابش، تبریز، ۱۳۶۸٫

۵ ) ج، سیمین، ویراتسازی و پرخاشگری، چاپ دوم، انتشارات ویس، تهران،۱۳۶۸٫

۶ ) شکوهی، غلامرضا، پیام پزشکی، دورۀ جدید، شمارۀ ۸، مهر ۱۳۷۴٫

۷ ) صارمی،ابوطالب، آمنورهو تشخیص و درمانآن، تهران، انتشارات ویس، ۱۳۶۷٫

۸ ) صالحی، جهان شاه، بیماریهای زنان و پیشرفت علمی نوین، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۶۳٫

۹ ) لارسن،نیلز، اختلالات پیش ازعادت ماهانه، مهین میلانی، چاپ سوم، ۱۳۶۸٫

۱۰ ) هوگو، ویکتور، بحران زندگی،انتشارات ویس، تهران، ۱۳۶۴٫

چکیده :

 تا بوده، سندرم پیش از عادت ماهانه هم بوده، و شگفتی این جاست که پساز پژوهشهای بسیار در این زمینه، پزشکان هنوز نمی توانند پاسخ گوی بیماران خود در روبرو شدن این سندرم باشند. سندرم پیش از عادت ماهانه موضوع بیش از سیصد مقاله علمی در دهه اخیر بوده است.

 سندرم پیش از عادت ماهانه و معالجه آن پنجاه سال پیش به وسیله دکتر روبرت ت . فرانک، پزشک[۱] برجسته مدرسه پزشکی مونت سینایی در نیویورک ارائه شده است. از آن زمان تاکنون پژوهشگران پیوسته از دکتر فرانک که معتقد است، سندرم پیش از عادت ماهانه امری واقعی است، حمایت کرده اند، امروز نیز همچنان معتقدند که این سندرم غیر تخیلی است

.

 فصل اول :

 پیشگفتار :

 جای شگفتی نیست که زنان نتوانسته اند مشکلات بهداشتی و احساس درونی خود را با پزشکان مرد در میان نهند، زیرا امکان داشت اجتماع، زن را موجودی مزاحم به حساب آورد و مانع فعالیت او گردد. از سوی دیگر جامعه زنی را کامل می شمارد که حتی به هنگام درد و رنج نیز بر خود مسلط بوده و آرام باشد. در نتیجه زنانی که می کوشیدند خود را با این تصویر تطبیق دهند، نمی توانستند مشکلات خود را با پزشک در میان نهند، اما گاهی شدت درد و رنج آن چنان آنان را از پای در می آورد که شکیبایی از کف می دادند و به مشاوران پزشکی پناه می بردند.

 زنان در شکایت از درد خود به پزشک اغلب پاسخ می شنوند که مشکل آنان، جنبه عصبی و تلقینی دارد. در نتیجه داروهای آرام بخش به بیماران تجویز می کنند، تا دیگر لب فروبسته و زبان به شکایت نگشایند و این مساله دردناکی است. هیچ زنی نباید احساس کند که مجبور است درد خود را در سکوت تحمل کنند، و یا در صورت درد او را موجودی نامتحمل بشمارند. امروزه زنان باید احساسشان را نشان بدهند و از تجربه های پزشکی در زمینه این سندرم سود جویند. این سندرم به هیچ وجه تخیلی نیست، بلکه مشکلی واقعی است که هم بیماران و هم پزشکان باید مصمم شوند که به درمان آن بپردازند (لارسن، ۱۳۶۸ ).

 از آنجا که نشانه های این سندرم در زنان متفاوت است، امکان دارد برخی از پزشکان با تشخیص آن ناتوان باشند. حتماً دیده شده است که خود زن نمی داند دچار این سندرم است. زیر نشانه های آن گاه خیلی ضعیف و کم رنگ بروز می کند. اخیراً روزنامه تایمز گزارش کرده است، درصد زنانی که از سندرم پیش از عادت ماهانه آشفته می شوند بین ۲۰ تا ۹۰ درصد است.

 متخصصان بیشتر بر این باور هستند که ۴۰ درصد همه زنان بین چهارده و پنجاه ساله از سندرم پیش از عادت ماهانه آشفته می شوند. اکثر زنان می توانند این سندرم را تحمل کنند اما ۱۰ تا ۱۲ درصد زنان به نحوی ناراحت می شوند که قادر به ادامه زندگی روزمره خود نیستند و باید درمان شوند (لارنس ، ۱۳۶۸ ).

 نشانه های این سندرم دو تا چهارده روز پیش از عادت ماهانه آغاز می گردد و تا روز شروع عادت ماهانه و یا حتی چند روز پس از خونریزی ادامه دارد. نشانه های بسیار ضعیف را نیز می توان به این سندرم مربوط دانست که عبارتند از : اشتهای کاذب، ولع برای خوراکیهای شور یا شیرین که بسیار رایج است، تورم، نفخ شکم، یبوست، تکرار ادرار، حساس شدن پستانها، پشت درد، فراموشی، عصبانیت، دمدمی شدن، اضطراب و افسردگی و بسیاری از علائم دیگر که زنها از آن شکایت دارند (لارسن، ۱۳۶۸ ).

 پرخاشگری دو نوع است : پرخاشجویی خوش خیم و پرخاشجئیی بدخیم در این جا سوالی که مطرح است این است که چگونه باید این «پرخاشجویی زیاد» انسان را توضیح داد؟ آیا سرچشمه اش با پرخاشجویی جانوری یکسان است؟ آیا دارای استعداد انسانی ویژه ی دیگری برای ویران سازی است؟

 در مورد نخستین فرض می توان چنین استدلال کرد که جانوران نیز به هنگام برهم خوردن توازن محیطی و اجتماعی، ویران سازی شدید و شرارتباری نشان می دهند. برای مثال : در میان آنان باشد آنها از خود شرارت نشان می دهند ( فروم، ۱۳۶۹ ).

 می توان استنتاج کرد علت این که انسان این چنین پرخاشگر است، آفریدن اوضاعی مانند ازدحام یادگیری صورتهای ایجاد کننده پرخاشجویی است که در تاریخ او بیشتر به صورت امری معمولی درآمده است تا استثنایی.

 از این رو پرخاشجویی زیاد انسان به سبب استعداد پرخاشجویی بیشتر نیست بلکه به خاطر این واقعیت است که اوضاع ایجادگر پرخاشجویی نزد انسانها به مراتب بیشتر از جانورانی است که در سرزمین طبیعی ویژه خود زندگی می کنند. این استدلال تا انجا که مناسبت دارد معتبر است. همچنین از این رو معتبر است که به تحلیل انتقادی وضعیت انسان در تاریخ راهبر می شود (فروم، ۱۳۶۹).

 پرخاشجویی بدخیم، شقاوت و ویران سازی :

 در نظر انسان، امروزه ریختن خون چیزی جز ویران سازی به نظر نمی رسد مطمئناً از دیدگاهی واقع بینانه این چنین است. لیکن چنانچه خود عمل که معنی آن را نیز در ژرفترین و باستانی ترین لایه های تجربه درنظر گیریم در آن صورت ممکن است به نتیجه گیری متفاوتی برسیم.

 تردیدی نیست که در سده های گذشته همجنس خواری غیرآیینی در میان مردم ابتدایی رسمی معمول بوده است و همه آنچه که درباره منش شکارچی، گردآورندگان خوراک امروزی و یا درباره جماعتهای پیش از تاریخ می دانیم، این است که این مردمان کشتارگر نبوده و بسیار غیرمتحمل است که همجنس خوار باشند. هم چنانکه مامفورد به گونه ای موجز مطرح می کند «درست» به همان طور که انسان ابتدایی ناتوان از نمایشهای توده ای شقاوت، شکنجه و نابود سازی روزگار ما بوده است ممکن است از کشتار انسان به خاطر خوراک نیز کاملاً مبری[۲] باشد ( مامفورد ، ۱۹۶۷ ).

 اظهارات پیش گفته بیشتر به منظور هشداری نسبت به تفسیر شتابزده ی هر رفتار ویران ساز به عنوان غریزه ای ویران ساز می باشد تا تشخیص کثرت انگیزشهای دینی و غیر ویران ساز.

 در پس چنان رفتاری، مقصود از این گفته ها، کاستن از فورانهای شقاوت و ویران سازی واقعی که اکنون به آن می پردازیم نبوده است. بلکه مقصود این است که ویران سازی تا چه حد باعث تخریب رفتار او می شود.

 بیان مسأله :

 با توجه به این که در مورد سندرم پیش از عادت ماهانه اطلاعات دقیقی در دست نداریم. این مسأله و مشکل در مورد دختر و زنانی شدیدتر است که آگاهی قبلی و کاملی در مورد این امر ندارند و گاه چنان دچار تغییر رفتار می شوند که تحمل آنها از سوی خودشان و دیگران مشکل است.

 این سندرم واقعاً وجود دارد و در واقع هر کسی باید این سندرم را بشناسد و با چگونگی آسیبهای آن آشنا باشد. نشانه های سندرم در زنان متفاوت است و در واقع تلقین در عوارض مربوط به سندرم موثر است. عوارض سندرم شامل : افسردگی، پرخاشگری، دردهای جسمانی و غیره است (لارسن، ۱۳۶۸ ).

 زیست دوستی[۳] عشق شورانگیزی است به زندگی و هر آنچه زنده است. خواه در شخص، گیاه، اندیشه یا گروه اجتماعی، شخص زنده دوست ترجیح می دهد بیشتر بسازد تا حفظ کند.

 ویران سازی و پرخاشگری نه محادی با زیست دوستی، بلکه شق دیگری در برابر آن است. عشق به زندگی یا عشق مردگان دو چاره بنیادینی است که در برابر هر موجود انسانی قرار می گیرد.

 موضوع تحقیق :

 بررسی رابطه بین سندرمهای پیش از قاعدگی و پرخاشگری دختران دانشجوی رشته زبان دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودبار.

 نوع تحقیق : شبه تجربی :

 یعنی پزوهشگر هیچ نوع دستکاری و تغییری در متغیرها انجام نمی دهد و فقط متغیر را به صورتی که در جامعه وجود دارد مورد سنجش و بررسی قرار می دهد.

 فایده و اهمیت تحقیق :

 پیشگیری بهتر از درمان است. اهمیت این تحقیق در این است که دختران که مادران آینده هستند تا حدی با وضعیت جسمانی خود و هرآنچه که در بدن خود می گذرد آگاهی پیدا کرده تا بتوانند از سلامت جسمانی و روانی برخوردار باشند، چرا که کودکان تحت تأثیر رفتار والدین قرار می گیرند.

 از طرف دیگر سعادت و خوشبختی می تواند برای هر فرد در زندگی به عنوان یک هدف تعقیب شود.

 هدف : بررسی شدت عواملی است که سبب بروز این اختلال می شود.

دانلود مقاله پیش فرض‌های روانشناسی کار

اختصاصی از فایل هلپ دانلود مقاله پیش فرض‌های روانشناسی کار دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

اولین پیش فرض روانشناسی کار این است که اقتصاد و صنعت با نیروی فکری و یدی انسان هدایت می شود . بنابراین سلامت فکری ونیروی دستی انسان نقش مهمی در بهبود عملکرد تولید دارد.
دوم با توجه به رشد روز افزون زمینه های اجتماعی ، اقتصادی و صنعتی بدون در نظر گرفتن جنبه های روانی مسائل انسان نمی توان به صورت عقلایی و منطقی مسائل نیروی انسانی را در محیط کار حل کرد .
سومین پیش فرض این است که روانشناسی کار بر این اساس استوار است که برای حل مسائل انسانی در کار رابطه کارگر و کارفرما حل کرد . مبتنی بر اصول و حقایق روانشناسی باشد مطمئنأ سیر صعودی در تولید و سرمایه متجلی خواهد شد .
چهارم این است که روان و رفتار مدیر و کارکنان تحت تأثیر عوامل محیطی و وراثتی است.
پنجم (روانشناسی کار) بی توجهی به تفاوتهای فردی در کار منجر به شکست مدیریت می شود .
ششم این است که هم می توان رضایت کارگران را بهبود بخشید و هم بازده کار آنها را افزایش داد .

موارد استفاده از روانشناسی کار
می توان به دو قسمت 1 – کارگزینی 2 – سازگار کردن کار با شایستگی ها و توانائیهای انسان تقسیم کرد .
1 – کارگزینی شامل انتخاب و راهنمایی کارگران ، آموزش آنها ،ارزیابی های شغلی، برآورد درجه سختی کار و انگیزه ها . 2 – درباره سازگار کردن کار با شایستگی و حدود و توانایی انسان می باشد که این زمینه خاص تحت عنوان Human Energinr مهندسی نیروی انسانی یا سازگار کردن ماشین با انسان .
توسعه روانشناسی کار
با تأسیس آزمایشگاه روانشناسی توسط ویلهلم ورنب در سال 1879 در شهر آلمان روانشناسی از سه ناحیه جدا شد و به صورت یک علم مستقل در آمد و همانند علوم تجربی به آزمایش و سنجش محرکها و پاسخ ها ویا عوامل موثر در ایجاد رفتار پرداخت بتدریج با پیشرفت علم روانشناسی مکتب های متعدد بانظریه ها و برداشت های متفاوتی بوجود آمد که می توان مکتبهای ساختارگرایی (کارکرد گرایی- فانشلائیسم) روانکاوی مکتب گشتالت و رفتارگرایی اشاره کرد . ساختار گرایان : عقیده دارند همانگونه که ترکیبات شیمیایی از عناصر و اجزای تشکیل یافته اند تجربه های پیچیده روانی نیز از حالتهای ساده روانی ساخته شده اند و وظیفه روانشناس کشف و شناخت ساخت آگاهی و قانون تشکیل دهنده آن می دانند .
کارکرد گرایان یا کشش گرایان: بر خلاف روانشناسی ساختار گرا که به بررسی عناصر تشکیل دهنده ذهن می پردازد فعالیت های ذهنی یا روانی را در سازگاری با محیط کار به کار می رود می کوشد که بداند که هوشیاری یا وجدان آگاه برای چیست و چه نتیجه عملی را در بر دارد .
مکتب روانکاوی: بیشتر به فرایند روانی ناآگاه معطوف بوده و عقیده داشتند که با روش درونگری و آزمایشگاهی نمی توان به درون وجدان ناخداآگاه یا نا هوشیار که منشأ اصلی تعارفهای روانی راه یافت و فقط از راه تتجربه و تحلیل افکار و خواب می توان به علت ناکامی ها و اختلالهای روانی پی برد و به درمان بیماری پرداخت .
گشتالت : در روانشناسی به معنای فرایند کلی یا رفتار سازمان یافته به کار می رود در گشتالت ارتباط اجزا و عامل زمان بسیار مهم است چنانکه با تنظیم زمان می توان از یک رشته تصویر‌های بی حرکت ادراک حرکت و رفتار را به وجود آورد .
رفتارگرایان : روانشناسی را جزء رابطه محرک و پاسخ نمی دانند و این رابطه ها باید مورد بررسی قرار گیرد و به کنه آنها پی برد و مسئله مهم این است که پاسخ یا رفتار بر چه پایه محرکی استوار است .
آنچه به صورت مختصر بیان گردید رویدادهای تاریخی در روانشناسی است که زیر بنای فکری روانشناسی امروز را تشکیل می دهد .امروزه روانشناسان آمیزه فعّالیت های بدنی ،روانی و اجرائی نوع بشر را مورد توجّه قرار میدهد .
روانشناسی کار:
رشته ای از روان شناسی است که در آن رفتار آدمی در رابطه با کار مورد مطالعه قرار می گیرد . هدف اصلی روانشناسی کار مطالعه و کاربرد آن دسته از تصول ویافته های روان شناسی است که در رابطه بین انسان و کار او تثر می گذارد و روان شناسی کار کوشش اصلی روان شناسان است که هر سازمان تولیدی یا خدماتی به آن دسته از کالاها و خدمات بپردازند :
اولّا : نیازهای معقول آدمی را تا مین کنند ثانیا رفاه جسمی و ارزشهای شخصی و انسانی مردم را نیز مورد توجه قرار دهد روانشناسی کار با این هدف پیش می رود که رفتارهای هیجانی و شناختی افراد و گروهها را در محیط کار تحلیل کتد پیدایش ، نگهداری ، و از بین رفتن این رفتارها را شرح دهد ماهیت و معنای رفتار سازمانها را در رقابت هر چه بیشتر به منظور بقای خود در محیط پر از ناامنی را درک کند .
مبانی نظری و علمی روانشناسی کار
روانشناسی کار از دو جنبه نظری و علمی مورد توجه قرار می گیرد: وقتی درباره تحقیقات و یافته های روانشناسی کارصحبت می کنیم و با جنبه نظری روانشناسی سر و کار داریم و به عبارت دیگر آشنایی با مفاهیم روانشناسی کار و ازمون های آن بعد نظری و علمی برای ما روشن می کند کلبه تحقیقات روان شناسی و نحوه استفاده از روشهای علمی و نظری برای شناخحت رفتار ادمی در این قلمرو قرار می گیرد ،هنگامی که درباره استفاده عملی و کاربرد یافته های روان شناسی کار صحبت می کنیم جنبه عملی روان شناسی کار مطمع نظر است به عبارت دیگر زمانی که از تستهای سنجش توانایی های نیروی انسانی و تفاوتهای فردی در شغل و ... وغیره عملاً استفاده می کنیم بُعد عملی روان شناسی کار را مورد نظر قرار می دهیم .
کاربرد روان شناسی کار وتفاوتهای فردی :
تفاوتهای فردی :
تفاوتهای فردی در عملکرد شغلی :
تفاوتهای فردی در عملکرد شغلی اهمیت شایانی دارد زیرا نحوه کار افراد را مستقیماٌ تعریف می کند .مثلاً می بینیم کار مندی بر یک شغل معین اصرار می ورزد ولی فرد دیگری به بهانه های مختلف از همان کار سر می زند یا امتنا می ورزد امروزه نظام های اداری و صنعتی نسبت به راهنمایی های صحیح افراد حساسیت خاصی را نشان می دهد هدف از این راهنمایی این است که کارمندان و کارگران نه تنها توانایی انجام کاری را باید بر عهده داشته باشند بلکه از نظر روانی نیز باید با آن فرد سازگار باشد راهنمایی کارکنان و کارمندان زمانی موفقیت آمیز است که بر اثر تفاوتهای فردی انجام گیرد یعنی هر کس با توجه به استعداد و ویژکی های خاص خود در جای مناسب قرار بگیرد اگر کار مورد نظر نسبت به توانایی های کارمند یا کارگر دشوار باشد نتایج زیر را به بار خواهد آورد مانند بی نظمی ، بازده پایین ،خسارت های مادی و معنوی ،نارضایتی و... اگر فعالیتی مورد نظر نسبت به توانایی های آن شغل خیلی بالا باشد یا به عبارت دیگر شغل خیلی ساده باشد انتظار کسالت ، هواس پرتی ، خیال بافی و نارضایتی های مختلف را باید داشته باشیم .
اگر کارگر یا کارمند نیرو و توانایی لازم برای انجان دادن کار را به خوبی در اختیار داشته باشد نه تنها با محیط سازگار خواهد شد بلکه در محیط خانوادگی خود نیز اظهار رضایت خواهد کرد و این رضایت در ایجاد زندگی سالم برای او و اطرافیان مؤثر خواهد بود بلعکس اگر کارگر یا کارمند توانایی لازم برای اشتغال به کار را نداشته باشد به طور دائم احساس نا امیدی خواهد کرد و بارها طعم تلخ شکست را خواهد چشید.
نکته : تفاوتهای فردی تنها در نتایج کار تجلی پیدا نمی کند بلکه در روابط افراد با همکاران ، دوستان ،رؤسای ادارات ،مدیران کارخانه ها و زیر دستان نیز آشکار می شود و رضایت و نا رضایتی افراد را رفراهم می آورد .
مطالعه تفاوتهای فردی به عنوان عاملی که تولید را تحت تأثیر فرار می دهد و ما را وادار می کند که زمینه های زیررا برای مطالعه دقیق آن بررسی کنیم .
1 - تفاوتهای فردی بین داوطلبان که به هنگام تقاضای شغل می توان اندازه گزفت .
2 - آثار آموزشی شغلی و تفاوتهای فردی .
3 - تفاوتهای فردی و انجام دادن کار پس از پایان دوره آموزشی .
تفاوتهای فردی بین داوطلبان یک شغل

آثار آموزشی شغل بر تفاوتهای فردی :
آموزش شغلی می تواند در افزایش ،کاهش و ثبات تفاوتها نقش داشته باشد هدف از دوره های آموزشی این است که اولاً تنجربه افراد دست کم در سطح اولیه خود باقی بماند و به مرور زمان افت نکند ثانیاً افراد صلاحیت های تازه ای را بدست آورند و برای اشتغال در پست های بالاتر آماده شوند .دوره های آموزشی تفاوتهای موجود در استعداد ها را موجب می شود وقتی افراد در مقابل یک فعالیت تازه قرار می گیرند در شیوه شروع کار احتمالاً خیلی تفاوت نشان نمی دهند و اینگونه موارد دوره آموزشی موجبات افزایش تفاوتهای فردی را فراهم می کند .
آزمونهای روانی :
تعریف آزمون :آزمون روانی عبارت است از موقعیت معین و مشخص که به عنوان یک محرک به منظور ایجاد رفتاری خاص در آزمودنی به کار میرود . آزمون یک وسیله عینی یا استاندارد و میزان شده که باری اندازه گیری رفتالرهای معین فرد به کار می رود .
انواع آزمون:
1 - آزمون نوشتاری که طی آن شخص به مجموعه ای از سوالهای مختلف کتباً پاسخ می دهد.
2 - آزمون های ابزاری یا مهارت که در آن شخص ابزار یا آلات مشخص را مرتب می کند یا کار های دستی از آن خواسته شده را انجام می دهد .
3 - آزمون های انفرادی که در هر زمان تنها یک نفر به آزمکون پاسخ می دهد.
4 - آزمون های گروهی که تعدادی از افراد همزمان به سوالات یکسان پاسخ دهند .
5 - آزمون های هوشی ، استعداد
6 - آزمونهای پیشرفت تحصیلی
آزمون های شخصیت: 1. آزمون فرانکن 2. آزمون مشاهده 3 . آزمون های عینی
آزمونهایی که هیچ گونه دخل و تصرفی را به شخص نمی توان اضافه کرد.
آزمونهای کلامی و غیر کلامی
آزمونهای............. ساخته در مقابل آزمون های استاندارد .
آزمونهای استاندارد باید دارای سه ویژگی : اعتبار، پایایی(ثبات)و هنجار باشد.
1- اعتبار: منظور از اعتبار استنباط های مناسب از نمرات آزمون یا دیگر مسائل ارزیابی است وقتی روانشناسی از اعتبار یک آزمون صحبت می کند می خواهد راجع به ارزش آزمون سخن را بیان کند و به این سوال پاسخ دهد که آیا یک آزمون خاص توانسته است آنچه را کا باید اندازه گیری کند اندازه گرفته است به عنوان مثال نمره های حاصل از اجرای یک آزمون همبستگبژی معنی دار با همش واقعی داوطلبان نشان می دهد یا خیر؟ و وقتی در آزمایش و انتخاب کارکنان یک سازمان از روشهای علمی استفاده میکنیم لازم است به این سوال پاسخ دهیم که داوطلبان یک شغل تا چه اندازه از توانایی های لازم برای انجام دادن وظایف آن شغل خاص برخوردار است فرض کنید در تجزیه و تحلیل شغل سرپرسنی مشخص کرده ایم که لازمه انجام دادن موفقیت آمیز وظایف سر پرستی برخورداری از هوش بالاتر از میانگین هوش افراد تحت نظارت سر پرستی است در اسن صورت برای اندازه گیری هوش افرادی که داوطلب تصدی وظایف سرپرستی یک واحد سازمان را بر عهده دارد باید از ابزاری استفاده کنیم که دقیقاً هوش یکی داوطلب را اندازه گیری کند نه اسعداد تحصیلی ، بلوغ عاطفی یا اطلاعاغت عمومی آن را .
2- پایایی (ثبات ): وقتی درباره پایایی یک آزمون صحبت کنیم می خواهیم این نکته را روشن کنیم که این آزمون قادر است با چه میزان از دقت آنچه را که باید بسنجد اندازه بگیرد برای مثال روان شناسی کار باید اطمینان حاصل کند که نمره ای را که امروز از اجزای آزمون استعداد فنی در مورد یک فرد خاص بدست آورده است اگر در فاصله دو یا سه هفته بعد همین آزمون را با همان شخص انجام بدهد نمره مشابه نمره اولیه بدست آورد پایایی یک آزمون را می توانیم به روش های زیر بدست آوریم .
1.تقسیم یک آزمون به دو یا چند بخش یا قسمت مشابه .
2. اجرای یک آزمون در دو زمان مختلف .
3. اجرای دو فرم یا دو شکل مشابه یا موازی یک آزمون خاص .
3- هنجار: سومین مشخصه یک آزمون مناسب آن است که نمرات حاصل از چنین آزمونی در مقایسه با معیار معینی محاسبه شده و وضعیت نمره هر فرد در مقایسه با همگنان او مشخص باشد .
هنجار مقیاس یا میزینی است که از نتیسجه کار توانایی استعداد،معلومات یا نیروی گروه نمونه بدست آمده باشد و با استفاده از آن بتواننتیجه کار را با توانایی دیگران سنجید فرض کنید نمره مربوط به افسردگی یکی از مدیران شرکت کننده در کارگاه آموزشی بهداشت روانی در محیط کار 30 باشد حال این سوال پیش می آید که این نمره چه معنایی دارد و در پاسخ باید گفت که نمره 30 به تنهایی نمی تواند معنای خاصی داشته باشد مگر اینکه نمرات با نمرات حاصل از اجرای همین آزمون درمورد یک گروه بزرگ کقایسه شود و معلوم گردد که نمره 30 نشان دهنده چه میزین از افسردگی است .
استفاده از این آزمون های روانی چه مشکلاتی را به بار می آورد ؟
در ابتدا استفاده از آزمونهای روانی مورد توجه بسیار قرار گرفت و نحقیق و زمینه آزمون ها توسعه فراوانی پیدا کرد بسیاری از روانشناان در این زمینه به کار ترغیب شده اند پس از گذشت دوره ای که استفاده از آزمون ها بدون مشکل ادامه داشت در کشور های صنعتی انتقاد هایی بر آزمون ها و نحوه استفاده از آن در انتخاب، استخدام و ترفیع کارکنان سازمانها وارد شد این انتقادها بیشتر از طرف کسانی عنوان گردید کهنمره های حاصل از آزمونها به نحوی در زندگی شغلی و در نتیجه در میزان درآمدو پیشرفت های بعدی آنان در محیط کار مؤثر بوده است .

دلایل بی اعتمادی یا مشکلات نسبت به گاربرد نادرست آزمون ها :
1- ایجاد شکافت بین روان شناسی آزمودن گر و روانشناسی معاصر آن دسته از روانشناسانی که در زمینه روان سنجی کار می کردند و به اندازه گیری عواملی نظیر هوش و استعداد های مختلف آدمی می پرداختند و نت خود را بیشتر صرف اصلاح و دقیق تر کردن فنون مربوط به آزمون های روانی کرده اند و به همین دلیل بینش خود را در مورد رفتار آدمی که اندازه گیری آن هدف اصلی روان شناسان است را از دست دادند و بیشتر به ساختن آزمون های روانی و فنون مر بوط به آن تأکید ورزیدند.
2 - نتایج نا مطلوب عدم توجه به اصول روان شناسی در هنگام ساختن و استفاده از آزمون ها چنان مورد قبولروان شناسان معاصرآنان واقع شد کهبه نتایج دیگری از تحقیقات بعدی روانشناسان بدست می آید توجهی نشان نمی دهد.
اندازه گیری توانایی های انسان :
توانایی های انسانی زمینه های بسیر متعدد و ممتنوعی را در برمی گیرد که می توان این توانایی ها را به توانایی های جسمی و ذهنی تقسیم کرد برای ارزیابی یا سنجش توانیی های انسانی از انواع مختلف آزمون ها برای سازگاری فرد یا شغل آینده آن را پیش بینی کنیم .
یکی از این ویژگی های فرد زمان واکنش است.
1.اندازه گیری زمان های واکنش : یکی از آزمون های بسیار ساده ای که می توان اندازه گرفت ترمز کردن در هنگام رسیدن به چراغ قرمز است پاسخ به چراغ قرمز راهنمایی و رانندگی در واقع فشاردادن به پدال ترمز است .
وسیله ای که با آن می توانزمان های واکنش را اندازه گرفت کرونوسکوپ یا واکنش سنج .زمان واکنش هرگز کمتر از 10% ده صدم ثانیه نیست زیرا دلایلی کاملاً نیزولوژیکی دارد پیام حسی باید را های عصبی را طی کند و پیسش از آن که واکنش حرکتی پیش بیاید مراحلی را پشت سر بگذارد واکنش در مقابل یک محرک بینایی 19% ثانیه زمان می برد افزایش زیاد از حد زمان واکنش می تواند نشانه بازداری ، عدم اعتماد به نفس و حتی نشانه برخی از اختلالات داخلی باشد .
ثبات زمان واکنش :
یعنی پایین بودن پراکندگی‌های زمان معیار .
اهمیت ثبات اندازه ها از زمانی که اندازه گیری های روانی رواج یافته به دفعات متعدد تعیین ده است و اندازه گیری زمان های واکنش معمولاًبین 30 تا 40 اندازه بدست می آوردند و برای آنها میانگین یا انحراف معیار تعیین کنیم .
دراندازه گیری زمانهای واکنش طوری عمل می کنند که آزموندنی نتواند قصد آزماینده را حدس بزند و در پاسخ گویی پیش دستی کنید .

انواع مختلف زمانهای واکنش :
1. ساده 2. تشخیصی 3. انتخابی
واکنش ساده :در زمان واکنش ساده تنها یک محرک وجود دارد و پاسخ آزمایش شونده نیز از یک حرکت ساده تشکیل می شود .
واکنش تشخیص : آزمایش شونده به برخی محرک ها پاسخ می دهد و به برخی دیگر پاسخ نمی دهد مثلاً در مقابل نور سبز واکنش می دهد و در مقابل نور قرمز واکنش نمی دهد .
در زمان واکنش انتخابی :به محرک های مختلف پاسخ های مختلف می دهد مثلاً از آزمایش شونده خواسته می شوددر مقابل نور سبز یا صدای زیر با دست راست و در مقابل نور قرمز یا صدای بم با دست چپ پاسخ دهد.
تواناییهای مکانیکی و آزمونهای آنها :
بدون تردید هر یک از ما درجاتی از استعدادهای اولیه وجود دارد که به کمک آنها می نوانیم در مشاغل صنعتی موفق شویم مثل : نخ کردن سوزن یا بازسازی مجسمه خورد شده یا سوار کردن قطعات موتور یک پیکان (توانایی حرکتی)
آزمون چرخ های پیور کووسکی و آزمون قطعات موج دار ویگلی آزمون قطعات ویگلی افراد برای کارهای صنعتی مورد استفاده قرار می گیرد .
و آزمون چرخ های پیور کووسکی آزمودنی باید 15 چرخ فلزی که هفت سوراخ روی آن تهیه شده طول چهار میله متفاوت است و وضعیت 7 سوراخ چرخ ها نیز کاملاًنا منظم است.سوار کردن چرخها روی میله ها مستلزم مهارت و ظرافت خاصی است آزمودنی معمولاً دو بار مورد آزمایش قرار می گیرد و مقایسه نتاایج دو بار قدرت یادگیری و سازگاری سریع آزمودنی با موقعیت را نشان می دهد.
آزمونهای مکانیکی همانطور که می توان انتظار داشت تعداد زیادی سوال درباره اهرمها ، چرخ دنده ها و قرقره هاست و برخی تصاویر تا اندازه ای پیچیده ترند. به این صورت که طرح یک ماشین یا حرکت دست یک ساعت ساز را شامل می شود موفقیت در هر یک از آزمونهای مکانیکی می تواند موفقیت شغل آینده را با اطمینان بیشتری تضمین کند. حال این سوال پیش می آید آیا به تعداد مشاغل استعداد وجود دارد و هر بار که شغلی به وجود ـید لازم است آزمون خاصی برای او تهیه شود؟ پاسخ این سوال منفی است . مثلاً از استعداد کوزه گری ، درودگری ،تراشکاری و...به تنهایی صحبت کردن معنا دار نیست پس باید مشاغل را به یک گروه یا به یک طبقه تعلق دارند واستعدادهایی را به کار می گیرند که خیلی نزدیک به هم هستند باید به شیوه یکسانی ارزیابی شوند. یعتی عملاً می توان مجموعه استعدادهای مکانیکی را به کمک تعدادکمی از آزمونهایی که به دقت مورد آزمایش (آزمودن ) قرار داد.
در آزمون هایی که آزمودنی باید به طور کامل مکانیسم کار ار بفهمد یک عامل روانی طرح می شود که به آن عامل روانی هوش می گویند امّا ماهیت ریشه عملکرد این عامل بخوبی شناخته شده نیست گاهی اتفاق می افتد که یک روشنفکر به کمک استدلال در آزمونهای مداد کاغذی موفقیت خوبی بدست می آورند حال آنکه یک مکانیک واقعی که به شیوه عینی و ابتکاری عمل می کند چندان موفق نمی شود.
آزمون های توانایی ذهنی :
توانایی ذهنی عبارتند از استدلال انتزاعی ،هوش کلامی /فتوانایی درک اشکال سنجش نظم و دقت،هوش غیر کلامی ،توانایی سنجش فواصل،دقت در تصاویر صنعتی ،تجسم فضایی،استدلال عددی.
استدلال انتزاعی: این آزمون قدرت استدلال افراد را در غیر موارد عددی و کلامی و مواقعی کشف رابطه بین کلمات و اعداد منظور نظر نیست مورد سنجش قرار می دهد یعنی در حقیقت توانایی آزمایش شوندگان را در تعیین بین اشیاء ،علائم و طرح ها ،نمودارها و تصاویر اندازه گیری می کند این توانایی در اموری مثل:نقشه کشی ،آزمایشکاه ریاضات ،کشف اشکالات الکتریکی یا مکانیکی مفید است و کسانیکه با مشاغلی از قبیل وکالت،پزشکی ،نویسندگی و سیاست سر و کار دارند باید از قدرت استدلال انتزاعی تاسر حد امکان برخوردار باشند .
هوش کلامی: آزمون هوش کلامی برای سنجش استعداد و ابتکار در استفاده از کلام و فهم و درک مفاهیمی که به صورت کلمه و جمله بیان می شود به کار بگیرد .
این توانایی در مساغل محتاج به رابطه شفاهی و کتبی و نیز مشاغل موجود در سمت های پر مسئولیت توأم با اختیارات فراوان مورد نیاز است .
توانایی درک اشکال :این آزمون توانایی درک و قدرت ذهن را در انطباق و انتقال اشکال دو بعدی می سنجد.
سنجش نظم و دقت : این آزمون برای تعیین قدرت افراد در کشف روابط و تشخیص مشابهات و موارد اختلافات واشکال مورد استفاده است.
هوش غیر کلامی : آزمونهای هوش غیر کلامی با استفاده از تصاویر و شکل ها سرعت و تفکر ،تمرکز،توجه درک و قضاوت آزمایش شوندگان را اندازه می گیرد این آزمون توانایی بالقوه یا استعداد افراد را برای مشاغل بالاتر از سطح معمول می سنجد.
تجسم فضایی: آزون تجسم فضایی، تجسم یا تصور شیء ،اندازه و وضعیت اشیاءو اجسام سه بعدی را به صورت تصاویر نشان می دهد اندازه می گیرد.این قدرت در مشاغلی مانند نقشه کشی ،طراحی ، امور فنی و کارگاهی ، مهندسی ، دندان پزشکی ،معماری و نجاری لازم و مؤثر است .

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  45  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

جزوه ی زیست شناسی عمارلو پیش 1

اختصاصی از فایل هلپ جزوه ی زیست شناسی عمارلو پیش 1 دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

پس از پرداخت لینک دانلود فایل ها به نمایش در خواهد آمد.

این جزوه با کیفیت بالا و همچنین شامل نکات خط به خط کتاب درسی-نکات ترکیبی و تستهای کنکورهای سالهای اخیر میباشد-خواندن این جزوه را به همه کنکوری های عزیز توصیه میکنم

100درصد زدن را بیاموزید

مقاله بررسی میزان تاثیر شن بازی درمانی ،در درمان کودکان پیش فعال سنین 5 تا 7 سال استان تهران

اختصاصی از فایل هلپ مقاله بررسی میزان تاثیر شن بازی درمانی ،در درمان کودکان پیش فعال سنین 5 تا 7 سال استان تهران دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

ما اکنون در زمانی زندگی می کنیم که تمام چیزها بسرعت درتغییرند و باورها، نظرات و عقاید مربوط به ماهیت کودکان از آن مستثنی نیستند، ولی امروزه، مثل همیشه والدین تأثیر قابل توجهی در دنیای کودک اعمال می نمایند.
(آزاد 1380 ص 354).

سالهاست که پزشکان و متخصصان بهداشت بوجود پدیده ای به نام شیطنت افراطی پی برده اند. رفتارهای عجیب و افراطی در بچه ها که همیشه در بررسی و برخورد با آن گرفتار مشکلات فراوان بوده اند، طی سالهای متمادی فرضیه‌ی صدمات مغزی هنگام تولد که فرضیه‌ی کاملاً قابل قبولی می نمود و بیش تر پزشکان وقتی از یافتن توضیحی برای رفتارهای غیرعادی بچه ها عاجز می ماندند با توسل به اصطلاح صدمات مغزی خفیف از زیر بار برخورد مسئولانه شانه خالی می کردند
(پل کارسن 1371 ص 9).

یکی از رایج ترین اختلالات دوران کودکی، اختلال کمبود توجه –بیش فعالی[1] است که در اغلب موارد تا دوران بزرگسالی نیز ادامه پیدا می کند.

 

 

 

 

 

 

 

این مقاله به صورت  ورد (docx ) می باشد و تعداد صفحات آن 168صفحه  آماده پرینت می باشد

چیزی که این مقالات را متمایز کرده است آماده پرینت بودن مقالات می باشد تا خریدار از خرید خود راضی باشد

مقالات را با ورژن  office2010  به بالا بازکنید

دانلود مقاله پیش بینی سطح آب در مخزن با استفاده از سیستم استنتاج فازی – عصبی تطبیقی

اختصاصی از فایل هلپ دانلود مقاله پیش بینی سطح آب در مخزن با استفاده از سیستم استنتاج فازی – عصبی تطبیقی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

 مقدمه:
سدها و مخازن مهمترین و موثرترین سیستم ذخیره آب می باشند که توزیع نابرابر مکانی و زمانی آب را تغییر می دهند. آنها نه تنها در تامین آب شرب، تولید انرژی برقابی و آبیاری زمین های پایین دست کاربرد داشته، بلکه در به حداقل رسانی خسارات ناشی از سیلاب و خشکسالی نیز نقش موثری را ایفا می کنند. بدون شک به منظور استفاده کامل از آب موجود، مدیریت بهینه مخازن بسیار با اهمیت می باشد. مدیریت مخزن مجموعه ای از تصمیم ها را در بر می گیرد که جمع آوری و رهاسازی آب در طول زمان را مشخص می کنند. با توجه به کارکردهای مختلف مخازن، پیش بینی دقیق دبی ورودی و سطح آب می تواند در بهینه سازی مدیریت منابع آب، بسیار موثر باشد. با توجه به وجود روابط غیرخطی، عدم قطعیت زیاد و ویژگی های متغیر زمانی در سیستم های آبی، هیچ یک از مدل های آماری و مفهومی پیشنهاد شده به منظور پیش بینی دقیق سطح آب نتوانسته به عنوان یک مدل برتر و توانا شناخته شوند[1]. امروزه سیستم های هوشمند به منظور پیش بینی یک چنین پدیده های پیچیده و غیرخطی، بسیار مورد استفاده قرار می گیرند. روش بدیع سیستم استنتاج فازی – عصبی تطبیقی (ANFIS) یکی از این روشهاست که یک شبکه پس خور چند لایه می باشد و از الگوریتمهای یادگیری شبکه عصبی و منطق فازی به منظور طراحی نگاشت غیرخطی بین فضای ورودی و خروجی استفاده می کند. ANFIS با توجه به توانایی در ترکیب قدرت زبانی یک سیستم فازی با قدرت عددی یک شبکه عصبی، نشان داده است که در مدل سازی فرایندهای همچون مدیریت مخازن [2،3]، سری های زمانی هیدرولوژیکی [4] و برآورد رسوب [5] بسیار قدرتمند می باشند.
هدف اصلی این تحقیق بررسی توانایی سیستم استنتاج فازی – عصبی تطبیقی جهت پیش بینی سطح آب در مواقع سیلابی و به صورت ساعتی می باشد. به این منظور از اطلاعات اشل پنج ایستگاه بالادست سد دز، جهت پیش بینی سطح آب در مخزن این سد استفاده شد. همچنین به منظور بررسی توانایی شبکه های فازی – عصبی در تقابل با تصمیمات بشری، دو الگوی متفاوت یکی با در نظر گرفتن خروجی مخزن به عنوان متغیر ورودی و دیگری بدون این متغیر به کار گرفته شد.
مواد و روشها
سیستم استنتاجی فازی – عصبی تطبیقی (ANFIS)
از زمانی که پروفسور عسگرزاده تئوری منطق فازی را به منظور توصیف سیستم های پیچیده پیشنهاد داد، این منطق بسیار مشهور شده است و به طور موفقیت آمیزی در مسائل مختلف، به ویژه کنترل کننده هایی مثل راکتور شیمیایی، قطارهای خودکار و راکتورهای هسته ای به کار گرفته شده است. اخیرا منطق فازی برای مدل کردن مدیریت مخازن و حل ویژگیهای مبهم آنها پیشنهاد شده است. با وجود این، مشکل اصلی منطق فازی این است که روند سینماتیکی برای طراحی یک کنترل کننده فازی وجود ندارد. به عبارت دیگر، یک شبکه عصبی این توانایی را دارد که از محیط آموزش ببیند (جفت های ورودی – خروجی)، ساختارش را خود مرتب کند و با شیوه ای، تعامل خود را تطبیق دهد. بدین منظور پروفسور جنگ در سال 1993 مدل ANFIS را ارائه کرد که قابلیت ترکیب توانایی دو روش مذکور را داشت[6].
ساختار و الگوریتم: [1]
ANFIS قابلیت خوبی در آموزش، ساخت و طبقه بندی دارد و همچنین دارای این مزیت است که اجازه استخراج قوانین فازی را از اطلاعات عددی یا دانش متخصص می دهد و به طور تطبیقی یک قاعده – بنیاد می سازد. علاوه بر این، می تواند تبدیل پیچیده هوش بشری به سیستم های فازی را تنظیم کند. مشکل اصلی مدل پیش بینی ANFIS، احتیاج نسبتا زیاد به زمان برای آموزش ساختار و تعیین پارامترها می باشد.
به منظور ساده سازی، فرض می شود که سیستم استنتاجی مورد نظر دو ورودی x و y و یک خروجی z دارد. برای یک مدل فازی تاکاگی – سوگنو درجه اول، می توان یک مجموعه قانون نمونه را با دو قانون اگر – آنگاه فازی به صورت زیر بیان کرد:
قانون اول: اگر x برابر A1 و y برابر B1 باشد آنگاه
قانون دوم: اگر x برابر A2 و y برابر B2 باشد آنگاه
که Pi، qi و ri (i=1,2) پارامترهای خطی در بخش تالی مدل فازی تاکاگی – سوگنو درجه اول هستند. ساختار ANFIS شامل پنج لایه می شود (شکل 1) که معرفی خلاصه ای از مدل در پی می آید:
لایه اول، گره های ورودی : هر گره از این لایه، مقادیر عضویتی که به هر یک از مجموعه های فازی مناسب تعلق دارند، با استفاده از تابع عضویت تولید می کنند.
که x و y ورودی های غیرفازی به گره I و Ai و Bi (کوچک، بزرگ و ...)، برچسب های زبانی هستند که به ترتیب با توابع عضویت مناسب Aiμ و Biμ مشخص می شوند. در اینجا معمولا از فازی سازهای گوسی و زنگی شکل استفاده می شود. باید پارامترهای این توابع عضویت که به عنوان پارامترهای مقدماتی در این لایه شناخته می شوند، مشخص شوند.
لایه دوم، گره های قاعده : در لایه دوم، عملگر " و" (AND) به کار برده می شود تا خروجی (قوه اشتعال ) که نمایانگر بخش مقدم آن قانون است، بدست می آید. قوه اشتغال به مقدار درجه ای که بخش مقدم یک قانون فازی برآورده شده، گفته می شود و به تابع خروجی آن قانون شکل می دهد. از این رو، خروجی های O2,k این لایه، حاصل ضرب درجات مربوط به لایه اول هستند.
لایه سوم، گره های متوسط : هدف اصلی در لایه سوم، تعیین نسبت هر قوه اشتعال iامین قانون به مجموع همه قوه اشتعال قوانین می باشد. در نتیجه به عنوان قوه اشتعال نرمال شده به دست می آید:
لایه چهارم، گره های نتیجه : تابع گره چهارمین لایه توزیع iامین قانون را به کل خروجی محاسبه می کند و به صورت زیر تعریف می شود:
که خروجی iامین گره از لایه قبلی است.
{pi , qi , ri} ضرایب این ترکیب خطی بوده، همچنین مجموعه پارامترهای بخش تالی مدل فازی تاکاگی – سوگنو نیز می باشند.
لایه پنجم، گره های خروجی : این تک گره، خروجی کلی را با جمع کردن همه سیگنال های ورودی محاسبه می کند. بنابراین، در این لایه فرایند غیرفازی سازی، نتایج هر قانون فازی را به خروجی غیرفازی تغییر شکل می دهد.
این شبکه براساس یادگیری با نظارت، آموزش داده می شود. بنابراین هدف ما آموزش شبکه های تطبیقی است که قادر به تخمین توابع نامشخص حاصل از اطلاعات آموزش بوده و مقدار دقیقی برای پارامترهای بالا پیدا کنند.
ویژگی متمایزکننده ANFIS، فراهم کردن الگوریتم یادگیری پیوندی، روش شیب گرادیان و روش حداقل مربعات، به منظور اصلاح پارامترها می باشد. روش شیب گرادیان به کار گرفته می شود تا پارامترهای غیرخطی مقدماتی (ai , bi) را تنظیم کند، در حالیکه روش حداقل مربعات به کار گرفته می شود تا پارامترهای خطی بخش تالی را تعیین کند. روند آموزش دو مرحله دارد: در مرحله اول، در حالیکه پارامترهای بخش مقدم (توابع عضویت) ثابت فرض می شوند، با استفاده از روش حداقل مربعات پارامترهای بخش تالی تعیین می شوند. سپس سیگنال های خطا پس ار انتشار می یابند. روش شیب گرادیان استفاده می شود تا پارامترهای مقدماتی از طریق حداقل کردن تابع هزینه درجه دوم کلی، اصلاح شود. به منظور اطلاعات بیشتر در مورد الگوریتم یادگیری پیوندی می توانید به مرجع [6] رجوع کنید.
منطقه و حوزه مورد مطالعه
سد دز بلندترین سد ایران بوده و بر روی رودخانه دز در استان خوزستان ساخته شده است. رودخانه دز که از ارتفاعات غربی زاگرس سرچشمه می گیرد، از نظر میزان آبدهی دومین رودخانه ایران محسوب می شود. در شکل (2) موقعیت سد دز و ایستگاه های بالادست آن دیده می شود. سد دز از نوع بتونی دو قوسی بوده که عرض بدنه آن در پی 27 متر و در تاج 4.5 متر و رقوم تاج سد 354 متر از سطح دریا می باشد. حداکثر تراز بهره برداری سد، 352 متر بوده که سطح دریاچه در این رقوم به 65 کیلومتر مربع می رسد. حداقل تراز بهره برداری از مخزن 310 متر و رقوم آستانه سرریزها 335 متر از سطح دریاست.
بحث و نتایج:
با توجه به اینکه دبی یک رودخانه در برگیرنده تمامی اثرات فاکتورهای بارندگی و هواشناسی در سطح حوزه می باشد، به منظور ساده سازی در این تحقیق تنها از اطلاعات اشل ایستگاه های هیدرومتری واقع در بالادست سد دز استفاده شد. اطلاعات ساعتی اشل پنج ایستگاه سپیددشت زاز، سپیددشت سزار، تنگ پنج بختیاری، تنگ پنج سزار و تله زنگ جهت آموزش سیستم به کار گرفته شد. 177 داده مورد استفاده، برگرفته از سیلاب های اتفاق افتاده در بین سال های 1379 تا 1381 می باشد. %80 این داده ها جهت آموزش و %20 باقیمانده نیز جهت تست سیستم به کار گرفته شد. جهت آموزش سیستم سعی بر آن شد که مجموعه داده هایی انتخاب شوند که دربرگیرنده تمام خصوصیات (ماکزیمم ومینیمم) متغیرهای ورودی باشد.
با توجه به اینکه سطح آب مخزن یک سیستم کنترلی می باشد، تغییرات آن نمی تواند به تنهایی با اثرات آب و هوایی مشخص شود. هوش بشری و تصمیمات عملیاتی آن می تواند به طور قابل ملاحظه ای سطح آب را در دوره های کوتاه مدت تغییر دهد. در نتیجه یک مدل پیش بینی مناسب بهتر است شامل شرایط بالادست و همچنین تصمیمات بشری باشد. به منظور بررسی توانایی شبکه فازی – عصبی در تقابل با هوش بشری، دو مدل ANFIS جهت پیش بینی سطح آب – یکی با خروجی مخزن (تصمیم بشری) به عنوان متغیر ورودی و دیگری بدون آن – آموزش داده شد. الگوی مدل (1) بدون در نظر گرفتن خروجی مخزن به عنوان متغیر ورودی به صورت زیر می باشد:
و الگوی مدل (2) با در نظر گرفتن خروجی مخزن به عنوان متغیر ورودی، به شکل زیر می باشد:
که در الگوی بالا: HD سطح آب در محل سد دز، HSZ رقوم اشل در ایستگاه سپیددشت زاز، HSS رقوم اشل در ایستگاه سپیددشت سزار، HTB رقوم اشل در ایستگاه تنگ پنج بختیاری، HTS رقوم اشل در ایستگاه تنگ پنج سزار، HT رقوم اشل در ایستگاه تله زنگ و O(t) خروجی از مخزن می باشد. اما I که فاصله های زمانی جهت پیش بینی بوده، شامل 1، 2، 3، 6، 12، 24، 36، 48 و 60 ساعت می باشد.
به منظور اجرای مدل ها از محیط anfisedit در نرم افزار جامع MATLAB استفاده گردید. در این تحقیق اگر از تکنیک های تئوریکی و همانطور که در بالا گفته شد استفاده می گردید، زمان اجرای مدل ها بسیار طولانی می گردید. به عنوان مثال اگر برای الگوی مدل (2) با شش متغیر ورودی، از دو تابع عضویت گوسی برای هر ورودی استفاده گشته، ساختار آن به صورت شکل (1) در می آمد که دارای 64 قانون فازی بوده و نرم افزار باید 472 پارامتر را تعیین می کرد. از این رو از تکنیکی به نام خوشه بندی فازی کاهشی جهت کاهش زمان اجرای مدل اشتفاده گردید که ساختار آن با شش متغیر ورودی به شکل (3) در می آید. جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد این تکنیک می توان به منبع [7] رجوع گردد. اما ضرایب مرتبط با این تکنیک با استفاده از سعی و خطا مشخص گردید. برای محدوده تاثیر مقدار 0.6، فاکتور ازدحام مقدار 1.2، نسبت پذیرش مقدار 0.6 و نسبت برگشت مقدار 0.15 بهترین نتایج بدست آمد.
همچنین توابع عضویت مختلفی از جمله توابع عضویت مثلثی (trimf)، ذوزنقه ای (trapmf)، گوسی ساده (gaussmf)، گوسی دوطرفه مرکب (gauss2mf)، زنگی شکل (gbellmf)، سیگموئیدی (sigmf)، سیگموئیدی تفاضلی (dsigmf)، سیگموئیدی انبوهشی (psigmf)، s شکل (smf) و z شکل (zmf) مورد بررسی قرار گرفتند که از میان آنها تابع عضویت گوسی ساده با تابع زیر بهترین نتایج را ارائه داد.
که c و σ دو پارامتر این تابع هستند که باید تعیین گردند. به عنوان مثال اگر از تابع عضویت شناخته شده ذوزنقه ای شکل (trapmf) برای الگوی مدل (2) و جهت پیش بینی سطح آب در یک ساعت آینده استفاده گردد، نتایج بهتری نسبت به دیگر توابع عضویت (RMSE=1.23 و R2=%98.9) ارائه می دهد. در حالیکه تابع عضویت گوسی برای شرایط بالا نتایج بسیار بهتری (RMSE=0.588 و R2=%99.75) ارائه می دهد.
نتایج حاصل از اجرای مدل ها و معیارهای ارزیابی آنها در جدول (1) آمده است. برای ارزیابی نتایج از تابع R2 و تابع خطا RMSE استفاده گردیده که توابع آن به صورت زیر می باشد:
مقایسه نتایج مدل های (1) و (2) در شکل (4) نشان می دهد که مدل (2) با در نظر گرفتن خروجی مخزن به عنوان متغیر ورودی در دوره های کوتاه مدت (1 تا 12 ساعت) نتایج بهتری را نسبت به مدل (1) ارائه می دهد. همچنین در شکل های (5) و (6) نیز، تفاوت این مدل ها در دوره های کوتاه و بلندمدت دیده می شود. در نتیجه می توان گفت که ANFIS توانایی مدل سازی هوش بشری را در دوره های کوتاه مدت دارا است.
با توجه به اینکه پیش بینی دقیق سطح آب در مخزن سد بسیار با اهمیت می باشد و تفاوت چند سانتیمتری پیش بینی ها با واقعیت می تواند خسارات بسیاری را به بار آورد، مهمترین دستاورد این تحقیق نتایجی همراه با بالاترین دقت ممکن می باشد که ANFIS را به عنوان روشی دقیق و قابل اتکا معرفی می کند. شکل های (7) و (8) بر توانایی بسیار بالای سیستم استنتاج فازی – عصبی تطبیقی صحه می گذارند.
در انتها به منظور اینکه توانایی سیستم استنتاج فازی – عصبی تطبیقی در پیش بینی سطح آب تست شود، اطلاعات چند سیلاب اتفاق افتاده که در مرحله آموزش به کار گرفته نشده بود، به عنوان ورودی به سیستم در نظر گرفته شد که نتایج آن در جدول (1) آمد. در شکل های (9) و (10) نیز پیش بینی سطح آب در 3 و 12 ساعت آینده در مرحله تست و برای سیلاب های اتفاق افتاده در سال های 1380 و 1381 دیده می شود.
نتیجه گیری
امروزه ابزارهای هوش محاسباتی توانایی خود را در حل بسیاری از پدیده های غیرخطی نشان داده اند. در این تحقیق یکی از این ابزارها به نام سیستم استنتاج فازی – عصبی تطبیقی جهت پیش بینی سطح آب مخزن سد دز به کار گرفته شد. دو الگوی متفاوت یکی با خروجی مخزن به عنوان متغیر ورودی و دیگری بدون آن معرفی شدند تا به بررسی توانایی این سیستم ها در تقابل با هوش بشری (خروجی مخزن) پرداخته شود. نتایج کلی، توانایی بسیار بالای ANFIS در پیش بینی سطح آب را نشان می دهد. همچنین مقایسه نتایج مدل های (1) و (2) نشان داد که ANFIS در دوره های کوتاه مدت به خوبی از عهده کار با هوش بشری بر می آید.
نتایج این تحقیق می تواند در آینده جهت ایجاد سیستم های هشدار دهنده مورد استفاده قرار گیرند. به این معنا که می توان در فواصل زمانی کوتاه مدت با توجه به اطلاعات اشل ایستگاههای هیدرومتری بالادست پیش بینی وضعیت سطح آب در بالادست سد را انجام و در نتیجه در تصمیم گیری مدیریت می تواند نقش به سزایی را ایفا نماید.
تشکر و قدردانی
در اینجا لازم است از سازمان آب و برق خوزستان که در جمع آوری اطلاعات ما را یاری نمودند، کمال تشکر و امتنان را داشته باشیم.
شناسایی عیوب موتور براساس روش های هوشمند
مقدمه:
در هر پدیده ای که درعالم هستی رخ می دهد، تعدادی متغیر تأثیر گذار هستند. به عنوان مثال در شیر گفته می شود که اگر مقدار قند %10 باشد، میزان چربی %20 باشد و میزان پروتئین %30 باشد، شیر دارای شرایط مطلوبی می باشد. اما می توان به جای مقادیر ثابت، محدوده ای را به عنوان حد مجاز برای هر یک از متغیرها در نظر گرفت؛ مثلاً شرایط مطلوب برای قند بین %8-12 و برای چربی %15-25 و در مورد پروتئین %25-35 می باشد. تا هنگامی که این 3 متغیر در شیر در این محدوده قرار دارند، شیر سالم و قابل خوردن می باشد. با این توضیح می توان گفت در هر پدیده ای که در عالم اتفاق می افتد، متغیرهای مؤثر در آن یک فضای n بعدی ایجاد می کنند. اگر برای هر یک از این متغیرها مقدار ثابتی به عنوان میزان مطلوب بودن آن تعیین گردد، نقطه ای در این فضای n بعدی به دست می آید که به مفهوم درست و مطلوب بودن آن رخداد به شکل کامل است. اما همانطور که در مورد شیر هم گفته شد، در صورتی که از یک محدوده برای نشان دادن میزان خوبی متغیر استفاده گردد، به جای نقطه یک شکل n بعدی در آن فضای n بعدی ایجاد می گردد. چیزی شبیه به یک هاله که محدوده کاری مجاز آن پدیده را به ما در فضای n بعدی نشان می دهد. هنگامی که هر یک از این متغیرها از محدوده مجاز خود خارج شوند، رخداد مورد نظر هم از گوشه ای از این هاله خارج می شود.
نکته مهم اینکه، می توان میزان خوبی و یا درستی یک پدیده را به وسیله متغیرهای گوناگونی بیان کرد. بازهم از همان مثال شیر استفاده می کنیم. می شود برای تشخیص فاسد بودن شیر به جای اندازه گیری قند، چربی و پروتئین که تا حدودی هم مشکل و وقت گیر است، مزه و رنگ و بوی آن را برای تشخیص خرابی شیر مورد آزمایش قرار داد. پس نکته مهم این است که برای تشخیص عیب علاوه بر شناخت متغیرهای مؤثر در آن، شناخت متغیرهایی که بررسی و کار با آنها راحت تر است هم بسیار حائز اهمیت می باشد.
در عیب یابی یک وسیله ساخت بشر هم این مساله خود را کامل نشان می دهد. علاوه بر پیدا کردن پارامترهایی که بر رفتار آن وسیله تأثیر گذار هستند، شناسایی جنس آن پارامترها هم نکته بسیار مهمی است.
هنگامی که موتور در شرایط مطلوب در حال کار کردن است، در واقع در فضای n بعدی خود و در آن هاله قرار دارد. هنگامی که موتور دچار عیبی می شود از نقطه ای از این هاله خارج شده است. کار عیب یابی شناسایی این شکل هاله مانند می باشد، به گونه ای که به محض خروج از این هاله آن عیب را پیدا کند و بتواند تشخیص دهد که علت خرابی موتور اختلال در کدامیک از متغیرهای آن می باشد.
مساله مهمی که اینجا ممکن است ایجاد سؤال کند این است که محدوده هر یک از این متغیرها به چه شکلی تعیین می گردد. این کار توسط یک فرد حرفه ای که با آن دستگاه مورد نظر آشنایی کامل دارد، انجام می گردد. این کار نیاز به دقت و تخصص بالایی دارد، چرا که هر اشتباهی در آن می تواند منجر به سوختن موتور و یا تحمیل هزینه های بالای طراحی و ساخت در آن گردد. کار کنترل هوشمند جایگزین کردن فرد متخصص با کامپیوتر است. کار انجام شده در این مجموعه، عیب یابی یک موتور الکتریکی جریان متناوب به کمک نرم افزار Matlab می باشد.
از گذشته تاکنون تمامی هشدار دهنده ها با استفاده از منطق ارسطویی کار می کنند. اما در بسیاری از موارد منطق صفر و یکی ارسطو قادر به پاسخگویی به مسایل پیرامون ما نمی باشد. بنابراین مبحث منطق فازی توسط دکتر لطفی زاده مطرح شده است [1]. نمونه ای از این منطق در زمینه شناسایی میزان مواد افزودنی برای تصفیه آب [2]، و شناسایی مواد بکار رفته در پروسه تولید فولاد [2] استفاده شده است.
انواع روش های تحلیلی در تشخیص عیوب [3]
موتورهای الکتریکی به طور گسترده در صنایع مختلف به کار می روند. تغییر محیط کاری و بارگذاری دینامیک همواره موجب فشار و فرسودگی موتور و عامل عیوب اولیه ای مثل سوختگی سیم پیچ، خرابی یاتاقان ها و محور روتور می باشد. اطمینان و امنیت تضمین شده زمانی حاصل می گردد که بتوان با استفاده از استراتژی های تشخیص عیب به صورت پیشگیرانه موتور را تعمیر نمود. به محاسبات تحلیلی منعطف ، به عنوان یک راه حل جامع در محاسبات هوشمندانه توجه می شود که توانمندی قابل توجه ذهن آدمی را در کشف دلیل و یادگیری با احتمالات و عدم قطعیت همراه می کند. در نگاه به روش محاسبات تحلیلی مستقیم که تنها با مسائل دقیق و قطعی و سلب سروکار دارد، این روش در رسیدن به جواب غیر صریح اما اقتصادی و رقابتی برای دنیای واقعی بسیار مناسب است. همانطور که می دانیم، اطلاعات کیفی از اپراتورهای باتجربه می تواند نقش مهمی در تشخیص دقیق و بموقع عیوب موتور آن هم در مراحل ابتدایی ایفا کند. به همین خاطر آشنایی با محاسبات تحلیلی منعطف می تواند ویژگی های خاصی مثل انطباق، انعطاف و زبان شناختی بودن را نسبت به روش های مرسوم به ما ارائه نماید.
تعداد محدودی روش های مرسوم جهت تشخیص و تعمیر عیوب موتور وجود دارد. صریح ترین روش، روش ارزیابی مستقیم می باشد. لازمه آن بررسی دقیق و مستقل اجزا موتور برای تشخیص ایراد می باشد. روش مشابه دیگری جهت تشخیص ایرادات موتور به نام آنالیز ذرات روغن موتور وجود دارد که در موتورهای با گیربوکس کاربرد دارد. ابتدا روغن نمونه گیری شده و سپس به آزمایشگاه جهت آزمایش و تشخیص خطاهای احتمالی برده می شود. این دو روش برای تعمیر و نگهداری روتین مناسب می باشد.
روش کلاسیک تخمین پارامترها هم می تواند در تشخیص و تعمیر ایرادات موتور بکار رود. ایده اصلی در اندازه گیری بعضی از سیگنال های موتور و استفاده از تکنیک های تشخیص پارامتر برای تخمین اطلاعات شرایط کاری موتور می باشد. شکل زیر این فرایند را توضیح می دهد.
استراتژی تخمین پارامتر روشی مناسب برای حالت مانیتورینگ زنده موتور می باشد. با این حال، لازمه آن داشتن فهم عمیق از اصول کاری موتور و مدل ریاضی دقیق مربوط به آن موتور است. علاوه بر آن با افزایش عمر موتور دقت مدل اولیه موتور کاهش می یابد.
در سال های گذشته، روش تحلیل منعطف برای مقابله با دشواری هایی که استراتژی های مرسوم با آن روبرو بوده اند بکار گرفته شده است. در حالت کلی روش تحلیل منعطف شامل سه الگو:
1. شبکه های عصبی
2. منطق فازی
3. الگوریتم های ژنتیک
(محاسبات تکاملی) است. روش دیگر، روش ترکیبی فازی – عصبی است که به تفصیل به توضیح آن خواهیم پرداخت.
- تشخیص عیب موتور بر مبنای شبکه های عصبی
با توجه به قدرت بالای تخمین توابع غیرخطی و قابلیت یادگیری، شبکه های عصبی توجه زیادی را در زمینه تشخیص و تعمیر عیوب موتور به خود جلب کرده اند. نمایی از ساختمان یک شبکه عصبی پس انتشار برای تشخیص عیوب موتور در شکل زیر آورده شده است. در اینجا خطاهای اولیه مربوط به عایق بندی سیم پیچ و یاتاقان ها، در یک موتور تک فاز القایی است.
در این شکل I جریان حالت پایدار استاتور و ω سرعت گردش روتور و Nc و Bc شرایط عایق بندی و یاتاقان موتور می باشد. از معادله مشخصه یک موتور القایی مشخص است که رابطه بین ورودی (I , ω) و خروجی (Bc , Nc) یک رابطه بسیار غیرخطی است. بنابراین شبکه عصبی پس انتشار جهت تخمین این رابطه بکار برده می شود. ساختار آموزش شبکه در شکل زیر نشان داده شده است. مقادیر I و ω به راحتی از طریق اندازه گیری قابل دسترسی می باشند. در حقیقت، ورودی های شبکه عصبی پس انتشار می توانند با توان های بالاتر I و ω توسعه داده شوند مثلا I2 و 2ω که باعث افزایش سرعت هم گرایی خواهد شد. از طرفی دیگر، همانطور که در شکل مشخص است Nc و Bc باید توسط نیروی انسانی ماهر مورد ارزیابی قرار گیرد.
به طور دقیق تر، مقادیر Nc و Bc که به طور کمی وضعیت موتور را بر مبنای مشاهده شرایط کاری و دانش کمی تشخیص عیب بیان می کنند، در سه دسته از شرایط زیر طبقه بندی می شوند: "خوب" ، "متوسط" ، "بد" بعد از اینکه شبکه عصبی از نیروی انسانی ماهر برای تشخیص عیب آموزش دید، بطور زنده و روی خط همانند شکل زیر بکار گرفته می شود.
شبکه عصبی با توجه به شرایط کاری موتور (جریان استاتور و سرعت روتور) در مورد وقوع خطاهای اولیه قضاوت خواهد کرد.
از مباحث بالا نتیجه گیری می شود که انگیزه اصلی استفاده از شبکه های عصبی برای تشخیص عیب در موتور به خاطر خود هماهنگی و توانایی تخمین غیرخطی بالای آنهاست که می تواند بین تشخیص خطا و سیگنال های اندازه گیری شده موجود ارتباط برقرار کند. البته نباید منکر شد که فرآیند آموزش در نهایت توسط نیروی انسانی ماهر هدایت می گردد. اصولا تشخیص عیب موتور بر مبنای شبکه عصبی یک راه حل کلی است. هیچ گونه دانش اولیه ای در مورد تعمیر موتور احتیاج نیست. تنها اطلاعات آموزشی باید جمع آوری گردند. اشکالات اصلی آموزش شبکه عصبی مثل وابسته به مسئله بودن انتخاب ساختار شبکه عصبی، فرآیند آموزش طولانی و سرعت هم گرایی پایین ممکن است بازدهی تشخیص عیب در موتور را کاهش دهد. اگرچه کاستی اصلی تشخیص عیب بر مبنای شبکه های عصبی، عدم امکان استفاده از اطلاعات کیفی و زبان شناختی کاربر موتور بطور مستقیم در این شبکه هاست چرا که آنها ساختاری عدد گرا دارند.
- تشخیص عیب موتور بر مبنای منطق فازی
برای بهره بردن از فواید دانش تشخیص عیب به صورت زبانی و کیفی، روش های متفاوت تشخیص عیب بر مبنای منطق فازی مورد مطالعه قرار گرفته است. برای مثال نمونه ای از سیستم تشخیص عیب بر مبنای منطق فازی در موتور القایی برای استاتور و شرایط فازی موتور در شکل زیر نشان داده شده است.
ساختار و شالوده سیستم تشخیص آنها یک سیستم دلیل یابی فازی شامل واسط فازی سازی، موتور استنتاج، قوانین فازی و یک واحد معکوس سازی است. دو خطا در اینجا مد نظر است: ((عدم تعادل در ولتاژ استاتور)) و ((فاز باز)). فرایند تشخیص عیب بر مبنای آنالیز نوسان مشخصه جریان استاتور می باشد. سه جریان نوسانی استاتور Ia ، Ib ، Ic به عنوان ورودی های سیستم تشخیص عیب بر مبنای منطق فازی انتخاب شده اند. چهار تابع عضویت مثلثی و ذوزنقه ای بنام صفر، کوچک، متوسط و بزرگ به ورودی ها نسبت داده می شود. شرایط استاتور و فاز موتور توسط سه تابع عضویت مستطیلی (خوب، آسیب دیده، جدا آسیب دیده) فرض خواهد شد. کلا دوازده قائده استنتاجی فازی اگر – آنگاه بکار برده می شود تا دو خطای ذکر شده را تشخیص دهد. برای مثال:
1. اگر Ib کوچک آنگاه استاتور آسیب دیده است.
2. اگر Ic متوسط آنگاه استاتور در شرایط خوب است.
معمولا، دو منبع اولیه برای چنین قواعد فازی موجود است. اولین آن بر مبنای سخنان نیروی انسانی کاربر موتور می باشد. یک مثال علمی آن می تواند استنطاق از نیروی انسانی ماهر با سوالات مناسب باشد. روش دیگر از الگوریتم های خود سازمان ده استفاده می کند تا به قواعد فازی برای تشخیص عیب از سیگنال های موتورهای سالم و خراب برسد. رویه مزبور با اطلاعات تجربی به کمک شبیه سازی رایانه ای مورد آزمایش قرارمی گیرد، که نشان داده است که توانایی خوبی جهت تشخیص عیب دارد. میزان دقت گزارش شده برای شرایط خوب، شرایط بد و شرایط طاقت فرسا دارای نتایج 100، 100 و 94 درصد می باشد.
به عنوان نمونه در یک سیستم تشخیص شکست در محور روتور با استفاده از منطق فازی برای یک موتور القایی نه تنها وقوع آن، بلکه تعداد محورهایی که شکسته می شوند نیز می تواند تشخیص داده شود. بطور دقیق تر، پنج حالت برای روتور می تواند اتفاق بیافتد:
1. بدون محور شکسته
2. یک عیب اولیه
3. یک محور شکسته
4. یک یا دو محور شکسته
5. دو محور شکسته
مشخص است که در یک موتور القایی با عدم تقارن در روتور، طیف خطوط هارمونیک با (1±2s)f1 نمایش داده می شود که s همان لنگر و f1 فرکانس تشدید استاتور است. دامنه نوسان اجزا هارمونیک در این دو فرکانس بوسیله A1 و A2 با واحد دسیبل مشخص می شود. لذا عیب شکست محور می تواند براساس این دو متغیر تشخیص داده شود. یک قاعده معمول در این رابطه عبارت است از:
• اگر A1 بزرگ و A2 کوچک باشد آنگاه یک محور شکسته وجود دارد.
که بزرگ و کوچک قوانین تعریف شده فازی می باشند. توجه داشته باشید که خطاهای ممکن، مثل یک محور شکسته، به جای مقادیر عددی در تشخیص عیب بر مبنای شبکه عصبی با توابع عضویت فازی نمود پیدا می کنند همانطور که در شکل زیر آمده است.
همواره مقداری همپوشانی بین توابع عضویت وجود دارد. طرح عیب یابی فوق با موفقیت روی یک موتور القایی kw 5/5 دو قطبی اجرا شده است. سیستم تشخیص عیب بر مبنای منطق فازی مشابهی برای خطاهای یاتاقان ها انجام شده است (لقی یاتاقان ها باعث تخریب ساچمه های درونی می گردد و باعث نقص در قطعات گردشی می شود). مطلب مهم، آنالیز سیگنال های لرزشی طیف فرکانسی یاتاقان با استفاده از قوانین دلیل یابی فازی است. همانطوری که می دانیم، شرایط کاری یاتاقان ها به وضوح در سیگنال های لرزشی مشخص می باشند. بگذارید {xdamage , xtime , xloose , } سیگنال های نوسانی یاتاقان در حوزه زمان و فرکانس باشند. کلا هشت قانون تشخیص فازی جهت تشخیص تخریب و لقی در یاتاقان ها بکار برده می شود. دو نمونه در پایین آورده می شود:
1. اگر xloose زیاد و xtime متوسط یا زیاد باشد آنگاه خطای لقی در یاتاقان وجود دارد.
2. اگر xdamage بالا و xtime متوسط باشد آنگاه تخریب یاتاقان محتمل است.
این سیستم تشخیص عیب به دقت 91.7 درصد در تشخیص عیب در شرایط سخت و 100 درصد در شرایط خوب و بد رسیده است.
روش های مبتنی بر تشخیص عیب بر مبنای منطق فازی مزیت زبان شناختی و توانایی تخمین دلیل را دارا می باشند. اگرچه، طراحی چنین سیستم هایی بشدت وابسته به تجربه نیروی انسانی ماهر دارد. هیچ تضمینی برای ایجاد توابع عضویت فازی و قوانین فازی بهینه وجود ندارد. علاوه بر آن، سیستم های منطق فازی به خاطر ضعف در توانایی خود یادگیری که عامل مهمی در بعضی از سیستم های تشخیص عیب زنده است دچار مشکل می باشند. موارد مذکور می توانند با ترکیب شبکه های عصبی با منطق فازی به آسانی رفع گردند.
- تشخیص عیب موتور بر مبنای روش ترکیبی فازی - عصبی
همانطور که می دانیم، شبکه عصبی و منطق فازی هر کدام مزایا و معایب خود را دارند. بزرگترین ایراد شبکه های عصبی پس انتشار، ساختار جعبه سیاه، پردازش اطلاعات و سرعت هم گرایی پایین آنهاست. از طرفی دیگر، منطق فازی مکانیزم استنتاجی شبیه تری به مغز انسان دارد با این حال در توانایی یادگیری موثر دچار ضعف می باشد. بهینه کردن قوانین فازی و توابع عضویت در سیستم کلاسیک منطق فازی دشوار به نظر می رسد. به طور خلاصه می توان بیان نمود که شبکه های عصبی یک راه حل مستقل از نوع مسئله است و منطق فازی تنها با قوانین و استنتاج های کلامی سروکار دارد. به همین خاطر، برای رسیدن به یک سیستم بهتر لازم است شبکه های عصبی با منطق فازی درهم آمیخته گردد تا بتوان از توانایی های هر دو استفاده بهینه کرد. در حقیقت تکنیک فازی – عصبی کاربردهای بسیاری در زمینه تشخیص عیب در موتورها پیدا کرده است.
یک سیستم استنتاجی فازی بر مبنای شبکه عصبی (ANFIS) در حقیقت ترکیبی از یک سیستم استنتاجی منطق فازی با ساختار درونی یک شبکه عصبی پس انتشار چند لایه می باشد. توضیح چگونگی کارکرد این سیستم خارج از حوصله این فصل می باشد اما به اختصار نمونه ای ذکر می گردد:
• اگر A1 بزرگ و A2 کوچک باشد آنگاه:
قانون بالا یکی از نه قانون نوع سوگنوست که بجای نوع ممدانی در منطق فازی برای ANFIS بکار رفته است. در قانون فوق f خروجی قانون فازی و p، q و r پارامترهای انطباق پذیر می باشند که می توانند با استفاده از الگوریتم یادگیری ANFIS تغییر کنند. تعداد محورهای شکسته یعنی همان خروجی عددی که نشان دهنده تشخیص نهایی است مستقلاً با استفاده از خروجی نه قانون مذکور محاسبه می گردد. شبیه سازی نشان داده است که تشخیص عیب موتور بر مبنای ANFIS به همان میزان کارایی استفاده خالص از شبکه عصبی دست پیدا می کند در عین حال که نباید فراموش کرد این سیستم توابع عضویت و قوانین فازی را به صورت خودکار با استفاده از آموزش بجای سعی و خطا بدست می آورد. این جایگزین سعی و تلاش و زمان قابل توجهی را صرفه جویی می کند به همین خاطر باعث سرعت بخشیدن به طراحی اولیه می گردد.
اگرچه روش ترکیبی فازی عصبی مزایای هر دو روش منطق فازی و شبکه عصبی را جمعا داراست اما بیشتر روش های موجود مثل ANFIS نمی توانند مستقیما با اطلاعات فازی ورودی/خروجی سروکار داشته باشند. در طرحی متخصصان با استفاده از ANFIS و کمی تغییرات توانستند توانایی فراگیری از نیروی انسانی ماهر را بدون هیچگونه تبدیلی انجام دهند. بعلاوه اینکه نتایج خروجی احتیاج به هیچگونه تبدیل های زبانی را نیز نداشت و توانست در شبیه سازی ها یک توضیح قابل فهم از خود به عنوان خروجی ارائه نماید.
- تشخیص عیب بر مبنای الگوریتم های زنتیک
یک الگوریتم ژنتیک، یک روش مشتق پذیر قابل تغییر است. ایده اصلی آن از محیط طبیعی و فرآیند تکامل بدست آمده است. به عنوان یک راه حل کلی برای مشکلات، او دارای مزایای خاص جستجوی موازی و بهینه سازی جهانی را دارا ست. به علاوه اینکه الگوریتم ژنتیک اطلاعات کمتری نسبت به روش های بهینه سازی مرسوم از مسئله برای حل آن احتیاج دارد. استفاده از الگوریتم ژنتیک جهت بهینه سازی پارامترها و ساختار شبکه عصبی و منطق فازی به جای استفاده تنها از الگوریتم یادگیری پس انتشار جالب توجه به نظر می رسد. در اصل در فرایند یادگیری تمامی روش های تشخیص عیب موتور می توان از الگوریتم ژنتیک استفاده نمود.
طرح کلی از کاربرد الگوریتم های ژنتیک در تشخیص عیب بر مبنای شبکه عصبی در بالا آمده است. در واقع، دو الگوریتم ژنتیک برای طراحی و یادگیری شبکه عصبی بکار رفته است: ((الگوریتم ژنتیک طراح)) و ((الگوریتم ژنتیک یاد گیرنده)). وظیفه الگوریتم ژنتیک طراح، بهینه سازی تعداد و بعد لایه های پنهان و همچنین تابع تبدیل عصب ها است. الگوریتم ژنتیک یادگیر نیز ضریب وزنه های هر عصب را بهینه سازی می کنند. کاربرد این دو الگوریتم در بهینه سازی فرآیندها، موجب دسترسی به بهترین ساختار شبکه عصبی برای تشخیص عیب در موتور می گردد. نتایج بدست آمده بسیار جالب توجه است: با استفاده از چیپ های پردازنده زمان محاسبات کمتر از 300μs، دقت خروجی برای تشخیص یک عیب %98 و دقت تشخیص همزمان دو عیب %66 بدست آمد.
با توجه به اینکه الگوریتم ژنتیک تنها یک روش بهینه سازی است، نمی تواند مستقلاً بکار رود. ترکیب الگوریتم ژنتیک با دیگر روش های تشخیص عیب در موتور موجب بهینه شدن فرآیندها می گردد. با این وجود بهینه سازی با استفاده از الگوریتم ژنتیک نیاز به محاسبات رایانه ای وقت گیری دارد که نیاز به انجام پردازش های موازی را لازم نشان می دهد.
روش فازی – عصبی
در خصوص مقوله کنترل و عیب یابی بشر تاکنون پیشرفتهای بسیار زیادی داشته است. به شکلی که در بسیاری از دستگاهها، کنترل کننده های دست ساز جایگزین انسان شده است. اما تا امروز اکثر کنترل گرها با استفاده از قوانین منطق ساخته شده اند. هنگامی که صحبت از کنترل هوشمند و یا هوش مصنوعی به میان می آید، دیگر ابزارهای ساده چندان مفید و کارآمد نیستند. اینجاست که باید از ابزاری مثل منطق فازی یا شبکه های عصبی و یا الگوریتم های ژنتیکی استفاده کرد. روش های مذکور پایه و اساس کنترل هوشمند است.
کنترل گرهای هوشمند همانطور که از نامشان پیداست، با الگو برداری از هوش انسان ساخته و پرداخته شده اند. منطقی که انسان در برخورد با مسائل از آن استفاده می کند کاملاً با منطق ارسطویی متفاوت است. انسان کلیه پدیده های دنیا را به صورت نسبی می بیند، به همین دلیل، منطق فازی الگوی بسیار مناسبی برای هوشمند کردن کنترل گرهاست. برای فازی سازی در بخش های صنعتی دو روش وجود دارد:
1. روش ممدانی
2. روش سوگنو
به طور کلی مراحل پیاده سازی کنترل کننده و تنظیم کننده فازی به ترتیب زیر می باشد[4]:
1. مرحله فازی سازی
2. مرحله استنتاج
3. مرحله غیرفازی سازی
مرحله فازی سازی، مرحله تعریف مجموعه های فازی برای متغیرهای ورودی و خروجی است. برای تعریف این مجموعه فازی، باید دانش اولیه ای از دامنه تعریف هر کدام از این متغیرها داشته باشیم. در این آزمایش I (شدت جریان) و ω (دور موتور) به عنوان ورودی؛ و R (مقاومت الکتریکی) در بخش الکتریکی و F (گشتاور جرم) و θ (زاویه بردار گشتاور) در بخش مکانیکی به عنوان خروجی در نظر گرفته شده است. مرحله فازی سازی را می توان به عنوان تبدیل ورودی های حقیقی به مجموعه های فازی مناسب برای اعمال به موتور استنتاج هم تعریف کرد.
در مرحله استنتاج، تعدادی قاعده فازی به وجود می آوریم و با استفاده از این قواعد مقدار خروجی را بر حسب ورودی ها محاسبه می کنیم. به عنوان مثال گفته می شود:
(( اگر I و ω کوچک باشند آنگاه مقدار R زیاد می باشد))
تعداد این قوانین بستگی مستقیم با تعداد توابع عضویت ورودی ها دارد. یعنی اگر برای متغیر اول m تا تابع عضویت داشته باشیم و برای متغیر دوم n تا تابع عضویت داشته باشیم، تعداد قوانین برابر با (mxn) خواهد بود. این قوانین حالت های ممکنه برای خروجی را مشخص می کنند.
همانطور که قبلا هم گفته شد هر قاعده شامل یک مقدمه است که اجزای آن توسط عملگرهای AND و OR به هم مربوط شده اند. در روش ممدانی از عملگر min برای AND و از عملگر max برای OR استفاده می شود.
هر قاعده ای که قسمت مقدمه غیر صفر داشته باشد فعال می شود. بنابراین اگر از توابع تعلق گاوسی استفاده شود، تمام قواعد فعال خواهند شد. اگر قواعد فازی توسط عملگر OR به هم متصل مربوط شده باشند برای ترکیب قواعد فعال شده (یعنی به دست آوردن یک خروجی واحد از روی خروجی های این قواعد)، ماکزیمم خروجی های قواعد را بدست می آوریم.
روش فوق را استنتاج max-min می نامند. روش دیگر sum-prod است که در آن از ضرب برای عملگر AND و از جمع برای عملگر OR استفاده می شود. در مرحله غیرفازی سازی با توجه به سطحی که در مرحله استنتاج بدست آمده مقداری حقیقی برای خروجی بدست می آید. در روش ممدانی، شیوه های مختلفی برای غیرفازی سازی وجود دارد که پر کاربردترین آنها روش گرانیگاه است. سایر شیوه ها عبارتند از:
گرانیگاه ، نصف کننده سطح ، میانگین تمام مقادیری که دارای بیشترین درجه عضویت هستند ، کوچکترین مقداری که دارای بیشترین درجه عضویت می باشد و بزرگترین مقداری که دارای بیشترین درجه عضویت است. از میان تمام این روشها، روش centeroid و روش mom کاربرد بیشتری دارند. در روش centeroid گرانیگاه سطح بدست آمده در مرحله استنتاج را بدست آورده، آنرا بر محور افقی تصویر می کنیم، بنابراین میانگین وزن دار شده تمام مقادیر متغیر خروجی بدست می آید (وزن هر مقدار خروجی، درجه عضویت آن است).
در روش سوگنو شیوه فازی سازی متغیرهای ورودی مشابه روش ممدانی می باشد، تفاوت آنها در شیوه تعریف متغیرهای خروجی و در نتیجه در روش غیرفازی سازی می باشد. در سیستم های سوگنو، متغیرهای خروجی به صورت ترکیب خطی ورودی ها تعریف می شود. به عنوان نمونه برای یک سیستم با دو ورودی e1 و e2، شکل کلی قاعده سوگنو، به صورت زیر است:
که A و B توابع تعلق متغیرهای ورودی e1 و e2 هستند. ضرایب p، q و r اعداد ثابتی هستند که کاربرد آنها را مشخص می سازد. کار اصلی در فازی سازی یک سیستم به روش سوگنو، تعیین همین ضرایب است. برای تعیین این ضرایب روش های مختلفی وجود دارد، که عبارتند از:
• روش انتروپی
• روش Complex Method-Kalman Filter [2]
• روش ANFIS
بهترین و سریعترین روش برای تعیین ضرایب، روش ANFIS می باشد. در این روش ضرایب بوسیله سیستم شبکه عصبی بدست می آیند. در روش ANFIS، نوع و تعداد توابع عضویت توسط کاربر انتخاب می شوند و ضرایب (p، q و r که در قسمت قبل به آن اشاره شد) به وسیله یک شبکه عصبی مورد محاسبه قرار می گیرند. شبکه عصبی آموزش را به دفعات تکرار می کند تا به بهترین مقدار برای ضرایب برسد. در فازی سازی علاوه بر ضرایب، چگونگی همپوشانی این توابع هم توسط شبکه عصبی مورد محاسبه قرار می گیرد. منظور از نقاط همپوشانی تعیین نقاط ماکزیمم و مینیمم و ابتدا و انتهای هر کدام از تابع شکل ها می باشد.
برای عیب یابی موتور می توان از متغیرهای بسیاری استفاده کرد که از جمله آن می توان به ولتاژ مصرفی، ولتاژ ورودی، شدت جریان مصرفی، دور موتور، توان مصرفی، میزان حرارت تولیدی، میدان مغناطیسی و ... اشاره کرد. بعد از مطالعات بسیاری که انجام گردید، این نتیجه حاصل شد که بهترین متغیرهایی که می شود از آنها برای بررسی شرایط کاری موتور استفاده کرد؛ ((دور موتور)) و ((شدت جریان مصرفی)) آن هستند [4].
بیشتر از %86 عیب هایی که در موتورهای الکتریکی به وجود می آید، شامل خرابی در یاتاقان ها و نتیجتا لنگی شفت موتور و همچنین نیم سوز شدن سیم پیچ موتور می باشد [5]. به عنوان مثال در صورتی که ایراد در فرکانس های بالا خود نمایان سازد، بیشتر مربوط به اجزای سبک سیستم مکانیکی است و در صورتی که در فرکانس پایین نمایان گردد، مربوط به اجزای سنگین سیستم می باشد. بنابراین عیب هایی که بر روی موتور اعمال شده است به دو دسته تقسیم می شود: الکتریکی و مکانیکی.
هنگامی که موتور دچار عیب الکتریکی می شود، اصطلاحا به آن نیم سوزی موتور گفته می شود. به منظور مدل سازی این عیب، مقاومت های الکتریکی با موتور به صورت سری در مدار قرار داده شده است. ابتدا مقاومت الکتریکی موتور اندازه گیری شده است تا بتوانیم از مقاومت های مناسبی استفاده کنیم، تا از آسیب به موتور جلوگیری شود. مقاومت ها به شکل های مختلف سری و موازی بر روی برد قرار داده شده تا به گسترده زیادی از مقادیر دسترسی پیدا کنیم. در هر مرحله از انجام آزمایش به ترتیب مقادیر مقاومت الکتریکی بسته شده با موتور و شدت جریان موتور و دور موتور ثبت گردیده است. از آنجایی که مقادیر تقریبا به صورت خطی تغییر کرده است، از انجام تعداد زیاد آزمایش ها خودداری شده است.
در آزمایش عیوب مکانیکی، با ایجاد لنگی بر روی شفت موتور کار کرد موتور از حالت عادی خارج گشته است. بدین ترتیب که بر روی هر پنج پره پروانه، دو سوراخ ایجاد شده است. این سوراخ ها در امتداد شعاع دایره مرکزی پروانه ایجاد گردیده است. فاصله سوراخ نزدیک برابر 0/044 متر، و سوراخ دوم برابر با 0/062 متر است. به منظور ایجاد نا بالانسی مورد نظر در این سوراخ ها به شکل های مختلفی وزنه هایی با وزن های مختلف قرار داده شده است. وزنه های بکار رفته در این آزمایش از دستگاه آزمایش نا بالانسی در آزمایشگاه کنترل به عاریه گرفته شد. مقادیر این وزنه ها به ترتیب برابر است با:
1 وزنه 1 گرمی، وزنه 2 گرمی، 1 وزنه 3 گرمی، 1 وزنه 4 گرمی، 1 وزنه 5 گرمی، 2 وزنه 5 گرمی پیچ دار، 2 وزنه 10 گرمی پیچ دار، 2 وزنه 15 گرمی پیچ دار؛ تعدادی از ان وزنه ها به گونه ای طراحی شده که دارای یک پیچ در انتها می باشند. سایز پیچ تعبیه شده 10 می باشد. سوراخ های قرار گرفته بر روی پروانه به گونه ای ایجاد شده است، که برای قرار گرفتن این وزنه ها مناسبت داشته باشد. برای راحت تر کار کردن، به هر کدام از پره های پروانه یک شماره از 1 تا 5 نسبت داده شده است و سوراخ دورتر با حرف a و سوراخ نزدیک تر با حرف b نام گذاری شده است. سپس به صورت های مختلف وزنه ها برروی پروانه قرار داده شده است و بازای هر کدام یک مقدار دور موتور و شدت جریان مصرفی بدست آمده است. از آنجایی که لنگی علاوه بر میزان لنگی به محل قرار گیری لنگی (زاویه قرار گرفتن) هم بستگی دارد، اطلاعات بدست آمده بسیار غیرخطی می باشد. به همبن دلیل برای نتیجه گیری بهتر تعداد آزمایش ها را تا حد معقولی بالا برده ایم. با مطالعاتی که انجام شد این نتیجه به دست آمد که اگر تعداد آموزش هایی که به شبکه عصبی داده می شود از 120 بار بیشتر باشد، دقت شبکه دیگر تغییری نکرده و ثابت می ماند [6]. با این توضیحات و البته با توجه به امکانات موجود از لحاظ تعداد وزنه ها و شکل پروانه ها تعداد 208 آزمایش مختلف برای موتور طراحی شد. اما بعد از اینکه موتور در شرایط آزمایش قرار گرفت، متوجه شدیم که موتور تحمل بارهای سنگین را ندارد (به دلیل کوچکی موتور بارهایی در حدود 50 گرم می توانست خطرساز باشد). هر چند که در چند مرحله به میزان 55 گرم بر روی موتور وزنه قرار داده شد، اما این وزنه ها به گونه ای قرار گرفته تا لنگی زیادی ایجاد نکند. یعنی بر روی هر پره یک وزنه قرار داده شده (2 تا 5 گرمی، 2 تا 10 گرمی و یک 5 گرمی). این کار به منظور بدست آوردن شرایط بحرانی کارکرد موتور انجام گرفته است، زیرا در این مرحله از آزمایش، موتور لرزش بسیار زیادی را ایجاد کرده بود به طوری که میز بزرگ فلزی محل آزمایش را به شدت به تکان وا داشته بود. با توجه به توضیحات مذکور، از انجام تعدادی از مراحل طراحی شده صرف نظر شده و از 152 مرحله داده برداری شده که تعدادی به صورت نمونه در جدول زیر آورده شده است.
* به معنای قرار گرفتن یک وزنه 15 گرمی در پره شماره 5 و در سوراخ دورتر (a)
** به معنای قرارگیری وزنه 15 گرمی در خانه a پره پنجم و وزنه 10 گرمی در خانه a پره شماره یک
نکته حائز اهمیت آن است که چون گستره اعداد بسیار بزرگ است، با لگاریتم گرفتن از آنها، نرمال سازی انجام شده است.
در شکل زیر رابطه I/R نشان داده شده است.
در قسمت مکانیکی با پیچیدگی های بیشتری سروکار داریم. زیرا هم تعداد داده ها بسیار بیشتر است و هم مثل داده های الکتریکی که تقریبا از یک نظم منطقی تبعیت می کنند، دارای هیچ نظم ساده ای نیستند. در این بخش هم برای نرمال کردن داده ها از ابزار لگاریتم استفاده گردیده است.
طریقه محاسبه لنگی:
فاصله سوراخ a تا مرکز پروانه = 0/062 متر (L1)
فاصله سوراخ b تا مرکز پروانه = 0/044 متر (L2)
فرض می کنیم پره شماره 1 بر روی محور مختصات منطبق باشد، در این صورت زاویه بقیه پره ها با ترتیب زیر است:
زاویه پره شماره 1: (0) درجه برابر با (0) رادیان = θ1=Thetal
زاویه پره شماره 2: (72) درجه برابر با (1/26) رادیان =θ2=Theta2
زاویه پره شماره 3: (144) درجه برابر با (2/51) رادیان =θ3=Theta3
زاویه پ